Cơ hội hóa giải căng thẳng EU-Trung Quốc

Dù Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ hai của EU (sau Mỹ) và EU là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, nhưng từ lâu EU đã phàn nàn về sự mất cân bằng thương mại cũng như thiếu khả năng tiếp cận công bằng vào thị trường Trung Quốc. Các chính phủ châu Âu rất lo ngại về tác động an ninh quốc gia của đầu tư Trung Quốc vào các lĩnh vực như cảng biển, năng lượng, công nghệ và nông nghiệp. Tuy nhiên, bất chấp những căng thẳng về thương mại, EU và Trung Quốc vẫn là đối tác kinh tế và thương mại quan trọng của nhau. Thương mại giữa hai bên hiện ở mức 360 tỷ USD.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen trong năm nay từng thừa nhận rằng khối này không thể “tách rời” hoàn toàn khỏi giao dịch với Bắc Kinh đồng thời phản ánh những lo ngại về căng thẳng thương mại và những thiệt hại kinh tế nếu “cắt đứt” quan hệ với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Thay vào đó, khối sẽ đưa ra chính sách “giảm thiểu rủi ro” cho nền kinh tế của mình bằng cách tự sản xuất hàng hóa được coi là quan trọng đối với an ninh quốc gia trong EU.

Trong bối cảnh đó, Đối thoại Kinh tế-Thương mại cấp cao EU-Trung Quốc lần thứ 10 tại Bắc Kinh vừa qua chính là cơ hội quan trọng để xoa dịu căng thẳng thương mại và ổn định quan hệ giữa hai bên. Tại cuộc gặp, Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong và Phó Chủ tịch EC kiêm Ủy viên Thương mại EU Valdis Dombrovskis đã thảo luận tầm quan trọng của quan hệ thương mại EU-Trung Quốc, trao đổi quan điểm về các vấn đề như thúc đẩy hợp tác đầu tư và thương mại song phương, sự cần thiết của việc giải quyết các vấn đề chuỗi cung ứng trong các định dạng hiện nay, hợp tác tài chính trong quan hệ song phương… Ông Dombrovskis khẳng định EU đang tìm cách giảm bớt tính dễ bị tổn thương liên quan đến "các sản phẩm chiến lược", nhưng điều này không có nghĩa là khối này sẽ tách rời khỏi nền kinh tế Trung Quốc - một đối tác thương mại mà EU có mức giao dịch kỷ lục. Ông Dombrovskis nhấn mạnh sự cần thiết của việc tái cân bằng quan hệ đầu tư và thương mại giữa EU và Trung Quốc, cam kết tăng cường quan hệ với Trung Quốc để giải quyết các vấn đề thương mại đồng thời cam kết EU sẽ nỗ lực để đảm bảo một sân chơi bình đẳng, qua đó tạo ra mối quan hệ thương mại và kinh tế cân bằng, tương hỗ, cùng có lợi.

Về phần mình, Phó Thủ tướng Hà Lập Phong cho biết Trung Quốc hy vọng EU sẽ dỡ bỏ các biện pháp hạn chế đối với sản phẩm công nghệ cao tới Trung Quốc, kêu gọi EU “thực hiện kiềm chế” khi sử dụng các công cụ được cho là nhằm vào Bắc Kinh. Trung Quốc cũng sẵn sàng phối hợp với EU thực hiện đầy đủ những đồng thuận quan trọng mà lãnh đạo hai nước đã thống nhất, củng cố hợp tác trong các lĩnh vực truyền thống và tích cực tìm kiếm các lĩnh vực hợp tác mới, chung tay giải quyết thách thức toàn cầu và đưa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai bên lên tầm cao mới.

Cuộc đối thoại mang lại một số kết quả tích cực trong lĩnh vực thương mại khi hai bên đã nhất trí phối hợp với nhau nhằm ổn định các chuỗi cung ứng, thiết lập một nhóm làm việc về quản lý tài chính. Giới phân tích nhận định đối thoại này sẽ là bước đệm cho hội nghị thượng đỉnh giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và bà Ursula von der Leyen vào cuối năm nay, sự kiện được kỳ vọng sẽ dẫn dắt quan hệ Trung Quốc-EU và thúc đẩy hợp tác song phương về mặt chiến lược.