 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị Cấp cao trực tuyến ASEAN 2020 |
Năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam được đánh giá là một năm đầy thách thức đối với ASEAN nói riêng và toàn thế giới nói chung, khi đại dịch Covid-19 bùng phát hồi đầu năm và tới nay vẫn chưa được khống chế, làm đình trệ mọi hoạt động, gây tổn thất nghiêm trọng về người và vật chất, để lại những hệ lụy nặng nề đối với các nền kinh tế. Song, trong khó khăn, tinh thần “Gắn kết và Chủ động thích ứng” mà Việt Nam lựa chọn là chủ đề cho Năm Chủ tịch ASEAN đã được phát huy cao độ. Ngay sau khi dịch Covid-19 bùng phát, ASEAN đã chủ động hợp tác ứng phó, nhanh chóng công bố và đưa vào triển khai Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19, Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực, Khung chiến lược ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp của ASEAN và Trung tâm y tế ASEAN ứng phó với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi. ASEAN cũng thông qua Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Kế hoạch triển khai đồng bộ trên cả 3 trụ cột Cộng đồng nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp sớm khắc phục hậu quả dịch bệnh, ổn định đời sống kinh tế-xã hội ở các quốc gia.
Đặc biệt năm nay, 15 nước châu Á - Thái Bình Dương, gồm 10 nước thành viên ASEAN cùng Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand đã ký Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Tại Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS-15), các nhà lãnh đạo cũng thông qua các tuyên bố quan trọng, trong đó có Tuyên bố về 15 năm EAS và Tuyên bố EAS về hợp tác biển bền vững.
Những kết quả đạt được trong một năm đầy khó khăn và thách thức thể hiện tinh thần hợp tác và đoàn kết, năng lực tự cường của ASEAN trong ứng phó và vượt qua các thách thức, thúc đẩy Cộng đồng ASEAN phát triển ngày càng vững mạnh, thực sự trở thành hạt nhân của khu vực với người dân luôn ở vị trí trung tâm. Không những thế, ASEAN tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ với các đối tác, không ngừng tạo động lực mới cho quan hệ giữa ASEAN với các đối tác, đồng thời thể hiện cam kết mạnh mẽ với hợp tác đa phương cũng như liên kết và tự do hóa kinh tế.
Nhận định về hoạt động của ASEAN năm 2020, các quan chức, chuyên gia, học giả quốc tế đều đề cao vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam. Không phải ngẫu nhiên mà Đại biện lâm thời Mỹ tại ASEAN - bà Melissa A. Brown đã gọi nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam là “cơ hội để tăng cường hợp tác và liên kết khu vực”.
Trong lĩnh vực chính trị, ngay trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao lần thứ 37 và các hội nghị liên quan, Cuba, Colombia và Nam Phi đã ký tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác tại Đông Nam Á (TAC) - văn kiện có ý nghĩa quan trọng của Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN, phản ánh cam kết của khối trong việc giải quyết mọi bất đồng và xung đột một cách hòa bình.
Giới chuyên gia cho rằng bằng những biện pháp khéo léo và linh hoạt, Việt Nam đã giúp ASEAN duy trì được mối quan hệ cân bằng với các nước lớn, điều hòa và giảm thiểu áp lực từ sự cạnh tranh, cọ sát giữa các nước lớn đối với ASEAN thông qua việc nhấn mạnh và đề cao các nguyên tắc cơ bản của ASEAN trong quan hệ giữa các quốc gia, trong đó có các nguyên tắc của Hiến chương ASEAN, TAC, Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP)...; tranh thủ sự đoàn kết và đồng thuận của ASEAN để thống nhất cách tiếp cận chung trước các yêu cầu, đề xuất mà các đối tác đưa ra.
Trong phát biểu khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ: "Khó khăn không chùn bước, thách thức chẳng sờn lòng, dịch bệnh Covid-19 đã không thể cản trở tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN”. Trải qua năm 2020 đầy thách thức, với việc Việt Nam hoàn thành tốt trách nhiệm Chủ tịch ASEAN, Cộng đồng ASEAN ngày càng trở thành một cộng đồng đoàn kết và gắn kết, ngày càng vững mạnh và tự cường, tạo tiền đề cho giai đoạn phát triển tiếp theo, nâng cao vai trò và vị thế của ASEAN trên trường quốc tế..
Vĩnh Hà
