Cấp thiết nâng cao năng lực tài chính cho 4 ngân hàng thương mại nhà nước

Nhiều phương án tăng vốn cho 4 ngân hàng thương mại nhà nước đã được đề xuất và thực hiện. Ảnh: ST

Các ngân hàng thương mại nhà nước tiếp tục đóng vai trò chủ đạo trong hệ thống tổ chức tín dụng; tích cực tham gia hỗ trợ, xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém và dành nguồn lực để hỗ trợ giảm lãi suất… Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến cuối tháng 6/2023, vốn điều lệ của 4 ngân hàng thương mại có vốn nhà nước (Agribank, Vietcombank, VietinBank, BIDV) đạt 180,4 nghìn tỷ đồng, tổng tài sản đạt gần 7,6 triệu tỷ đồng. Nhưng để đảm bảo hệ số an toàn vốn tối thiểu, tăng trưởng tín dụng thì việc tăng vốn cho 4 “ông lớn” này được nhận định là nhiệm vụ cấp thiết.

Báo cáo của Chính phủ gửi đến đại biểu Quốc hội về lĩnh vực ngân hàng cho biết, Chính phủ đã thực hiện nhiều giải pháp để tăng vốn cho 4 ngân hàng thương mại có vốn nhà nước.

Trong đó, với Agribank, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã báo cáo Quốc hội tại kỳ họp lần thứ 5 khóa XV và tại Nghị quyết số 101/2023/QH15, Quốc hội đã chấp thuận chủ trương đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank giai đoạn 2021-2023 tương ứng với số lợi nhuận còn lại thực nộp ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2023 của Agribank, tối đa là 17.100 tỷ đồng (trong đó năm 2023 là 6.753 tỷ đồng; năm 2024 là 10.347 tỷ đồng). Thực hiện quy trình, thủ tục đầu tư bổ sung vốn theo Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp và các Nghị định hướng dẫn, trên cơ sở tờ trình của NHNN, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã ký Quyết định số 1118/QĐ-TTg ngày 25/9/2023 về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank.

Nhưng với mức tăng này, ban lãnh đạo Agribank cho rằng, số vốn tăng thêm này chỉ đủ cho tăng trưởng tín dụng đến năm 2024. Dự kiến năm 2025, để tăng trưởng 10% dư nợ tín dụng, Agribank cần được Nhà nước cấp bổ sung vốn điều lệ 10.000 tỷ đồng. Quy mô vốn điều lệ của Agribank đến thời điểm 31/12/2022 ở mức thấp nhất trong nhóm các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước, thậm chí nhỏ hơn nhiều so với một số ngân hàng thương mại cổ phần khác.

Tại BIDV, dù ngân hàng này có vốn điều lệ cao nhất trong nhóm “Big 4”, nhưng nhu cầu tăng vốn của ngân hàng luôn hiện hữu. ĐHĐCĐ năm 2023 của BIDV đã thông qua kế hoạch tăng vốn điều lệ thêm 21,7% lên 61.557 tỷ đồng và đang chờ được phê duyệt để thực hiện. Theo đó, ngân hàng dự kiến sẽ phát hành hơn 1 tỷ cổ phiếu, trong đó gần 642 triệu cổ phiếu để trả cổ tức năm 2021 và phần còn lại là phát hành thêm cổ phiếu bằng hình thức chào bán ra công chúng hoặc chào bán riêng lẻ (455 triệu cổ phiếu).

Báo cáo của Chính phủ cũng đề cập, ngày 25/9/2023, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã ký Quyết định số 1119/QĐ-TTg phê duyệt phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước vào BIDV để duy trì tỷ lệ sở hữu nhà nước từ nguồn chi trả cổ tức cho cổ đông nhà nước (thông qua việc BIDV phát hành cổ phiếu để chi trả cổ tức từ nguồn lợi nhuận còn lại sau thuế, sau trích lập các quỹ năm 2021).

Đối với Vietcombank và VietinBank, NHNN đã gửi công văn xin ý kiến các Bộ: Tài chính, Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư về dự thảo Tờ trình Chính phủ và dự thảo Tờ trình Quốc hội về đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại Vietcombank thông qua chi trả cổ tức bằng cổ phiếu từ lợi nhuận còn lại lũy kế đến hết năm 2018 và lợi nhuận còn lại năm 2021. NHNN cũng đã gửi xin ý kiến Bộ Tài chính về Dự thảo Tờ trình Thủ tướng Chính phủ và Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước vào VietinBank thông qua chi trả cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận còn lại giai đoạn 2009-2016 và năm 2021.

Tại Vietcombank, tại ĐHĐCĐ 2023, ngân hàng trình phương án tăng vốn điều lệ từ nguồn lợi nhuận giữ lại năm 2021 và lợi nhuận còn lại luỹ kế đến hết năm 2018. Vietcombank dự kiến sẽ phát hành tối đa gần 2,77 tỷ cổ phiếu để trả cổ tức cho các cổ đông, tăng vốn điều lệ thêm 27.685 tỷ đồng, nâng vốn điều lệ của ngân hàng từ hơn 47.325 tỷ lên hơn 75.000 tỷ đồng. Trong tháng 7, Vietcombank đã phát hành gần 856,6 triệu cổ phiếu để trả cổ tức theo tỷ lệ 18,1%, nâng tổng vốn điều lệ của ngân hàng này từ 47.325 tỷ đồng lên 55.891 tỷ đồng từ hai nguồn nêu trên.

Còn đối với VietinBank, tại ĐHĐCĐ năm 2023, ngân hàng đã thông qua 2 phương án tăng vốn điều lệ, lên mức 60.387 tỷ đồng hoặc 66.030 tỷ đồng, tùy thuộc vào việc có hoàn thành tăng vốn điều lệ từ nguồn lợi nhuận còn lại của năm 2020 hay không.

Trước đó, ngay từ đầu năm, lãnh đạo 4 ngân hàng thương mại có vốn nhà nước đều kiến nghị tăng thêm nguồn lực về vốn. Chẳng hạn, với mục tiêu phát triển của Vietcombank là đến 2025, định hướng 2030 giữ vị trí là ngân hàng số 1 tại Việt Nam, đứng trong 100 ngân hàng lớn nhất khu vực châu Á thì giải pháp là tăng vốn, nâng cao năng lực tài chính; kiểm soát chặt chẽ chất lượng danh mục tín dụng. Agribank cũng cấp thiết tăng vốn để đảm bảo hệ số an toàn vốn tối thiểu, phục vụ cho nhu cầu vốn của nền kinh tế, đặc biệt là lĩnh vực tam nông.