Tìm tiêu chí đánh giá thực thi pháp luật lĩnh vực Tài chính

Quang cảnh Hội thảo (Ảnh: T.Th).

Việc nghiên cứu soạn thảo, ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật tài chính là một trong những nhiệm vụ chiến lược của ngành Tài chính.

Gắn với ban hành, việc thực thi hiệu quả văn bản quy phạm pháp luật về tài chính là khâu quan trọng, góp phần thực hiện đồng bộ các chính sách tài chính, thực hiện mục tiêu cải cách tài chính công.

Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được, hoạt động đánh giá thi hành pháp luật nói chung và pháp luật tài chính nói riêng vẫn còn một số hạn chế nhất định. Nhiều lúc, nhiều nơi và trong nhiều lĩnh vực, pháp luật chưa được thi hành một cách nghiêm minh, thống nhất.

Nếu đảm bảo tính bảo đảm thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, kịp thời sẽ bảo đảm, hỗ trợ và khuyến khích các quan hệ xã hội trong lĩnh vực tài chính, đặc biệt là những quan hệ kinh tế - tài chính phát triển thuận lợi, bền vững, mang lại lợi ích cho xã hội, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư. Ngược lại, việc chậm ban hành văn bản hướng dẫn hoặc ban hành văn bản không đảm bảo giá trị pháp lý sẽ tạo ra những rào cản hoặc gây khó khăn, thậm chí gây ra những tác động tiêu cực đến các quan hệ xã hội trong lĩnh vực tài chính như công chức nhà nước gây lãng phí, thất thoát NSNN hoặc nhũng nhiễu, còn doanh nghiệp thì buôn lậu, trốn thuế.

Đại diện Văn phòng luật Việt.

Chính phủ đang soạn thảo và sắp ban hành Nghị định về theo dõi thi hành pháp luật với mục đích góp phần đảm bảo thi hành kịp thời, đầy đủ, nghiêm minh và thống nhất các quy định pháp luật, nâng cao hiệu quả điều chỉnh và hoàn thiện hệ thống pháp luật.

Theo đại diện của Văn phòng luật Việt, các văn bản quy phạm pháp luật do Bộ Tài chính ban hành phải đảm bảo các nguyên tắc “tính thống nhất, tính khả thi, tính công khai, minh bạch và kịp thời”. Việc ban hành những văn bản quy phạm pháp luật đảm bảo các tiêu chí trên sẽ giúp cho Bộ Tài chính trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý, điều hành các quan hệ tài chính một cách thống nhất, ổn định, cân bằng lợi ích của Nhà nước, xã hội với lợi ích của doanh nghiệp, người dân.

Đại diện Vụ Pháp luật (Văn phòng Chính phủ) đã đánh giá cao sự chủ động của Bộ Tài chính trong việc đưa ra các phương pháp, tiêu chí đánh giá tình hình thực thi pháp luật trong lĩnh vực tài chính. Là Bộ sớm bắt tay vào thực hiện nhất trong hầu hết các bộ, ngành, những tiêu chí do Bộ Tài chính đưa ra có thể coi là một bộ tiêu chí cơ sở, ngoài những tiêu chí chung, cần phải được hoàn thiện thêm để phù hợp với bộ tiêu chí mà Bộ Tư pháp đang xây dựng hoàn thiện dự thảo Nghị định.

Theo đại diện Vụ Pháp chế (Văn phòng Chính phủ), phạm vi theo dõi, đánh giá trong lĩnh vực tài chính rất rộng, mỗi lĩnh vực có đặc điểm riêng như ngân sách, thuế, hải quan, dự trữ nhà nước, chứng khoán, bảo hiểm… nên cần có các bộ tiêu chí của từng lĩnh vực để đánh giá sát với thực tiễn hoạt động hơn.

Chia sẻ kinh nghiệm của Mỹ khi thực hiện đánh giá thi hành pháp luật, ông Phan Vinh Quang (Dự án Usaid Star Plus) cho biết, để phân tích quá trình thực thi, nước này định kỳ đánh giá thực thi văn bản quan trọng để loại bỏ sửa đổi, bổ sung quy định không phù hợp, không hiệu quả, không đầy đủ hoặc quá nặng nề. Những phân tích đánh giá này phải công bố công khai, trực tuyến và lấy ý kiến của người dân. Trong vòng 120 ngày kể từ ngày ban hành Lệnh Tổng thống 13563 về cải cách quy định và rà soát quy định (18-1-2011), mỗi cơ quan phải trình Vụ Pháp chế và quản lý văn bản kế hoạch sơ bộ về việc đánh giá những văn bản quan trọng để sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ để hệ thống quy định hiệu quả hơn và đỡ nặng nề hơn trong việc tuân thủ.

Đối với chương trình Thực thi của Bộ Tài chính Mỹ, hàng năm, người dân có cơ hội đề nghị sửa đổi, bổ sung các quy định; người dân có thể đóng góp ý kiến vào chương trình và hàng năm Chương trình này đánh giá 10% văn bản của mỗi cơ quan…

Thông qua Hội thảo và sự đóng góp ý kiến của các chuyên gia, Vụ Pháp chế (Bộ Tài chính) hy vọng, sự nhanh nhạy trong việc xây dựng các phương pháp, tiêu chí để đánh giá tình hình thực thi pháp luật trong lĩnh vực tài chính sẽ là nền tảng tốt cho công tác thực thi hiệu quả các chính sách tài chính, một lĩnh vực luôn được đánh giá là khá quan trọng và nhạy cảm hiện nay.

Minh Anh