 |
| Nút thắt lớn nhất với Việt Nam là chưa tham gia sâu vào ngành công nghiệp chế biến - chế tạo và đang đi sau so với các quốc gia khác trong khu vực. Ảnh: ST |
Lĩnh vực đang "thắp sáng" nền kinh tế?
Theo đánh giá của ông Vũ Tú Thành, Phó Giám đốc điều hành khu vực, Hội đồng kinh tế Hoa Kỳ - ASEAN, sau đại dịch Covid-19, doanh nghiệp sẽ có cơ hội từ xu hướng sắp xếp lại chuỗi cung ứng toàn cầu, cơ hội từ sản xuất hàng xuất khẩu tận dụng EVFTA và RCEP. Trong đó, có một loạt nhóm hàng tăng trưởng mạnh liên quan đến công nghiệp hỗ trợ và thương mại điện tử, hàng điện tử. “Chúng ta cần tận dụng hội nhập kinh tế quốc tế và sắp xếp lại cung ứng toàn cầu, đặc biệt không quên tập trung đầu tư hơn nữa vào lĩnh vực điện tử, thương mại điện tử, công nghiệp hỗ trợ đang thắp sáng bức tranh kinh tế hiện nay”, ông Vũ Tú Thành nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp ngành Công nghiệp hỗ trợ Hà Nội (Hansiba) cho biết, Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội đón nhận dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đang dịch chuyển cũng như tăng tính bền vững cho chuỗi kết nối.
Cũng theo Phó Chủ tịch Hansiba, giữa bối cảnh ảm đạm của kinh tế toàn cầu, Việt Nam dù chịu ảnh hưởng nặng của đại dịch nhưng các chỉ số kinh tế vĩ mô vẫn cho thấy có nhiều dư địa để làm tốt hơn nữa. Với việc 13 Hiệp định Thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương đã có hiệu lực; Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) mới được ký kết ngày 15/11/2020 vừa qua tại Hà Nội; đang đàm phán 2 FTA, thì Việt Nam là một trong những nền kinh tế mở nhất thế giới, tạo ra cơ hội lớn để phát triển chuỗi cung ứng mới. Trong thu hút đầu tư, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2020, vốn FDI vào Việt Nam đạt gần 16 tỷ USD, giảm 15% so với cùng kỳ 2019 nhưng vẫn tốt hơn so với mức giảm trung bình 30%-40% trên toàn cầu năm 2020. Đây là kết quả ban đầu khá tốt so với phần còn lại của thế giới, là đòn bẩy để Việt Nam lội ngược dòng ảnh hưởng tiêu cực của Covid-19.
Mấu chốt là nhân lực và hạ tầng
Là một lĩnh vực được dự báo sẽ có rất nhiều cơ hội đón làn sóng đầu tư từ châu Âu trong thời gian tới, các doanh nghiệp điện tử và công nghiệp hỗ trợ đang có sự chuẩn bị kĩ lưỡng để tận dụng được tối ưu những lợi thế sẵn có của mình.
Theo ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, các nguồn vốn đầu tư từ châu Âu hầu hết là những doanh nghiệp sử dụng công nghệ cao, không sử dụng chi phí lao động thấp. Chính vì vậy, để đón sóng đầu tư từ châu Âu, các doanh nghiệp của chúng ta cần thay đổi về tầm nhìn. Bởi phần nhiều doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ, tầm nhìn của họ chỉ ở mức ngắn hạn. Do vậy, các doanh nghiệp phải vật lộn với cuộc sống và lo cho đời sống của cán bộ, công nhân. Một điểm yếu nữa là hiện nay chúng ta phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường cung cấp nguyên vật liệu và bán thành phẩm. Nếu chúng ta giải quyết được những vấn đề đó, tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề cơ bản và chớp được thời cơ để phát triển.
Còn theo ông Nguyễn Vân, để chớp lấy thời cơ, doanh nghiệp cần tập trung vào hai yếu tố là đào tạo nhân lực chất lượng cao và hạ tầng kết nối. Ngoài ra, các bộ ngành địa phương xác định ưu tiên chiến lược, tạo khung chính sách, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; nâng cao vai trò của các Hội, Hiệp hội như Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), HANSIBA trong liên kết các doanh nghiệp.
Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Ủy viên Ban Chấp hành, Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam (VEIA) cho rằng, 5 năm qua, tốc độ tăng trưởng của ngành điện tử tăng trưởng dao động từ 18-22%/năm, là ngành có số lượng xuất siêu lớn, bù đắp cho kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Trước làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng, nhiều hãng điện tử thế giới có mặt tại Việt Nam. Song, đây cũng là thách thức bởi chúng ta chưa có doanh nghiệp lõi, cung ứng linh phụ kiện đầu cuối cho các nhà sản xuất lớn trên thế giới. Hơn nữa, một thực trạng đáng buồn là lao động Việt Nam mới chỉ đạt tiêu chuẩn lao động giá rẻ, chưa có kỹ sư tạo ra giá trị cao hơn.
“Ở Việt Nam, các chương trình đào tạo liên kết trong nhà trường chưa phù hợp và chưa đủ để tạo ra những kỹ sư giỏi. Các chương trình đào tạo vẫn mang tính lý thuyết nhiều hơn là thực hành trên máy móc, hoặc nếu có cũng là những máy móc, công nghệ đời cũ, chưa cập nhật với thời đại... Những yếu tố này đang khiến cho nhiều doanh nghiệp sản xuất linh kiện, công nghệ tại Việt Nam rất khó cạnh tranh”, bà Hương nhấn mạnh.
Các công ty châu Âu mang các kỹ năng cao, kinh nghiệm tốt nhất về tổ chức và công nghệ hàng đầu thế giới đến Việt Nam, FDI của châu Âu đi kèm với các tiêu chuẩn cao về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong việc bảo vệ và đào tạo công nhân và nhân viên, cũng như việc tôn trọng và bảo vệ môi trường. Chính vì vậy, để chớp lấy được nguồn vốn đầu tư từ các doanh nghiệp châu Âu, các doanh nghiệp điện tử, công nghiệp hỗ trợ sẽ phải tập trung thay đổi từ yếu tố cốt lõi nhất là nguồn nhân lực, để từ đó, các doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có cộng đồng doanh nghiệp ngành điện tử và công nghiệp hỗ trợ có thể chủ động và sẵn sàng tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.
Xuân Thảo
