Hiệp định UKVFTA: Mở cánh cửa xuất khẩu hàng hóa vào Anh

	Nhiều đơn hàng xuất khẩu cho năm 2021, Gỗ Đức Thành sẽ mở thêm nhà máy
	Nhiều mặt hàng thuỷ sản xuất khẩu vào EU tăng
	Tiềm năng xuất khẩu hóa chất, bột giặt vào EU

Thủy sản là một trong những ngành hàng điển hình hưởng lợi ngay sau khi Hiệp định UKVFTA có hiệu lực. Ảnh: Nguyễn Thanh

Nông, thủy sản lợi lớn

Theo Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương), dư địa tăng trưởng hàng hoá Việt Nam trên thị trường Vương quốc Anh còn rất lớn vì hiện nay hàng hoá Việt Nam chỉ chiếm không quá 1% thị phần trong tổng kim ngạch NK hàng hóa mỗi năm gần 700 tỷ USD (2019) của Anh. Tuy nhiên, khi Anh rời EU, các ưu đãi mang lại từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) sẽ không được áp dụng. Bởi vậy, việc ký kết một FTA song phương sẽ tạo điều kiện thuận lợi hóa thương mại ở hai quốc gia trên cơ sở kế thừa các kết quả đàm phán tích cực ở EVFTA. “Những cơ hội và lợi ích lớn nhất tạo ra từ Hiệp định này là thúc đẩy XK các mặt hàng chủ lực của Việt Nam”, đại diện Vụ Chính sách thương mại đa biên cho hay.

Nhóm ngành hàng điển hình được hưởng lợi từ UKVFTA có thể kể đến đầu tiên là nông, thủy sản. Đối với ngành hàng thủy sản, Bộ Công Thương phân tích, với Hiệp định UKVFTA, thuế NK hầu hết tôm nguyên liệu (tươi, đông lạnh, ướp lạnh) NK vào Anh được giảm từ mức thuế cơ bản 10-20% xuống 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Các nhóm hàng có lợi thế sớm nhất trong nhóm thủy, hải sản là tôm và một số loại cá (cá tra). Theo đó, những ngành chế biến tôm và cá tra sẽ có cơ hội thúc đẩy kim ngạch XK cũng như có triển vọng thu hút đầu tư để tận dụng các cam kết này.

Với nông sản, gạo và rau quả là hai mặt hàng điển hình được “điểm danh”. Riêng với mặt hàng gạo, Bộ Công Thương đánh giá, Anh là thị trường XK gạo rất tiềm năng cho Việt Nam. Với những cơ hội mang lại từ Hiệp định này, gạo xuất xứ từ Việt Nam sẽ có lợi thế cạnh tranh với các sản phẩm đến từ Thái Lan, Trung Quốc, Ấn Độ. Ngoài ra, Anh còn cam kết sẽ rà soát nâng lượng hạn ngạch thuế quan (TRQ) đối với mặt hàng gạo của Việt Nam sau 3 năm kể từ ngày UKVFTA có hiệu lực. Đây cũng sẽ là cơ hội để thúc đẩy XK gạo vào thị trường Anh.

Với rau quả, Hiệp định UKVFTA khi có hiệu lực sẽ xóa bỏ ngay 94% trong tổng số 547 dòng thuế rau quả và các chế phẩm từ rau quả, trong đó có nhiều sản phẩm là thế mạnh của Việt Nam như vải, nhãn, chôm chôm, thanh long, dứa, dưa… Thị trường Anh có nhu cầu NK rau quả lớn, trong thời gian tới, ngành XK rau củ quả của Việt Nam sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường Anh một cách thuận lợi hơn và thúc đẩy kim ngạch XK sang thị trường này.

Đáng chú ý, trong UKVFTA, bên cạnh gạo, Anh còn cam kết bổ sung về lượng TRQ đối với hơn 10 mặt hàng khác như trứng, tỏi, ngô ngọt, tinh bột sắn, surimi... Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa khi Vương quốc Anh là một trong những thị trường NK tiềm năng các mặt hàng Việt Nam được hưởng ưu đãi TRQ (ví dụ như gạo, tinh bột sắn, surimi).

Dệt may, đồ gỗ khấp khởi

Không chỉ các ngành nông, thủy sản mà những ngành công nghiệp chế biến chế tạo mỗi năm XK hàng chục tỷ USD như dệt may, đồ gỗ của Việt Nam cũng đang khấp khởi cùng UKVFTA.

Theo dự báo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, kim ngạch XK hàng dệt may vào thị trường EU sẽ tăng nhanh với mức khoảng 67% đến năm 2025 so với kịch bản không có Hiệp định EVFTA. Về sản lượng, nhìn chung EVFTA có tác động tích cực tới sản lượng với tốc độ tăng 6% (với ngành dệt) và 14% (với ngành may) vào năm 2030. Do đó, những lợi ích này cũng sẽ nhìn thấy được từ thị trường Anh thông qua Hiệp định UKVFTA.

Hiện tại, XK của ngành dệt may của Việt Nam sang Anh chỉ chiếm 2,77% tổng lượng NK vào thị trường Anh. Do đó, ngành này vẫn còn dư địa rất lớn để phát triển và gia tăng kim ngạch. Ngoài ra, với những cam kết về cộng gộp đối với nguyên liệu vải từ Hàn Quốc và EU sẽ giúp mở rộng nguồn cung nguyên liệu trong ngành này để tận hưởng ưu đãi, tránh bị phụ thuộc vào một số thị trường nhất định.

Với đồ gỗ, Bộ Công Thương phân tích, Việt Nam là một trong những nước XK lớn đồ gỗ và nội thất vào Anh, cụ thể năm 2019 là nước XK gỗ nhiều thứ 6 vào thị trường Anh với giá trị XK hơn 421,8 triệu USD, chiếm 3,6% thị phần NK ngành hàng gỗ của Anh. Với Hiệp định UKVFTA, nhiều mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ có thuế suất về 0% trong vòng 5 năm (gỗ nguyên liệu hiện có thuế suất 2-10%). Do đó, ngành gỗ của Việt Nam cũng sẽ được hưởng lợi từ Hiệp định này.

Không ít thách thức

Ở thời điểm hiện tại, cả Việt Nam và Anh đều đang mong đợi khi EVFTA chấm dứt hiệu lực với Anh quốc (do Anh rời EU), FTA giữa hai nước sẽ sớm có hiệu lực để tránh đứt quãng giao thương.

Bà Nguyễn Khánh Ngọc, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu-châu Mỹ (Bộ Công Thương) phân tích thêm, với UKVFTA, Việt Nam sẽ có thêm lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ mạnh đến từ Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines và Myanmar. Đây là những nước không có triển vọng ký kết FTA với Anh trong nhiều năm tới. Ngoài ra, Việt Nam còn có thêm cơ hội mở rộng nguồn cung hàng hóa; mở rộng hợp tác đầu tư và chuyển giao công nghệ, kỹ năng quản lý hiện đại từ các DN Anh; có thêm cơ hội thu hút khách du lịch Anh sau khi dịch Covid-19 kết thúc; khích lệ các quan hệ hợp tác song phương khác với Anh trong các lĩnh vực hỗ trợ phát triển, quốc phòng, an ninh, văn hóa, giáo dục và đào tạo...

Dù vậy, lãnh đạo Vụ Thị trường châu Âu-châu Mỹ cũng lưu ý, Hiệp định UKFVTA đặt ra những thách thức nhất định cho Việt Nam trong việc tận dụng cam kết cũng như sức ép đối với thị trường trong nước. Cụ thể, những cam kết mở cửa thị trường với hàng hóa, dịch vụ cho Anh sẽ tạo ra sức ép cạnh tranh nhất định cho nền kinh tế, DN và hàng hóa, dịch vụ trong nước, đặc biệt là trong những ngành Anh có thế mạnh như dịch vụ tài chính, dược phẩm, các mặt hàng hóa chất…

Bà Nguyễn Khánh Ngọc cũng đề cập tới vấn đề, thách thức nổi cộm không thể không đề cập đến khi nhắc tới UKVFTA là Hiệp định này bao gồm các cam kết “phi truyền thống” về lĩnh vực lao động, môi trường. Mặc dù pháp luật Việt Nam đã có những quy định cụ thể về tiền lương tối thiểu, thời gian làm việc và an toàn vệ sinh lao động, lao động trẻ em, bảo vệ môi trường … phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, nhưng trên thực tế có một số DN chưa tuân thủ nghiêm.

“Điều này có thể dẫn tới hậu quả là có rủi ro cả ngành sản xuất sẽ không được hưởng ưu đãi từ vi phạm của một thiểu số DN. Do đó trong quá trình thực thi, DN cần hết sức lưu ý các cam kết này”, lãnh đạo Vụ thị trường châu Âu-châu Mỹ nhấn mạnh.