 | Xuất nhập khẩu Việt Nam-Canada vọt tăng nhờ CPTPP |
| RCEP “rộng cửa” liệu có gia tăng nhập siêu từ Trung Quốc? |
| Cơ hội phát triển bền vững từ CPTPP |
 |
| CPTPP hiện gồm 11 nước thành viên |
Về cơ bản, hiệp định CPTPP giữ nguyên nội dung của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) ban đầu được tạo ra bởi New Zealand, Singapore và Chile như một khu vực thương mại tự do. Dần dần, các nước khác trong khu vực bắt đầu tham gia TPP. Dưới thời chính quyền Tổng thống Barack Obama, Mỹ đã tích cực ủng hộ sáng kiến này.
TPP bao gồm 12 thành viên, được hình thành dưới dạng một hiệp định thương mại ưu đãi, có mục đích cắt giảm hàng rào thuế quan, điều chỉnh các quy tắc nội bộ của các nước tham gia trong lĩnh vực luật lao động, bảo vệ sở hữu trí tuệ, bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã đơn phương rút khỏi TPP với lý do tham gia hiệp định này không có lợi cho Mỹ.
Sau đó, 11 nước thành viên TPP còn lại đã đạt được thỏa thuận về việc ký kết một hiệp định thương mại mới là CPTPP. Nhìn chung, CPTPP bao gồm tất cả các điểm chính của thỏa thuận TPP. Mục tiêu cuối cùng của hiệp định này là tạo nên một khu vực tự do thương mại ở Thái Bình Dương tương tự như thị trường châu Âu.
Sau khi Mỹ rút khỏi TPP, tỷ trọng của hiệp định này trong nền kinh tế thế giới giảm mạnh. 11 nước tham gia chỉ chiếm 11% GDP thế giới. Hơn nữa, trong CPTPP không có lãnh đạo kinh tế rõ ràng giữ vị trí đầu tàu, tạo động lực cho quá trình phát triển hợp tác thương mại trong khuôn khổ hiệp định.
Tất nhiên, các nước tham gia hiệp định đều là đối tác thương mại của nhau nhưng hai đối tác thương mại chính của họ là Mỹ và Trung Quốc. Do đó, khi không có sự tham gia của Mỹ, Trung Quốc với tư cách nền kinh tế lớn thứ hai thế giới có thể đóng vai trò lớn trong CPTPP.
Trong một thời gian dài, Trung Quốc không bày tỏ ý muốn tham gia hiệp định. Tuy nhiên, năm 2020, Trung Quốc cho biết họ đang xem xét tham gia CPTPP.
Sau khi cựu Tổng thống Trump tuyên bố rút khỏi TPP, Nhật Bản, Australia và các nước khác bắt đầu thúc đẩy một định dạng mới là CPTPP. Vào thời điểm đó, nhiều người bày tỏ ý muốn Trung Quốc tham gia vào quá trình hội nhập kinh tế khu vực. Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới và là đối tác thương mại lớn nhất hoặc lớn thứ hai của nhiều quốc gia.
Tuy nhiên, theo hãng Sputnik (Nga), nếu Trung Quốc quyết định tham gia CPTPP, con đường gia nhập không dễ dàng. Bắc Kinh sẽ phải đạt thỏa thuận về các điều khoản với tất cả các bên tham gia, bao gồm Australia, Nhật Bản, Canada. Trung Quốc có những mâu thuẫn nhất định với các đồng minh truyền thống của Mỹ. Ví dụ, Bắc Kinh có các vấn đề thương mại với Australia, sau khi Trung Quốc cấm một số mặt hàng nhập khẩu từ Australia gồm rượu vang, lúa mạch, thịt bò, than đá. Quan hệ với Canada cũng đang gặp không ít khó khăn, đặc biệt là sau khi Ottawa bắt giữ Giám đốc tài chính của tập đoàn công nghệ viễn thông Huawei Mạnh Vãn Châu.
Cuối cùng, triển vọng của Trung Quốc gia nhập CPTPP vẫn chưa rõ ràng nếu Mỹ đột ngột muốn quay trở lại hiệp định. Không thể loại trừ khả năng Mỹ tham gia trở lại hiệp định bởi tân Tổng thống Mỹ Joe Biden đã bãi bỏ nhiều sắc lệnh của người tiền nhiệm. Mặt khác, chính quyền Mỹ lại đi theo hướng hội nhập vào các cơ chế tài chính và thương mại quốc tế.
Từ một góc nhìn khác, Trung Quốc là thị trường tiêu dùng và đối tác thương mại lớn nhất của hầu hết các quốc gia tham gia CPTPP, bao gồm Australia, New Zealand và Nhật Bản. Tự do hóa thương mại sẽ củng cố vị thế cạnh tranh của các sản phẩm của họ trên thị trường, điều này đặc biệt quan trọng trong quá trình phục hồi kinh tế bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Tỷ trọng của Trung Quốc trong nền kinh tế thế giới là lớn hơn so với tất cả các thành viên CPTPP cộng lại, vì vậy sự tham gia của Trung Quốc có thể làm tăng đáng kể ảnh hưởng của hiệp hội này đối với tất cả các quá trình thương mại trên thế giới.
T.Hằng
