Nguy cơ Chính phủ Mỹ đóng cửa vẫn rình rập

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson

Nhưng sau đó, gần 100 thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện một lần nữa bỏ phiếu chống dự luật ngân sách tạm thời ngăn Chính phủ đóng cửa vì không hài lòng với việc dự luật không đề cập việc cắt giảm nhiều trợ cấp trong nước. Hơn nữa, những thành viên cực hữu này dọa sẽ đóng cửa Chính phủ một lần nữa vào đầu năm tới nếu họ không đạt được điều họ muốn.

Nhưng thay vì khuất phục trước những thành phần cực đoan nhất trong cuộc họp kín của đảng Cộng hòa, các nhà lãnh đạo đảng tại Hạ viện có thể nhận thấy đảng Dân chủ đã đồng ý giảm ngân sách hồi đầu năm nay và nỗ lực thông qua các dự luật lưỡng đảng, với cùng một liên minh lưỡng đảng vừa bỏ phiếu để duy trì Chính phủ hoạt động.

Hồi mùa Hè, nhằm thuyết phục các thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện tránh để nước Mỹ vỡ nợ, chính quyền của Tổng thống Joe Biden và các thành viên đảng Dân chủ trong Quốc hội đã đồng ý về mức trợ cấp tổng thể trong hai năm tới, trong đó có những cắt giảm mạnh đối với các khoản phân bổ ngân sách. Thỏa thuận đó đặt ra giới hạn về tổng số tiền phân bổ cho quốc phòng và tất cả các khoản cấp ngân sách khác. Những giới hạn đó có nghĩa là nguồn tài trợ thực tế cho các hoạt động ngoài quốc phòng trong năm 2024 và 2025 sẽ ít hơn so với năm 2023.

Trên thực tế, Thượng viện đã soạn thảo các dự luật phân bổ ngân sách lưỡng đảng phần lớn phù hợp với thỏa thuận mà hai đảng đạt được. Nếu các thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện cũng làm như vậy, nước Mỹ không đối mặt với nguy cơ Chính phủ bị đóng cửa như hiện nay. Nhưng thay vào đó, các hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa phớt lờ thỏa thuận lưỡng đảng và theo đuổi một quy trình đảng phái nghiêm ngặt, cúi đầu trước những thành phần cực đoan nhất trong cuộc họp kín của đảng và nhất quyết giảm lớn hơn những gì đã thỏa thuận trước đó. Yêu cầu của họ bao gồm giảm 80% ngân sách giáo dục cho các trường có tỷ lệ nghèo cao, giảm trợ cấp cho cơ sở hạ tầng nước sạch, hỗ trợ dinh dưỡng, nghiên cứu về bệnh ung thư... Những cắt giảm này không nhận được đủ sự ủng hộ ngay cả trong cuộc họp kín của chính đảng Cộng hòa tại Hạ viện.

Về cơ bản, việc cắt giảm như thế không cần thiết. Tổng ngân sách hàng năm, không bao gồm ngân sách quốc phòng, trên thực tế đã giảm dần tính theo phần trăm của tổng nền kinh tế trong vài thập kỷ qua. Dù nguồn ngân sách trong các tài khóa 2022 và 2023 đã tăng nhẹ so với mức rất thấp của những năm trước, tổng chi tiêu hiện nay vẫn thấp hơn mức trung bình trong 50 năm qua.

Tuy nhiên, sự thật là nợ công tăng nhanh hơn dự kiến trong 25 năm qua. Nhưng thủ phạm không phải là việc tăng phân bổ ngân sách, thậm chí không phải là các cam kết lớn của liên bang như An sinh xã hội, Medicare và Medicaid. Nguồn tài trợ cho các chương trình đó thực tế tăng chậm hơn dự kiến trong 2 thập kỷ qua. Trên thực tế, nguyên nhân chính của việc nợ công ngày càng tăng là do việc cắt giảm thuế liên tục, khiến nước Mỹ thiệt hại khoảng 10.000 tỷ USD kể từ năm 2001.

Mùa ngân sách lẽ ra có thể tốt hơn nếu các hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa chấp nhận những nhượng bộ mà họ đã đạt được và tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận mà họ đã đồng ý, giống như Thượng viện đã làm. Chừng nào họ chưa thức tỉnh, người dân Mỹ sẽ tiếp tục phải trả giá.