Gắn kết ngân hàng - thương mại điện tử, thúc đẩy kinh tế số

Thống kê đến cuối năm 2024, hơn 87% người trưởng thành Việt Nam có tài khoản ngân hàng, đây là điều kiện để phổ cập thanh toán số trong TMĐT.

Ngân hàng - cánh tay nối dài của thương mại điện tử

TMĐT không thể phát triển nhanh và bền vững nếu thiếu một hệ sinh thái tài chính số đủ mạnh, an toàn và kết nối xuyên suốt.

Theo Bộ Công Thương, quy mô thị trường TMĐT Việt Nam đạt khoảng 20,5 tỷ USD năm 2023 và dự kiến cán mốc 25 tỷ USD năm 2025. Giao dịch trực tuyến gia tăng khiến nhu cầu thanh toán số, quản lý tài chính và bảo vệ người tiêu dùng cũng tăng theo.

Đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển của thị trường, ngành Ngân hàng đang từng bước xây dựng hệ sinh thái số thông minh, gắn kết chặt chẽ dịch vụ tài chính và TMĐT, góp phần thúc đẩy kinh tế số Việt Nam phát triển bền vững.

Hệ sinh thái số thông minh của ngành Ngân hàng là một cấu trúc hiện đại, tích hợp các công nghệ như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, blockchain, định danh điện tử… giúp kết nối ngân hàng với nhiều ngành, đặc biệt là TMĐT.

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến cuối năm 2024, hơn 87% người trưởng thành Việt Nam có tài khoản ngân hàng, đây là điều kiện quan trọng để phổ cập thanh toán số trong TMĐT.

Người dân có thể thanh toán hóa đơn, đặt hàng, mua sắm, chuyển khoản... chỉ bằng một ứng dụng duy nhất. Thông qua việc kết nối giữa ngân hàng, ví điện tử, cổng thanh toán với các sàn TMĐT như: Shopee, Lazada, Tiki... hệ sinh thái này giúp giao dịch thông suốt, nhanh chóng, thuận tiện.

Theo chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, hệ sinh thái ngân hàng số đang trở thành động lực chính thúc đẩy thanh toán số trên sàn TMĐT phát triển toàn diện, từ thành thị đến nông thôn.

Thanh toán qua mã QR (hình thức thanh toán phổ biến trên các sàn TMĐT) năm 2024 tăng vượt trội 104,65% về số lượng và 97,14% về giá trị.

Hệ thống chuyển mạch tài chính xử lý hơn 26 triệu giao dịch/ngày, hỗ trợ các nền tảng TMĐT hoạt động 24/7 không gián đoạn.

Ngoài ra, Việt Nam đã thiết lập kết nối thanh toán QR xuyên biên giới với Thái Lan, Campuchia, Lào… và đang mở rộng sang Trung Quốc, Hàn Quốc, điều này mở ra cơ hội lớn cho xuất khẩu qua TMĐT.

Thanh toán qua mã QR - hình thức thanh toán phổ biến trên các sàn TMĐT hiện nay.

Giải bài toán liên thông, đồng bộ dữ liệu

Ngành Ngân hàng và TMĐT đang đi song hành trong tiến trình số hóa nền kinh tế. Việc kiến tạo hệ sinh thái số thông minh, lấy người dùng làm trung tâm và có khả năng kết nối đa ngành là chìa khóa thúc đẩy giao dịch trực tuyến an toàn, minh bạch, tiện lợi.

Mặc dù đạt nhiều bước tiến, việc xây dựng hệ sinh thái số phục vụ TMĐT vẫn đối mặt một số khó khăn. Cụ thể, dữ liệu còn thiếu chuẩn hóa và chưa liên thông giữa ngân hàng - sàn TMĐT - dịch vụ công.

Khung pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng còn chưa đồng bộ. Nguồn nhân lực số còn thiếu, nhất là ở cấp quản lý và điều hành.

Trong khi, tội phạm công nghệ số gia tăng, thủ đoạn ngày càng tinh vi khi thanh toán trên các nền tảng, sàn TMĐT. Tâm lý e ngại sử dụng dịch vụ ngân hàng số vẫn tồn tại ở một bộ phận người dân, đặc biệt là nông thôn, vùng sâu, vùng xa…

Theo ông Cấn Văn Lực, ngân hàng số và TMĐT là hai bánh răng chủ lực vận hành nền kinh tế số. Nếu kết nối đúng, hiệu quả sẽ không chỉ dừng ở giao dịch, mà còn tạo ra chuỗi giá trị số toàn diện.

“Dữ liệu khách hàng là yếu tố cốt lõi giúp ngân hàng và sàn TMĐT phân tích hành vi tiêu dùng, phát hiện rủi ro và bảo vệ quyền lợi người dùng hiệu quả”, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực nhấn mạnh.

Được biết, để tăng tính minh bạch và an toàn khi khách hàng mua bán trực tuyến, đồng thời hỗ trợ truy vết khi xảy ra gian lận, ngành Ngân hàng đã và đang triển khai đồng bộ Đề án 06 về định danh điện tử, sử dụng dữ liệu dân cư để xác thực người dùng.

Tính đến tháng 11/2024, đã có hơn 117 triệu hồ sơ cá nhân và 927.000 hồ sơ tổ chức được đối chiếu sinh trắc học qua căn cước gắn chip hoặc VNeID.

Thời gian qua, ngành Ngân hàng đã tích hợp với các ngành dịch vụ công, điện, nước, y tế, giáo dục, TMĐT… tạo nên trải nghiệm liền mạch cho người dân. Đáng chú ý, hệ sinh thái ngân hàng còn hỗ trợ giao dịch TMĐT xuyên biên giới.

Thông qua liên kết với các mạng lưới thanh toán quốc tế, người dùng tại Việt Nam có thể thanh toán hàng hóa từ nước ngoài bằng ví điện tử trong nước và ngược lại.