Triển vọng về một hệ thống tiền tệ kép USD và NDT

	Biến động thất thường của USD và giá vàng
	Trung Quốc thúc đẩy lưu thông rộng rãi đồng NDT kỹ thuật số

Cạnh tranh giữa đồng USD và NDT.

USD không chỉ là đồng tiền định giá được lưu thông rộng rãi nhất trong thương mại quốc tế mà còn là tài sản ngoại hối bảo toàn giá trị. Các nước trên thế giới, nhất là các nước có nền kinh tế thị trường mới nổi, đều coi USD là phương tiện và công cụ quan trọng khi tiến hành giao dịch thương mại hàng hóa, đầu tư qua lại hoặc thiết lập dự trữ ngoại hối của mình.

Theo thống kê của Hiệp hội Viễn thông tài chính liên ngân hàng toàn cầu (SWIFT), hiện nay USD vẫn là đồng tiền được sử dụng chủ yếu nhất trong thanh toán quốc tế. Tỷ trọng trong thanh toán quốc tế trong năm 2022 của USD là 41,3%, vượt xa euro (35,7%), bảng Anh (6,5%), yen Nhật (2,8%) và nhân dân tệ - NDT (2,3%). Số liệu này phản ánh rằng địa vị quốc tế của USD vẫn rất khó lung lay trong ngắn hạn. Tuy nhiên, dưới xu hướng trỗi dậy của Trung Quốc, rủi ro lan tỏa của chính sách tiền tệ Mỹ có thể gây nên đối với các nước khác, vị thế của đồng bạc xanh đang dần suy yếu.

Gần đây IMF cảnh báo, kể từ khi cuộc xung đột Nga-Ukraine bùng nổ đến nay, cân nhắc dựa trên ý thức hệ và trừng phạt tài chính, nhiều nước không thuộc phe của Mỹ đang đẩy nhanh tốc độ chuyển dịch và phân tán sự phụ thuộc vào USD, thậm chí có ý định thiết lập hệ thống thanh toán, thanh toán bù trừ và quyết toán không thuộc hệ thống USD. Những động thái phi USD hóa này có thể sẽ khiến địa vị thống trị toàn cầu của USD bị lung lay.

Trong hơn một năm trở lại đây, cùng với trái phiếu Chính phủ Mỹ bị bán tháo, sức hấp dẫn của tài sản USD giảm mạnh, xu hướng phi USD trên toàn cầu ngày càng thể hiện rõ. Gần đây, Trung Quốc tuyên bố cùng Brazil đạt được thỏa thuận thanh toán thương mại song phương bằng đồng nội tệ, thời gian tới đồng NDT và đồng real có thể trao đổi trực tiếp, không phải sử dụng USD làm phương tiện giao dịch trung gian.

Năm 2022, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Saudi Arabia và ký thỏa thuận đối tác chiến lược toàn diện với Saudi Arabia, thảo luận cách thúc đẩy hơn nữa việc sử dụng đồng NDT để định giá và thanh toán thương mại dầu thô, tiến trình petroyuan (dùng NDT trong thương mại dầu mỏ) thay thế petrodollar (dùng USD trong thương mại dầu mỏ) có thể được đẩy nhanh.

Dưới áp lực trừng phạt của Mỹ và châu Âu, Nga đã dần chuyển sang giao dịch thương mại bằng đồng NDT. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, kim ngạch xuất nhập khẩu song phương Trung Quốc-Nga năm 2022 đạt 190,3 tỷ USD, tăng gần 30% so với năm 2021 và ghi nhận mức cao mới trong lịch sử. Trong đó, hầu hết thương mại xuyên biên giới song phương đều sử dụng đồng NDT để định giá và thanh toán. Chỉ tính riêng tháng 2 vừa qua, NDT chiếm gần 40% tổng khối lượng giao dịch ngoại hối của Moscow, lần đầu tiên vượt qua Mỹ trở thành đồng tiền giao dịch quan trọng nhất.

Nhà kinh tế học nổi tiếng Nouriel Roubini từng tuyên bố rằng cùng với địa vị của đồng NDT ngày càng gia tăng, trong vòng 10 năm tới, NDT có thể phá vỡ địa vị độc quyền của USD trên thế giới, cuối cùng hình thành “hệ thống tiền tệ kép” tách biệt giữa USD và NDT. Dự đoán này có thể hơi phóng đại trước khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ, nhưng hiện nay xem ra không phải là không thể xảy ra.