Tăng thuế thuốc lá giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng
![]() |
Tăng thuế với thuốc lá là một trong những giải pháp được nhiều nước áp dụng nhằm giảm tỷ lệ hút. Ảnh: minh họa. |
Mức thuế đối với thuốc lá còn thấp
Với hơn 15 triệu người hút thuốc, Việt Nam nằm trong số các quốc gia có số lượng người hút thuốc cao nhất thế giới. Mỗi năm, hơn 103.300 người Việt tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá, bao gồm 84.500 người chết do hút thuốc chủ động và 18.800 người chết vì phơi nhiễm khói thuốc thụ động.
Đáng lo ngại hơn, phần lớn trong số người tử vong này đang ở độ tuổi lao động, làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng và quy mô nguồn nhân lực quốc gia.
Ước tính, việc sử dụng thuốc lá tiêu tốn của Việt Nam hơn 108 nghìn tỷ đồng/năm, con số này bao gồm 16,4 nghìn tỷ đồng chi phí y tế trực tiếp; 5,9 nghìn tỷ đồng chi phí gián tiếp do bệnh tật; 85,8 nghìn tỷ đồng thiệt hại từ tử vong sớm. Ngoài ra còn 49 nghìn tỷ đồng mà người dân chi để mua thuốc lá hàng năm.
Theo các chuyên gia y tế, hút thuốc lá hiện tại sẽ để lại hậu quả nặng nề trong vòng 10–20 năm tới, khi những người hút thuốc bắt đầu chịu các tác động lâu dài lên sức khỏe.
Ngân hàng thế giới và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho rằng, giá và thuế là một trong những chính sách quan trọng nhất để kiểm soát tiêu dùng thuốc lá, chiếm tới 50% trong việc góp phần làm giảm tỷ lệ hút, đặc biệt là thanh thiếu niên.
WHO khẳng định, thanh thiếu niên và người nghèo phản ứng mạnh nhất với thay đổi giá, với mức giảm tiêu dùng đến 10%, đồng thời ngăn trẻ em và thanh thiếu niên bắt đầu hút thuốc.
Giai đoạn 2008-2019, Việt Nam đã 3 lần tăng thuế TTĐB với thuốc lá. Tuy nhiên, mức tăng còn thấp và cách biệt thời gian giữa các lần điều chỉnh quá dài, không đủ sức tác động đến hành vi tiêu dùng.
So với các nước ASEAN, Việt Nam cũng có mức thuế còn thấp. Thuế tính trên giá bán lẻ thuốc lá thấp hơn nhiều quốc gia như: Thái Lan là 78,6%, Phillipines là 71,3% và Singapore là 67,5%. Điều này khiến giá thuốc lá tại Việt Nam vẫn rẻ nhất Đông Nam Á.
Hiện trên thị trường, có tới 40 nhãn hiệu thuốc lá có giá bán lẻ dưới 10.000 đồng/bao 20 điếu, thậm chí có nhiều nhãn hiệu chỉ có mức giá 7.000 đồng đến 8.000 đồng/bao 20 điếu. Với mức giá bán lẻ thấp như vậy, thuốc lá rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp và người mới hút, kể cả trẻ em và trẻ vị thành niên.
Tăng thuế mang lại nhiều lợi ích
Nếu không có biện pháp mạnh mẽ để điều chỉnh như tăng thuế và kiểm soát giá thuốc lá, hệ thống y tế và kinh tế sẽ ngày càng chịu thêm áp lực.
Vì thế, tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu thụ, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tăng nguồn thu cho ngân sách.
Có nhiều bằng chứng về tác động tích cực của tăng thuế tại các quốc gia trên thế giới. Tại Mỹ, khi giá thuốc lá tăng gấp 3 (thông qua tăng thuế), tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên giảm hơn 1/2.
Philippines là một minh chứng rõ ràng cho một chính sách “cùng thắng” (win-win solution) – vừa bảo vệ sức khỏe cộng đồng, vừa gia tăng nguồn thu cho ngân sách quốc gia. Họ đã được những kết quả ấn tượng trong việc giảm được 30% tỷ lệ hút thuốc sau cải cách thuế thuốc lá với tăng 400% mức thuế suất.
WHO khuyến nghị, thuế thuốc lá nên chiếm ít nhất 75% giá bán lẻ để đạt hiệu quả tối ưu trong việc giảm tiêu thụ. Việt Nam hiện đang áp dụng mức thuế suất 75% trên giá bán của cơ sở sản xuất (giá xuất xưởng) đối thuốc lá sản xuất trong nước. Khi tính theo chuẩn quốc tế (tỷ lệ thuế trong giá bán lẻ), thuế thuốc lá của Việt Nam (bao gồm cả thuế GTGT), chỉ chiếm 36% giá bán lẻ tại thời điểm năm 2022.
Đồng thời, hệ thống thuế cần được thiết kế để tăng giá thuốc lá theo thời gian, tính đến yếu tố lạm phát và tăng trưởng kinh tế.
Trong đó, thuế tuyệt đối hoặc hệ thống thuế hỗn hợp được coi là lựa chọn ưu việt hơn so với thuế theo tỷ lệ giá. Thuế tuyệt đối, với một mức cố định áp dụng cho mỗi đơn vị thuốc lá, giúp kiểm soát giá bán lẻ tốt hơn và giảm tiêu thụ hiệu quả hơn.
Việc chuyển sang áp dụng thuế tuyệt đối, hoặc kết hợp giữa thuế tuyệt đối và thuế theo tỷ lệ, là một hướng đi cần thiết để tăng cường hiệu quả của chính sách thuế.
Việt Nam nên áp dụng một hệ thống thuế TTĐB hỗn hợp với thuốc lá, bằng cách bổ sung thuế tuyệt đối bên cạnh mức thuế theo tỷ lệ hiện có, nhằm đạt các mục tiêu giảm tiêu thụ và tạo thêm nguồn thu ngân sách nhà nước.
Luật thuế TTĐB (sửa đổi) dự kiến sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua trong kỳ họp thứ 9 này, trong đó có nội dung đề cập đến việc tăng thuế với thuốc lá.
Tăng thuế thuốc lá sẽ mang lại nhiều lợi ích. Theo đó, giá thuốc lá tăng cao sẽ khuyến khích nhiều người bỏ thuốc, giảm tỷ lệ hút thuốc và các bệnh liên quan. Nguồn thu từ thuế sẽ tăng, tạo thêm kinh phí để đầu tư vào y tế và các chương trình phòng chống tác hại của thuốc lá. Đồng thời, giúp giảm gánh nặng y tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
Các chuyên gia nhận định, Việt Nam đang đứng trước cơ hội quan trọng để cải thiện sức khỏe cộng đồng và tăng nguồn thu ngân sách thông qua việc áp dụng chính sách thuế thuốc lá hiệu quả hơn.
Tin liên quan

Tăng thuế thuốc lá không phải là sự lựa chọn mà là đòi hỏi cấp thiết
10:36 | 12/06/2025 Đối thoại

Có căn cứ rõ ràng để áp thuế đối với nước giải khát có đường
11:23 | 06/06/2025 Chính sách thuế, hải quan

Tăng thuế thuốc lá là chính sách vì sức khoẻ và nền kinh tế
16:16 | 03/06/2025 Chính sách thuế, hải quan

Không phải xuất trình Giấy chứng nhận kiểm dịch sầu riêng XK cho cơ quan Hải quan
16:36 | 09/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Đính chính tỷ giá tính thuế do lỗi hệ thống
16:33 | 09/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Hướng dẫn chính sách thuế dành cho nhà thầu nước ngoài
09:40 | 09/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Khai sửa đổi, bổ sung trị giá hàng hóa nhập khẩu đã thông quan
13:59 | 08/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Chính sách thuế TNCN đối với chi phí cách ly phòng, chống dịch Covid-19
09:15 | 08/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Điều chỉnh lệ phí đăng ký, cấp biển số xe
08:54 | 08/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Công bố một số thủ tục hành chính liên quan đến thành lập và hoạt động của hộ kinh doanh
08:15 | 08/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Công bố thủ tục kiểm tra hoá đơn giá trị gia tăng kiêm tờ khai hoàn thuế và hàng hoá
19:46 | 07/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Đề xuất gộp tờ khai thuế tiêu thụ đặc biệt để giảm trùng lặp thủ tục
15:57 | 07/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Hải quan triển khai nội dung về thực hiện điều chỉnh tổ chức bộ máy từ ngày 1/7/2025
07:52 | 07/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Quyền xuất nhập khẩu của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
07:47 | 07/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Đề xuất hoàn thiện cơ sở pháp lý về thời hạn xử lý nghĩa vụ tài chính đất đai
09:24 | 04/07/2025 Chính sách thuế, hải quan

Hàng hóa phục vụ phát triển khoa học, công nghệ được miễn thuế nhập khẩu
08:31 | 04/07/2025 Chính sách thuế, hải quan
Tin mới

Chuyên gia hiến kế xoá tình trạng “giá đất đuổi giá nhà”

Hải quan khu vực XIX thu ngân sách đạt gần 56% trong nửa đầu năm

Năm 2025: VIMC đặt mục tiêu doanh thu hợp nhất trên 20 nghìn tỷ đồng

Siết chất lượng hàng hóa trong môi trường số

Sẵn sàng triển khai quy định về khấu trừ, nộp thay thuế

(INFORGRAPHICS): Hướng dẫn các kênh nộp thuế điện tử nhanh chóng, tiện lợi
00:00 | 08/07/2025 Infographics

(INFORGRAPHICS): 10 doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất tại TP. Hà Nội
09:00 | 08/07/2025 Infographics

(INFORGRAPHICS): Những điểm cần lưu ý đối với tài khoản định danh điện tử của doanh nghiệp
19:17 | 07/07/2025 Infographics

(INFORGRAPHICS) - Cơ cấu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế từ ngày 1/7/2025
15:14 | 01/07/2025 Infographics

Bài 3: (LONGFORM): Phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế: Tăng hiệu quả, giảm thủ tục vì người dân và doanh nghiệp
15:54 | 30/06/2025 Diễn đàn