 |
| Lạm phát đình trệ đe dọa sự hồi phục kinh tế thế giới |
Trong bài viết đăng tải trên trang Sydney Morning Herald, chuyên gia Stephen Bartholomousz cho biết, các nền kinh tế sau khi trải qua một giai đoạn lạm phát bền vững, với tỷ lệ thấp hiếm thấy kể từ "cú sốc" trong quá khứ, hiện ghi nhận tỉ lệ lạm phát cao, ví dụ tỉ lệ lạm phát trong tháng 6 tại Mỹ là 5,4% - mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Trong khi đó, giá dầu gần đây đã tăng chóng mặt, lên tới hơn 85 USD/thùng, cao gấp đôi so với giá của một năm trước và cao hơn gần 50% so với thời điểm trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát.
Giá các mặt hàng khác cũng tăng mạnh, trong bối cảnh cuộc khủng hoảng năng lượng đang diễn ra ở châu Âu và châu Á đẩy giá than và khí đốt lên mức cao kỷ lục, kết hợp với sự mất cân bằng cung-cầu nghiêm trọng được quan sát thấy ở một số mặt hàng kim loại cứng như đồng và nhôm.
Chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn đã chịu áp lực từ trước khi đại dịch Covid-19 xảy ra, vì cuộc chiến thương mại do cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng, đã bị gián đoạn nghiêm trọng do đại dịch. Tình trạng khan hiếm tàu chở hàng dẫn đến giá vận chuyển container từ Trung Quốc sang châu Âu hoặc từ Trung Quốc sang Mỹ tăng hàng trăm phần trăm. Bên cạnh đó, những tác động liên tục của đại dịch, đặc biệt là biến thể Delta của virus SARS-CoV-2, đã gây ra tình trạng thiếu hụt lao động và lạm phát tiền lương. Ngoài ra, còn có thể kể đến một lượng thanh khoản chưa từng có xung quanh hệ thống tài chính toàn cầu do phản ứng của các ngân hàng Trung ương và các Chính phủ. Chính sách tiền tệ và tài khóa đã và sẽ tiếp tục được nới lỏng.
Theo tác giả, tăng trưởng liên tục thấp và lạm phát cao buộc các ngân hàng Trung ương phải đẩy lãi suất tăng trong một thế giới có mức nợ lớn chưa từng có. Hành động tăng lãi suất có thể kìm hãm lạm phát, nhưng sẽ gây ra suy thoái, tỷ lệ thất nghiệp cao và làm thị trường tài chính tan rã.
Các ngân hàng Trung ương bắt đầu phản ứng với tỷ lệ lạm phát tăng cao. Một vài cơ quan đã nâng lãi suất và bắt đầu rút dần các biện pháp nới lỏng tiền tệ bất thường mà họ đã thực hiện trong đại dịch. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), đã báo trước rằng tới cuối năm nay sẽ bắt đầu cắt giảm 120 tỷ USD mua trái phiếu và thế chấp mỗi tháng, hành động mà cơ quan này đã liên tục thực hiện kể từ tháng 3/2020.
Các Chính phủ đã đối phó với thách thức kéo dài một thập kỷ của đại dịch bằng biện pháp kích thích tài khóa trên quy mô lớn chưa từng có, gấp nhiều lần so với hành động ứng phó cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Giờ đây, các Chính phủ cũng sẽ kết thúc, hoặc bắt đầu rút lại, các biện pháp khẩn cấp đó.
Theo thời gian, nếu các đợt bùng phát dịch bệnh Covid-19 mới có thể được ngăn chặn, các vấn đề gây khó khăn cho chuỗi cung ứng sẽ được giải quyết hoàn toàn, hoặc ít nhất là được giải quyết tốt hơn, và cuộc khủng hoảng năng lượng có thể dẫn đến những suy nghĩ hiệu quả hơn cho việc chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang một tương lai không phát thải ròng, qua đó giảm sự biến động về giá năng lượng. Tuy nhiên, không còn nghi ngờ gì về khả năng lạm phát đình trệ và các kết quả thảm khốc ẩn sau sự kết hợp giữa tăng trưởng thấp và tỷ lệ lạm phát hiện tương đối cao.
Chuyên gia Bartholomousz cho rằng mối đe dọa đó có thể được ngăn chặn, nếu các nhà hoạch định chính sách quyết đoán hơn, trong điều kiện các nền kinh tế tiếp tục phục hồi, đạt được mức tăng trưởng bền vững sau đại dịch.
Minh Châu
