Doanh nghiệp phế liệu kiến nghị xử lý hàng tồn tại cảng

Công ty Cổ phần Vĩnh Thành kiến nghị Bộ TN&MT cho phép các công ty có giấy phép do Sở Tài nguyên và Môi trường cấp được gia hạn thêm 6 tháng cuối năm 2018. Ảnh: Internet.

Cơ hội chưa từng có cho ngành nhựa Việt Nam

Là một trong những doanh nghiệp nhập khẩu nhựa phế liệu để làm nguyên liệu sản xuất, Công ty Cổ phần Vĩnh Thành vừa có công văn gửi lên Thủ tướng Chính phủ và hàng loạt các bộ, ngành đề xuất giải pháp đối với vấn đề nhựa phế liệu nhập khẩu.

Ông Hoàng Đức Vượng cho biết, ngành nhựa là một trong những ngành có mức tăng trưởng cao nhất Việt Nam với mức tăng trưởng 15-20% nhưng hàng năm lại phải nhập khẩu đến 80% nguyên liệu.

Vì vậy, nếu không chủ động được nguồn nguyên liệu thì đây là trở ngại lớn cho các doanh nghiệp. Đặc biệt nếu không có nguồn nguyên liệu từ nhựa phế liệu pha trộn với hạt nhựa nguyên sinh để giảm giá thành sản phẩm thì không thể cạnh tranh được với các nước trong khu vực. Trong khi đó, nước ta không có thế mạnh sản xuất hạt nhựa nguyên sinh từ dầu mỏ, và việc nhập khẩu nhựa phế liệu để sản xuất hạt nhựa tái sinh là giải pháp hữu hiệu cho bài toán nguyên liệu của ngành nhựa.

Kể từ khi Việt Nam có chính sách nhập khẩu nhựa phế liệu, chúng ta đã xuất khẩu ngược lại các sản phẩm nhựa sang Trung Quốc – nơi trước đây chúng ta đã phải nhập khẩu từ cái chậu, cái lồng bàn… bằng nhựa. Năm 2017, Việt Nam đã xuất khẩu 477.000 tấn nguyên liệu nhựa trong đó xuất khẩu đi Trung Quốc chiếm 50% tỷ trọng, tăng 99,87% so với năm 2017.

Cùng với việc Trung Quốc ngừng nhập các loại nhựa phế liệu sẽ buộc các doanh nghiệp Trung Quốc phải nhập hạt nhựa tái sinh để phục vụ sản xuất, đây là cơ hội chưa từng có cho ngành nhựa Việt Nam.

“Muốn phát triển đột phá phải biết lợi dụng sự thay đổi này, tư duy đúng chúng ta mới tìm ra phương án quản lý nhựa phế liệu nhập khẩu tốt nhất để giảm thiểu rủi ro về môi trường. Đây là thách thức đặt ra cho các nhà quản lý”, ông Vượng cho biết.

Ngày 9/9/2015, Bộ TN&MT đã ban hành Thông tư 41/2015/TT-BTNMT thống nhất việc cấp phép nhập khẩu phế liệu trực thuộc Bộ TN&MT. Những năm trước đó, việc cấp phép này thuộc về Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, khoảng 25 giấy phép đã được cấp trong cả nước, đa số hết hiệu lực vào cuối năm 2017. Trước năm 2017, các doanh nghiệp cũng không mặn mà với việc nhập khẩu nhựa phế liệu do không cạnh tranh được với các doanh nghiệp của Trung Quốc, vì vậy trong 2 năm 2016-2017, rất ít doanh nghiệp xin cấp giấy phép theo quy định mới của Bộ TN&MT.

Đầu năm 2018, do Trung Quốc cấm nhập khẩu nhựa phế liệu, các doanh nghiệp tái chế nhựa phế liệu mới vội vàng xây dựng nhà máy đáp ứng điều kiện cấp phép nhập khẩu của Bộ TN&MT.

“Tuy nhiên, để đầu tư bài bản theo đúng yêu cầu của Bộ TN&MT thì cần thời gian ít nhất là từ 12-24 tháng. Hàng nhập đang trên biển, Sở Tài nguyên và Môi trường không có chức năng cấp phép nữa, hạ tầng kỹ thuật của nhà máy chưa hoàn thiện đương nhiên sẽ dẫn đến tình trạng hàng phải tồn cảng”, ông Vượng khẳng định.

Nguy cơ thiếu nguồn nguyên liệu đang hiện hữu

Ông Hoàng Đức Vượng cho rằng, chỉ cần hai tiêu chí là nhựa phế liệu phải sạch và tạp chất không quá 2% đã làm khổ doanh nghiệp. Bởi sạch là một khái niệm ước lệ khó đo đếm, con số 2% là con số đánh đố doanh nghiệp, trên thực tế khó có thể tách tạp chất trong lô hàng ra để cân đo 1% hay 2%.

Bên cạnh đó, Công ty Vĩnh Thành cũng cho rằng, quy chuẩn QCVN 32 của Bộ TN&MT khó thực hiện trong thực tiễn. Theo quy chuẩn này, chỉ có 4 loại hình phế liệu được phép nhập khẩu, còn rất nhiều loại khác hiệu quả tái chế cao nhưng không được phép. Nếu bên bán đóng hàng vào container lẫn một ít loại khác, cả lô hàng sẽ bị định nghĩa là chất thải, cấm nhập khẩu theo Luật Môi trường (số lượng hàng tồn cảng này không nhỏ).

Ngoài ra, chi phí lưu container quá cao cũng là một trong những nguyên nhân khiến phế liệu tồn cảng. Hàng tồn lâu thì doanh nghiệp không có khả năng rút hàng nữa vì chi phí lưu container phải trả cho hãng tàu đã vượt quá tiền hàng, doanh nghiệp không dám đến nhận hàng (được gọi là bỏ hàng).

“Tiền hàng đã trả bên bán, nhà máy đóng cửa vì không có nguyên liệu sản xuất, công nhân bỏ về quê, thiệt hại rất lớn. Doanh nghiệp không dám kêu vì lo dư luận không hiểu đúng về phế liệu”, Tổng giám đốc Công ty Vĩnh Thành cho hay.

Để giải quyết vấn đề này, trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, Công ty Cổ phần Vĩnh Thành kiến nghị Bộ TN&MT cho phép các công ty có giấy phép do Sở Tài nguyên và Môi trường cấp được gia hạn thêm 6 tháng cuối năm 2018 để nhận các lô hàng đang tồn cảng nhằm mục đích giải phóng hàng tồn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp có nguyên liệu sản xuất.

Tập trung nhân lực, đẩy nhanh việc cấp phép nhập khẩu nhựa nguyên liệu mới cho các doanh nghiệp. Đồng thời, Bộ TN&MT phải thay đổi phương pháp quản lý theo hướng sử dụng giải pháp “dễ dàng đầu vào, siết chặt đầu ra” như Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc, Hồng Kông (Trung Quốc), Malaysia đang làm. Điều này có nghĩa là tạo điều kiện cho nhập khẩu phế liệu hầu hết các chủng loại nhựa có thể tái chế nhưng quản lý chặt đầu ra là nước thải và khí thải của nhà máy tái chế.

Bên cạnh đó, Bộ TN&MT cũng cần sửa lại định nghĩa về chất thải tại khoản 12 điều 2 Luật Bảo vệ môi trường theo định nghĩa của Hiệp ước Basel và hỗ trợ các doanh nghiệp thành lập các khu công nghiệp chuyên ngành tái chế nhựa phế liệu nhằm mục đích thuận tiện cho việc quản lý và đẩy mạnh việc phát triển ngành nhựa Việt Nam.