Rào cản thể chế sẽ tác động bất lợi đến sản xuất kinh doanh

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Phong phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: HD

Vừa qua, Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo rà soát, xử lý các vấn đề pháp lý trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban để trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện nhiệm vụ này với tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp, tháo gỡ vướng mắc, giảm thiểu rủi ro, chia sẻ lợi ích, hướng tới sự phát triển bền vững.

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh doanh và Pháp luật năm 2024 với chủ đề “Chung tay giải quyết các vấn đề pháp lý, góp phần tạo dựng môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp” do Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật trung ương tổ chức ngày 9/10/2024, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng cho biết, các vấn đề tồn tại về pháp lý trong đầu tư, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cần được nhận diện đúng và trúng.

Theo Bộ trưởng, cần làm rõ các vấn đề tồn tại đó xuất phát từ nguyên nhân nào, do quy định của pháp luật hay do tổ chức thi hành pháp luật hay cả hai?

Từ đó đưa ra được các giải pháp hữu hiệu, giải quyết ngay các vấn đề pháp lý mà doanh nghiệp đang gặp vướng mắc, nhất là ở khía cạnh áp dụng pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật.

Đồng thời, xác định rõ các định hướng để sửa đổi, bổ sung hoặc xây dựng mới các văn bản quy phạm pháp luật để khuyến khích doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, thúc đẩy phát triển.

Cũng nói về cải cách thể chế trong kinh doanh, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban kinh tế của quốc hội nhấn mạnh, môi trường thể chế thuận lợi sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội.

Nếu còn rào cản, vướng mắc không chỉ tác động bất lợi đến sản xuất kinh doanh mà còn ảnh hưởng tới việc thực hiện các mục tiêu phát triển xã hội, chương trình chính sách của Chính phủ.

Thảo luận một số vấn đề pháp lý về dự án đầu tư có sử dụng đất, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết, vướng mắc phổ biến nhất hiện nay của doanh nghiệp nằm ở khâu thủ tục hành chính về giải phóng mặt bằng.

Quy định đã có nhưng có những dự án khâu giải phóng mặt bằng mất tới 14 năm, phải trải qua 177 bước thực hiện, cần tới 40 con dấu mới được chấp thuận chủ trương đầu tư, quy hoạch, định giá.

Cũng theo ông Hiệp, pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản rất phức tạp. Hiện có tới khoảng 15 luật liên quan đến lĩnh vực này nhưng lại thiếu tính đồng bộ. Vừa qua, Chính phủ đã sửa Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở đã góp phần hạn chế sự thiếu đồng bộ của quy định trước đây.

Bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) cho rằng, vướng mắc về thủ tục hành chính luôn nằm trong top 3 vướng mắc doanh nghiệp gặp phải theo điều tra của Ban IV.

Liên quan đến vấn đề về thuế, nhiều ý kiến cho rằng, qua nhiều lần sửa đổi Luật Thuế Giá trị gia tăng (GTGT), chính sách hoàn thuế GTGT vẫn nhận được sự quan tâm của doanh nghiệp và cả cơ quan quản lý nhà nước.

Theo các doanh nghiệp, nếu các vướng mắc về hoàn thuế GTGT không được xử lý thì sẽ trở thành một điểm nghẽn, ảnh hưởng đến tính ổn định, minh bạch và công bằng của môi trường đầu tư, kinh doanh.

Ông Mai Xuân Thành, Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thuế (Bộ Tài chính) nhận định, vấn đề hoàn thuế GTGT là vấn đề “nóng”.

Vì vậy, trong quá trình xây dựng Luật Thuế GTGT (sửa đổi) dự kiến thông qua vào Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khoá XV này, Tổng cục Thuế đã báo cáo Bộ Tài chính đề xuất bổ sung vào Luật quy định công chức thuế chịu trách nhiệm hoàn thuế theo đúng chức trách, nhiệm vụ, tuân thủ các quy định của pháp luật về thuế GTGT, pháp luật về quản lý.

Ngoài ra, để hài hoà cả lợi ích của nhà nước và doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho rằng, cần “cắt khúc” từng khâu kinh doanh cụ thể, từ đó xác định trách nhiệm của mỗi cơ quan nhà nước với từng khâu.

Đồng thời cần có cơ chế bảo vệ cán bộ thuế trong trường hợp kiểm tra phát hiện các sai sót không thuộc trách nhiệm của doanh nghiệp kê khai hoặc của cán bộ thuế.