Vấn đề hạt nhân Iran nghiêm trọng hơn: Thách thức của Mỹ và các nước phương Tây

	Mỹ tỏ ý sẵn sàng nối lại đàm phán hạt nhân với Iran
	Thỏa thuận hạt nhân Iran: Khi Iran và châu Âu cùng cố níu kéo
	Thêm một bước đi đẩy thỏa thuận hạt nhân Iran đến bờ vực đổ vỡ

Nhà máy điện hạt nhân Bushehr ở Iran. Ảnh: Reuters.

Trong khi Mỹ vẫn đang loay hoay tìm cách trở lại thỏa thuận hạt nhân, với quan điểm cứng rắn là giữ nguyên các lệnh trừng phạt cho tới khi Iran tuân thủ mọi cam kết; thì Lãnh tụ tối cao - Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei mới đây tuyên bố, nước này có thể làm giàu urani có độ tinh khiết lên tới 60% trong trường hợp cần thiết và Tehran sẽ không bao giờ nhượng bộ trước những áp lực của Mỹ đối với hoạt động phát triển hạt nhân.

“Mức độ làm giàu urani của Iran sẽ không giới hạn ở 20%. Chúng tôi sẽ tăng nó lên bất kỳ mức nào khi đất nước cần. Chúng tôi có thể nâng mức làm giàu lên đến 60%. 3 nước châu Âu và Mỹ đang sử dụng các ngôn ngữ kiêu ngạo, đòi hỏi và không công bằng. Đó là một sai lầm”, ông Ayatollah Ali Khamenei nhận định.

Cùng với tuyên bố đó, Iran hôm qua (23/2) đã chính thức bắt đầu hạn chế các cuộc thanh sát của Cơ quan Năng lượng quốc tế IAEA, đối với các cơ sở hạt nhân của nước này, dựa theo đạo luật “Kế hoạch hành động chiến lược chống trừng phạt” (SAPCS) đã được Quốc hội Iran thông qua hồi tháng 12/2020. Đạo luật được kích hoạt trong trường hợp Mỹ không gỡ bỏ trừng phạt đối với Iran. Cũng theo đạo luật, Iran sẽ không tiếp tục chia sẻ hình ảnh giám sát trực tiếp các cơ sở hạt nhân với IAEA.

Dù tuyên bố đã đạt được thỏa thuận tạm thời với Iran, song chuyến thăm của Tổng Giám đốc IAEA - ông Grossi mới đây cũng không thể ngăn được Iran thực thi Đạo luật này. Bước đi của Iran càng khiến IAEA đặc biệt quan ngại về khả năng tồn tại vật chất hạt nhân tại một cơ sở mà Iran chưa khai báo. Địa điểm của cơ sở bị nghi ngờ ở quận Turquzabad tại thủ đô Tehran - nơi Israel từng cho là cơ sở hoạt động nguyên tử bí mật của Iran.

Trong bản báo cáo hôm qua, IAEA cho biết kho lưu trữ urani được làm giàu của Iran hiện đã gấp hơn 14 lần mức quy định trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Cụ thể, tới ngày 16/2, lượng urani đã làm giàu của Iran đạt 2.967,8 kg, trong khi mức giới hạn urani làm giàu của Iran trong thỏa thuận chỉ là 300 kg dạng hỗn hợp (UF6), tương đương 202kg urani.

Phản ứng trước những động thái mới từ Iran, Bộ Ngoại giao Mỹ hôm qua đã kêu gọi quốc gia Trung Đông này tiếp tục hợp tác với IAEA, đồng thời khẳng định nước Cộng hòa Hồi giáo đang ngày một rời xa nghĩa vụ tuân thủ các cam kết hạt nhân. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price khẳng định, Washington sẽ tham vấn chặt chẽ với IAEA để thảo luận về hành động thích hợp, nhằm hỗ trợ các thỏa thuận của cơ quan này với Iran. Bộ ngoại giao Mỹ cũng khẳng định sẽ hợp tác với các nước đồng minh tìm cách kéo dài và củng cố thỏa thuận hạt nhân Iran, cũng như giải quyết các mối quan ngại khác.

Trong 1 tuyên bố chung cùng ngày, Ngoại trưởng Pháp, Anh và Đức cũng đã bày tỏ rất lấy làm tiếc việc Iran đình chỉ một số điều khoản Nghị định thư Bổ sung và những biện pháp minh bạch trong khuôn khổ thỏa thuận hạt nhân; kêu gọi Iran hợp tác đầy đủ với IAEA và đảo ngược những bước đi làm giảm tính minh bạch.

Trước những căng thẳng liên quan đến hồ sơ hạt nhân Iran, Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm qua cũng đã lên tiếng kêu gọi các bên liên quan tìm cách đưa thỏa thuận hạt nhân Iran trở lại đúng hướng.

Người phát ngôn Uông Văn Bân cho biết: “Tình hình hạt nhân Iran hiện đang ở mức nghiêm trọng với những cơ hội và thách thức đặt ra. Trung Quốc kêu gọi tất cả các bên có liên quan hành động một cách xây dựng, tạo điều kiện thuận lợi để đưa thỏa thuận trở lại đúng hướng, chứ không phải đi ngược lại thỏa thuận”.