Làm gì để giảm thiểu tác động của biện pháp phòng vệ thương mại?

	225 vụ điều tra phòng vệ thương mại vào hàng xuất khẩu của Việt Nam
	Làm gì để hạn chế bị điều tra phòng vệ thương mại hàng hóa xuất khẩu sang Hoa Kỳ?
	Việt Nam đã khởi xướng điều tra 9 vụ phòng vệ thương mại về thép

Nhiều vụ kiện phòng vệ thương mại nhắm tới mặt hàng gỗ dán của Việt Nam. Ảnh: N.H

Phòng vệ là phần quan trọng trong thương mại quốc tế

Tại Hội nghị Tổng kết 20 năm công tác phòng vệ thương mại của Việt Nam, tổ chức mới đây, ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, giai đoạn 2002 - 2022 chứng kiến sự đa dạng trong quan hệ thương mại song phương, quan hệ thương mại đa phương trên thế giới. Nếu trong giai đoạn 2002 - 2011, tự do hóa diễn ra theo xu hướng toàn cầu hóa thì trong thập kỷ sau đó (tức là giai đoạn 2011 - 2022), tự do hóa được các quốc gia định hình theo hướng khu vực. Trong vòng 20 năm qua, trên thế giới đã có rất nhiều FTA song phương, đa phương được ký kết, tạo ra những kết nối mạnh mẽ giữa từng đối tác và từng nhóm đối tác riêng.

Theo ông Lê Triệu Dũng, việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại được xem là một phần quan trọng trong chính sách thương mại quốc tế của mỗi quốc gia bởi mục đích là bảo vệ hoặc hỗ trợ ngành sản xuất trong nước trong quá trình hội nhập, tự do hóa. Trong bối cảnh đó, do năng lực xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam tăng nhanh, nên hàng hóa xuất khẩu Việt Nam trở thành đối tượng của các biện pháp phòng vệ thương mại của các đối tác thương mại.

Theo số liệu thống kê của WTO, tính từ khi thành lập WTO đến hết tháng 11 năm 2022, các nước đã điều tra hơn 6.400 vụ chống bán phá giá, hơn 640 vụ việc chống trợ cấp, hơn 400 vụ việc tự vệ.

Tính đến hết tháng 11/2022, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã bị 22 quốc gia/vùng lãnh thổ điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại với tổng cộng 225 vụ việc phòng vệ thương mại.

Không chỉ những mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn như sản phẩm gỗ, cá tra, cá basa, tôm, da giày, dệt may, thép… mà các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu nhỏ hơn như mật ong, gạch men, giấy bọc thuốc lá... cũng đã bị điều tra phòng vệ thương mại.

Cùng với hoạt động ứng phó các vụ việc phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương đã xử lý 5 vụ việc giải quyết tranh chấp tại WTO. Trong đó, 3 vụ việc đã kết thúc và mang lại kết quả tích cực cho Việt Nam bao gồm Việt Nam khởi kiện biện pháp chống bán phá giá tôm của Hoa Kỳ; Việt Nam khởi kiện biện pháp tự vệ với sản phẩm tôn lạnh của Indonesia. Về cơ bản, các kết luận của cơ quan giải quyết tranh chấp của WTO theo hướng có lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Ở chiều ngược lại, Bộ Công Thương đã khởi xướng điều tra áp dụng tổng cộng 25 vụ việc phòng vệ thương mại. Nhờ việc áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại hợp lý, phù hợp với cam kết quốc tế, các ngành sản xuất trong nước được bảo vệ trước những hành vi cạnh tranh không bình đẳng, từ đó tạo điều kiện để các ngành sản xuất trong nước phát triển, tạo thêm việc làm và giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Xem xét quy định về tiêu chuẩn xuất xứ

Theo ông Lê Triệu Dũng, số lượng hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại đã có dấu hiệu gia tăng so với giai đoạn trước năm 2011. Tuy nhiên, so sánh với tương quan số lượng vụ việc mà các cơ quan điều tra quốc tế tiến hành, số lượng hồ sơ yêu cầu tại Việt Nam vẫn còn hạn chế.

Thời gian tới, Cục Phòng vệ thương mại sẽ tiếp tục chủ động phối hợp với các bộ ngành liên quan để giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động của biện pháp phòng vệ thương mại. Đẩy mạnh thực hiện công tác cảnh báo sớm, để giúp các ngành hàng không bị động trước các vụ việc phòng vệ thương mại; tăng cường tuyên truyền về phòng vệ thương mại tới doanh nghiệp, ngành ngành, địa phương; củng cố cơ chế phối hợp thống nhất, xuyên suốt xử lý các vụ việc phòng vệ thương mại giữa các Bộ, ngành trung ương và địa phương; giữa các cơ quan trong nước và ngoài nước; giữa các cơ quan quản lý nhà nước và hiệp hội.

Ông Đào Duy Tám – Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý, Tổng cục Hải quan cho rằng, dự kiến xu hướng lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại sẽ ngày càng phức tạp, cũng như xu hướng về điện tử hoá trong xuất nhập khẩu ngày càng tăng, vì thế, cần đưa ra quy định về tiêu chuẩn xuất xứ hàng hoá đối với mặt hàng thuộc diện áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ lợi ích cho ngành sản xuất trong nước.