Dấu ấn Thủ tướng Abe Shinzo trong quan hệ Việt Nam-Nhật Bản

Có thể nói trong quãng thời gian từ 2015 đến nay, quan hệ Việt Nam-Nhật Bản đang ở giai đoạn tốt đẹp chưa từng có, phát triển trên mọi phương diện với những kết quả thực chất. Đó là nhờ nỗ lực chung của nhân dân, các thế hệ lãnh đạo hai nước, đặc biệt là Thủ tướng Abe Shinzo.

Thủ tướng luôn sẵn sàng tiếp Việt Nam

Thủ tướng Abe Shinzo là người có nhiều tình cảm đặc biệt đối với Việt Nam. Do đó, ông sẵn sàng tiếp các nhà lãnh đạo Việt Nam, người Việt Nam trong mọi hoàn cảnh nếu có thể. Ngoài nghi thức ngoại giao cao nhất đối với những nhà lãnh đạo cao cấp, ông Abe có thể sẵn lòng tiếp những lãnh đạo cấp thấp chia sẻ về những phương án hợp tác có lợi nhất cho hai bên.

Thủ tướng Abe Shinzo chủ trì Lễ đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhân chuyến thăm Nhật Bản tháng 9/2015.

Tháng 9/2015, Tổng Bí thư Nguyên Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản. Trong chuyến thăm này, Lễ đón với nghi thức cao nhất đã được diễn ra tại Phủ Thủ tướng Nhật Bản. Trong buổi hội đàm với Tổng Bí thư Nguyến Phú Trọng, Thủ tướng Nhật Bản Abe nói: “Tôi vô cùng vui mừng đón tiếp chuyến thăm Nhật bản của ngài Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - nhà lãnh đạo cao nhất của Việt Nam, người bạn thân thiết sang thăm Nhật Bản. Tôi rất coi trọng quan hệ với Việt Nam. Tôi đã chọn Việt Nam là nước đầu tiên tới thăm sau khi tái cử Thủ tướng. Tôi vui mừng nhận thấy quan hệ Việt Nam - Nhật Bản phát triển đa dạng trên nhiều lĩnh vực, trên tinh thần đối tác Chiến lược”.

Không những thế, Thủ tướng Abe và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã trao đổi và chia sẻ nỗi lo ngại sâu sắc chung về những hành động liên tục thay đổi hiện trạng và gây căng thẳng trên Biển Đông như việc bồi đắp đất và xây dựng căn cứ quy mô lớn. Đồng thời nhất trí thông qua tuyên bố chung định hướng hợp tác trong thời gian tới bằng việc thực hiện các dự án cụ thể, chứng tỏ cho mối quan hệ hợp tác hai nước đang phát triển sâu rộng.

Trong các diễn đàn quốc tế, các Hội nghị liên quan bất cứ tổ chức tại đâu, Thủ tướng Abe đều gặp gỡ lãnh đạo Việt Nam nếu có thể. Việc Thủ tướng Abe mời Việt Nam tham gia vào Hội nghị thượng đỉnh G7 mở rộng tổ chức tại Nhật Bản 5/2016, và G20 tổ chức tại Osaka vào cuối tháng 6/2019 là một khẳng định cho việc Thủ tướng luôn coi trọng tăng cường quan hệ hợp tác với Việt Nam. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự cả hai Hội nghị lớn này.

Tại các buổi hội đàm giữa hai bên nhân hai sự kiện lớn này, Thủ tướng Abe Shinzo khẳng định Nhật Bản coi Việt Nam là đối tác quan trọng, đánh giá cao ý nghĩa của chuyến thăm làm việc tại Nhật Bản và dự Hội nghị thượng của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Thủ tướng Nhật Bản Abe đánh giá cao vị thế, vai trò và những thành tựu đối ngoại của Việt Nam, đồng thời cũng đánh giá cao cộng đồng hơn 330.000 người Việt Nam tại Nhật Bản, coi đây là “tài sản chung quý giá” đối với quan hệ hai nước.

Không chỉ các nhà lãnh đạo Việt Nam thường xuyên thăm Nhật Bản, hội đàm với Thủ tướng Abe Shinzo, mà trong thời gian tại nhiệm với tư cách Thủ tướng, Ông Abe đã có 4 lần thăm Việt Nam vào thời gian tháng 11/2006 khi tham gia Hội nghị APEC, thăm chính thức Việt Nam vào tháng 1/2013 khi ông vừa nhậm chức Thủ tướng lần 2. Chuyến thăm này là chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của Ông sau khi nhậm chức Thủ tướng. Hai chuyến thăm nữa là tháng 1/2017, và tháng 11/2017. Tất cả những chuyến thăm này đều để lại những dấu ấn đặc biệt trong lòng nhân dân Việt Nam, thể hiện quan hệ hợp tác chiến lược sâu rộng giữa hai nước là thực chất mà trong đó vai trò của Thủ tướng Abe đặc biệt nổi bật.

Phu nhân Thủ tướng Shinzo Abe (giữa) mặc áo dài Việt Nam khi tham gia Lễ hội Việt Nam tại Nhật Bản.

Thúc đẩy hợp tác hai nước hầu hết ở các lĩnh vực

Với tư cách là Thủ tướng tại nhiệm lâu nhất Nhật Bản cho đến nay, Thủ tướng Abe Shinzo đã có những hành động cụ thể, ngoài thúc đẩy viện trợ ODA cho Việt Nam, tăng cường hợp tác đầu tư giữa hai nước, còn quan tâm tăng cường giao lưu văn hóa, hợp tác giáo dục.

Trong lĩnh vực thương mại, Nhật Bản luôn là một trong những đối tác thương mại quan trọng nhất của Việt Nam trong nhiều năm qua. Năm 2019, Nhật Bản là đối tác thương mại lớn thứ 4 (sau Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc), là đối tác xuất khẩu lớn thứ 3 (sau Hoa Kỳ, Trung Quốc), là đối tác nhập khẩu lớn thứ 3 (sau Trung Quốc, Hàn Quốc) của Việt Nam.

Kim ngạch xuất nhập khẩu song phương trong 10 năm trở lại đây có sự tăng trưởng khá ổn định. Nhìn chung cán cân thương mại Việt – Nhật trong 10 năm qua tương đối cân bằng, với sự chênh lệch giữa xuất khẩu và nhập khẩu hàng năm ở mức không quá lớn. Về đầu tư, năm 2019 Nhật Bản xếp thứ 4 trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư tại Việt Nam, với tổng vốn đăng ký 4,14 tỷ USD.

Trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục…sự hợp tác có những phát triển vượt bậc khi số lượng du học sinh, thực tập sinh tăng gấp nhiều lần trong 5 năm qua, khi số lượng du học sinh đã lên tới khoảng trên 85.000 người, thực tập sinh với hơn 200.000 người.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang lan rộng tại nhiều nước trong đó có cả Việt Nam và Nhật Bản, Nhật Bản vẫn có những chính sách hỗ trợ đối với du học sinh, thực tập sinh người Việt Nam như gia hạn visa, hỗ trợ sinh hoạt, hỗ trợ khám chữa bệnh trong dịch…tạo điều kiện thuận lợi cho tất cả những người Việt Nam sống tại nước ngoài.

Chị Nguyễn Hoàng Anh là Việt Kiều sinh sống tại Nhật Bản nhiều năm đánh giá rằng, tuy thời gian qua là thời gian khó khăn, Nhật Bản trong thời kỳ suy thoái, nhưng Thủ tướng Abe đã có nhiều chính sách có hiệu quả nhằm hồi phục nền kinh tế. Bên cạnh đó, ông cũng tăng cường hoạt động thu hút nguồn nhân lực nước ngoài trong đó có Việt Nam. Nhiều người Việt Nam tại Nhật Bản cho rằng ông Abe là Thủ tướng tài năng, đặc biệt là coi trọng hợp tác với Việt Nam, do đó, có nhiều thiện cảm với ông.

Việc Thủ tướng Abe từ chức do lý do sức khỏe là điều đáng tiếc, nhưng quan hệ Việt Nam-Nhật Bản vẫn sẽ phát triển dựa trên những di sản của ông để lại đúng như Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Motegi Toshimitsu đã nói rằng tư duy và giá trị của ông Abe sẽ được thế hệ sau tiếp tục./.