Những thách thức của Thủ tướng Canada trong nhiệm kỳ hai

Thủ tướng Canada: Trung Quốc sử dụng chính sách ‘ngoại giao con tin’

Thủ tướng Canada Justin Trudeau tái đắc cử.

Theo kết quả bầu cử, đảng Tự do đã giành được 157 ghế, đảng Bảo thủ do ông Andrew Scheer đứng đầu giành được 121 ghế. Các vị trí tiếp theo thuộc về Khối Quebec, đảng Dân chủ mới và đảng Xanh với số ghế lần lượt là 32 ghế, 25 ghế và 3 ghế... Tại Canada, một đảng phải giành được từ 170 ghế trở lên mới có thể giành thế đa số tại Quốc hội gồm 338 ghế. Như vậy, đảng Tự do sẽ cần phải hợp tác với các đảng khác để có thể thông qua các luật hay “sống sót” qua các cuộc bỏ phiếu tín nhiệm. Hiện đảng Khối Quebec (Bloc Québécois) và đảng Dân chủ Mới (NDP) đều có đủ số ghế để có thể “hỗ trợ” chính phủ thiểu số của đảng Tự do.

Trong khi đó, hầu hết các thành viên trong nội các của đảng Tự do đều trúng cử vào Hạ viện. Tuy nhiên, Bộ trưởng An ninh công cộng Ralph Goodale, đại diện cho khu vực bầu cử Regina-Wascana từ năm 1993, và Bộ trưởng Tài nguyên thiên nhiên Amarjeet Sohi đã thất bại trong đợt bầu cử này. Do vậy, việc thành lập một nội các “ưng ý” cũng là một khó khăn với đảng Tự do của Thủ tướng Trudeau.

Ngoài ra, Chính phủ mới của Canada sẽ phải chèo lái đưa nền kinh tế có quy mô 2.000 tỷ CAD vượt qua nhiều cơn gió ngược. Tốc độ tăng trưởng của kinh tế thế giới dự kiến sẽ chậm lại và tình trạng này rất có thể sẽ ảnh hưởng tới Canada. Những xung đột thương mại trên quy mô toàn cầu, cùng với một Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) còn đang “dang dở” cũng là một khó khăn đối với chính phủ mới. NAFTA phiên bản 2.0 mặc dù được Mỹ, Canada và Mexico ký kết tháng 11/2018, nhưng cho đến nay mới chỉ có Mexico phê chuẩn nội dung hiệp định.

Ngoài nhiều vấn đề chung tại các nước công nghiệp phát triển (như sức sản xuất tăng chậm, tốc độ tăng lương thấp hơn mức trung bình,…), các nhà hoạch định chính sách của Canada còn phải đối phó với một vấn đề mang tính “đặc thù của Canada”, đó là bất cứ một cú sốc nào cũng sẽ ảnh hưởng nặng nề đến ngân sách liên bang. Trong cương lĩnh tranh cử vừa qua, các chính đảng lớn tại Canada đều dự kiến sẽ thâm hụt ngân sách trong 4 năm tới, nếu thắng cử.

Theo kế hoạch của đảng Tự do, thâm hụt ngân sách của Canada sẽ được đẩy lên 27,4 tỷ CAD trong năm tới, vượt mức 1% GDP lần đầu tiên kể từ năm 2012. Mức thâm hụt dự kiến sẽ giảm xuống 21 tỷ CAD vào năm 2023. Tuy nhiên, trong kế hoạch ngân sách của mình, đảng Tự do vẫn muốn duy trì xu hướng giảm của tỷ lệ nợ/GDP, từ mức 30,9% năm 2018 xuống 30,2% năm 2023. Đáng chú ý, đảng Tự do cam kết bảo toàn mức xếp hạng tín nhiệm vàng AAA của Canada.

Về đối ngoại, những đổi thay trong môi trường quốc tế đang khiến Canada phải vật lộn tìm hướng đi mới, trong bối cảnh các mối quan hệ cũ có dấu hiệu sứt mẻ. Mối quan hệ từng rất tốt đẹp với Mỹ, vốn được coi là một trong ba trụ cột chính trong chính sách đối ngoại của Canada, đang ngày càng gượng gạo sau khi Tổng thống Donald Trump lên nắm quyền với chính sách "Nước Mỹ trước tiên". Tình hình rối ren và phức tạp trên chính trường một loạt đồng minh chủ chốt của Canada trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), như Anh, Pháp, Đức... phần nào làm gián đoạn hợp tác giữa Ottawa với các nước này. Căng thẳng ngoại giao giữa Canada với Trung Quốc, Saudi Arabia... vẫn tiếp tục nổi cộm. Những diễn biến này khiến Thủ tướng Justin Trudeau được dự báo sẽ đối mặt với một nhiệm kỳ đầy thách thức.