Phải hoàn lại vốn nếu khoản chi không được Kho bạc Nhà nước xác nhận kiểm soát chi

	Kho bạc Nhà nước kiểm soát chi ngân sách nhà nước chặt chẽ, đúng quy định
	Đến 2025, Kho bạc Nhà nước vận hành dựa trên dữ liệu số
	Kho bạc Nhà nước nỗ lực nâng cao chất lượng kiểm soát chi ngân sách

Có 8 nguyên tắc quản lý tài chính đối với khoản viện trợ không hoàn lại của nước ngoài. Ảnh: ST

8 nguyên tắc quản lý tài chính

Về nguyên tắc quản lý tài chính đối với khoản viện trợ, Thông tư 23/2022/TT-BTC quy định 8 nguyên tắc quản lý tài chính đối với khoản viện trợ không hoàn lại của nước ngoài. Trong đó, một trong những nguyên tắc quan trọng là mọi khoản viện trợ đều phải được phân loại, quản lý, theo dõi và hạch toán theo từng phương thức tài trợ (chương trình, dự án hoặc phi dự án); tính chất khoản chi NSNN (chi thường xuyên, chi đầu tư, phát triển hoặc chi khác của NSNN), phương thức tổ chức thực hiện (bên tài trợ nước ngoài trực tiếp, hoặc ủy thác một tổ chức khác thực hiện hoặc chủ chương trình, chủ dự án bên Việt Nam thực hiện). Đồng thời, vốn viện trợ không hoàn lại thuộc nguồn thu NSNN được dự toán, hạch toán đầy đủ, kịp thời; quyết toán theo quy định về quyết toán thu, chi NSNN và quyết toán chi của chương trình, dự án, khoản viện trợ.

Thông tư cũng quy định, cơ quan chủ quản chịu trách nhiệm lập dự toán thu, chi NSNN sát khả năng thực hiện trong năm để tiếp nhận, thực hiện, hạch toán, quyết toán thu chi NSNN đối với khoản viện trợ theo quy định tại Thông tư này; kịp thời đề xuất bố trí dự toán bổ sung trong trường hợp phát sinh nhu cầu thu, chi viện trợ đột xuất; chỉ tiếp nhận vốn viện trợ khi có nhu cầu, khả năng sử dụng. Mọi khoản viện trợ bằng tiền do chủ chương trình, dự án phía Việt Nam trực tiếp quản lý, thực hiện được chuyển vào một tài khoản riêng mở tại Kho bạc Nhà nước hoặc ngân hàng thương mại ngay khi tiếp nhận; được theo dõi, hạch toán, quyết toán riêng theo từng khoản viện trợ cụ thể.

Một nguyên tắc quan trọng khác được quy định tại Thông tư này là không chuyển vốn viện trợ cho chương trình, dự án cụ thể vào tài khoản cá nhân, thuê, mượn hoặc tài khoản chung của cơ quan, đơn vị khi tiếp nhận. Không mở tài khoản tại nước ngoài để tiếp nhận vốn viện trợ, trừ trường hợp có yêu cầu theo quy định pháp luật của bên tài trợ và được quy định tại Thỏa thuận viện trợ hoặc Hiệp định viện trợ. Cùng với đó, các khoản viện trợ bằng tiền do chủ chương trình, dự án bên Việt Nam thực hiện phải kiểm soát chi theo quy định pháp luật về kiểm soát chi NSNN.

Thông tư 23 cũng quy định, Bộ Tài chính có nhiệm vụ hướng dẫn chế độ quản lý tài chính đối với nguồn vốn viện trợ; kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về quản lý tài chính nhà nước đối với việc quản lý, sử dụng vốn viện trợ của ngân sách trung ương; thẩm định quyết toán thu, chi nguồn vốn viện trợ hàng năm của ngân sách Trung ương. Đối với các Sở Tài chính, nhiệm vụ cụ thể là kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về quản lý tài chính nhà nước đối với việc quản lý, sử dụng vốn viện trợ của ngân sách địa phương; thẩm định quyết toán thu, chi nguồn vốn viện trợ hàng năm của ngân sách cấp tỉnh; thực hiện trách nhiệm báo cáo theo quy định của pháp luật và quy định của Thông tư này.

Quản lý tài chính 3 hình thức viện trợ

Quy định cụ thể về chế độ quản lý tài chính theo hình thức viện trợ, Thông tư 23 quy định rõ các chế dộ quản lý tài chính của 3 hình thức viện trợ gồm: viện trợ bằng tiền hỗ trợ ngân sách; viện trợ bằng tiền cho chương trình, dự án, phi dự án do chủ chương trình, dự án bên Việt Nam thực hiện; viện trợ bằng hiện vật, hàng hóa, dịch vụ, bao gồm khoản viện trợ do bên tài trợ trực tiếp thực hiện tại Việt Nam theo phương thức chìa khóa trao tay.

Trong đó, đối với viện trợ bằng tiền hỗ trợ ngân sách, việc giải ngân và thanh toán vốn viện trợ bằng tiền hỗ trợ ngân sách được thực hiện như sau: Căn cứ hiệp định, thỏa thuận viện trợ, Bộ Tài chính phối hợp với bên tài trợ giải ngân vốn viện trợ về NSNN, chuyển ngoại tệ về Quỹ ngoại tệ tập trung của NSNN. Đối với khoản viện trợ hỗ trợ ngân sách có mục tiêu, sau khi vốn viện trợ được giải ngân về NSNN, trường hợp được cấp có thẩm quyền cho phép sử dụng cho chương trình, dự án cụ thể, căn cứ dự toán thu, chi NSNN được phê duyệt, quyết định phê duyệt chương trình, dự án và tiến độ thực hiện chương trình, dự án cụ thể, chủ chương trình, dự án thực hiện rút dự toán từ Kho bạc Nhà nước theo quy định của pháp luật về quản lý chi NSNN. Bên cạnh đó, việc hạch toán NSNN đối với khoản viện trợ bằng tiền hỗ trợ NSNN được quy định cụ thể gồm: đối với hạch toán thu NSNN, căn cứ vào chứng từ chuyển tiền của bên tài trợ và thông báo của cơ quan tài chính, Kho bạc Nhà nước hạch toán thu NSNN bằng đồng Việt Nam. Đối với hạch toán chi NSNN, việc chi và hạch toán chi NSNN thực hiện theo quy định của pháp luật về NSNN.

Về chế độ quản lý tài chính đối với viện trợ bằng tiền cho chương trình, dự án, phi dự án do chủ chương trình, dự án bên Việt Nam thực hiện, Thông tư quy định, căn cứ thỏa thuận viện trợ và quyết định phê duyệt chương trình, dự án, viện trợ, chủ chương trình, dự án, phi dự án mở tài khoản tiếp nhận vốn viện trợ tại Kho bạc Nhà nước hoặc ngân hàng thương mại theo quy định tại khoản 5 Điều 3 Thông tư này. Trong vòng 15 ngày kể từ ngày mở tài khoản, báo cáo Bộ Tài chính đối với viện trợ thuộc nguồn thu của ngân sách Trung ương hoặc Sở Tài chính đối với viện trợ thuộc nguồn thu của ngân sách cấp tỉnh, đồng gửi Kho bạc Nhà nước thông tin về tài khoản tiếp nhận vốn viện trợ.

Về việc kiểm soát chi, giải ngân và hạch toán vốn viện trợ của hình thức viện trợ này, Thông tư 23 đã có quy định cụ thể. Theo đó, về kiểm soát chi, chủ chương trình, dự án, phi dự án thực hiện kiểm soát chi tại Kho bạc Nhà nước nơi đăng ký đối với từng khoản chi ra từ nguồn vốn viện trợ theo quy định về quản lý NSNN. Trình tự, thủ tục kiểm soát chi thực hiện theo quy định pháp luật về thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực Kho bạc Nhà nước.

Về giải ngân vốn viện trợ, việc giải ngân vốn viện trợ từ tài khoản mở tại Kho bạc Nhà nước hoặc ngân hàng thương mại căn cứ thỏa thuận viện trợ, quyết định phê duyệt chương trình, dự án, phi dự án của cấp có thẩm quyền, dự toán chi NSNN; tiến độ thực hiện chương trình, dự án và xác nhận kiểm soát chi của Kho bạc Nhà nước. Đối với khoản chi từ nguồn vốn viện trợ không được Kho bạc Nhà nước xác nhận kiểm soát chi thì chủ chương trình, dự án, phi dự án phải hoàn lại vốn vào tài khoản tiếp nhận vốn viện trợ.