Nắm bắt cơ hội từ những thay đổi, rủi ro và lợi ích từ thương chiến Mỹ - Trung

Xung đột thương mại Mỹ-Trung đã khiến nhiều chuỗi cung ứng toàn cầu phải tiến hành tái cấu trúc. Nguồn: Unsplash

Cơ hội đáng kể để tăng cường xuất khẩu

Từ năm 2018, xung đột thương mại Mỹ - Trung đã khiến nhiều chuỗi cung ứng toàn cầu phải tiến hành tái cấu trúc.

Với các mức thuế quan “ăn miếng, trả miếng” được Mỹ và Trung Quốc công bố mới đây, có thể thấy xu hướng phi toàn cầu hóa sẽ tiếp diễn.

Trong đó các biện pháp bảo hộ từ cuộc thương chiến có thể gây ra tác động tiêu cực lên toàn bộ các chuỗi cung ứng.

Mặc dù vậy, TS. Irfan Ulhaq, giảng viên ngành Quản lý chuỗi cung ứng và logistics Đại học RMIT cho rằng, việc Mỹ tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc tạo ra cơ hội đáng kể cho các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường xuất khẩu.

Người mua tại Mỹ đang tìm kiếm các nhà cung cấp thay thế và ngành sản xuất mạnh mẽ của Việt Nam.

Đặc biệt là trong lĩnh vực điện tử, dệt may, giày dép và đồ nội thất, khiến Việt Nam trở thành đối thủ cạnh tranh hàng đầu.

Các hiệp định thương mại và năng lực sản xuất hiệu quả về mặt chi phí của Việt Nam mang lại lợi thế cạnh tranh để đảm bảo duy trì hợp đồng dài hạn với các nhà nhập khẩu Mỹ.

Do đó, TS. Irfan Ulhaq khuyến nghị, doanh nghiệp nên tuân thủ các quy định thương mại của Mỹ, đảm bảo tính minh bạch về nguồn gốc sản phẩm và tiêu chuẩn chất lượng.

Đồng thời đầu tư vào thương hiệu, nghiên cứu và phát triển (R&D) cũng như các kỹ thuật sản xuất tiên tiến sẽ nâng cao khả năng cạnh tranh.

Ngay ngày cuối năm 2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định 182/2024/NĐ-CP quy định về thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ Hỗ trợ đầu tư, theo đánh giá của các chuyên gia và doanh nghiệp, đây là điều kiện thuận lợi để thúc đẩy đầu tư công nghệ cao, bao gồm cả chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và R&D.

Các ưu đãi theo nghị định này cung cấp thêm hỗ trợ tài chính cho việc mở rộng, đổi mới và tiến bộ công nghệ, giúp các doanh nghiệp đảm bảo vị thế của mình trên thị trường Mỹ nói riêng và quốc tế nói chung.

Từ trái qua phải: TS. Irfan Ulhaq, TS. Nguyễn Mạnh Hùng của Đại học RMIT.

Phát triển khả năng truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng

Tuy nhiên, việc Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào xuất khẩu sang Mỹ (hiện chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam) cũng khiến Việt Nam dễ bị tổn thương bởi những thay đổi chính sách của Mỹ.

TS. Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản lý chuỗi cung ứng và logistics của Đại học RMIT Việt Nam nhận định, Việt Nam nên coi những biến động thuế quan sắp tới này là động lực để phát triển khả năng truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng.

“Các doanh nghiệp cũng nên chủ động đa dạng hóa nguồn nguyên liệu thô cho sản xuất để tránh bị ảnh hưởng bởi các cuộc điều tra chống trốn thuế trong tương lai”, TS. Nguyễn Mạnh Hùng nêu.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ vào đầu tháng 2/2025 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã nhấn mạnh, tình hình thế giới và khu vực đang diễn biến rất khó lường.

Điều này tác động trực tiếp tới nước ta, nhất là tới xuất khẩu, sản xuất kinh doanh, kinh tế vĩ mô,

Thủ tướng đề nghị dự báo, phân tích thật sát tình hình thời gian tới, nhất là những vấn đề mới, những vấn đề nổi lên, như khả năng xảy ra chiến tranh thương mại trên thế giới, nếu có sẽ làm đứt gãy các chuỗi cung ứng, thu hẹp các thị trường xuất khẩu.

Qua đó đề xuất giải pháp phản ứng nhanh nhạy, kịp thời, không bị động, bất ngờ, không để lỡ thời cơ và giữ đà, giữ nhịp, giữ khí thế đang có để tiếp tục phát triển.

Thủ tướng nêu một số giải pháp như tiếp tục tập trung làm mới những động lực tăng trưởng truyền thống, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới; tiếp tục mở rộng, đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa chuỗi cung ứng, nhất là các thị trường mới như Trung Đông, Nam Mỹ…