Hiệp định Tạo thuận lợi thương mại (TFA) có hiệu lực từ tháng 2/2017 đã mang lại những lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu thông qua tạo thuận lợi thương mại trên cơ sở cân bằng giữa thuận lợi và tuân thủ pháp luật, thúc đẩy việc vận chuyển, thông quan hàng hóa thông qua việc đơn giản hóa và hài hòa hóa các thủ tục thương mại quốc tế, đẩy mạnh sự phối hợp giữa cơ quan Hải quan và các cơ quan có thẩm quyền khác liên quan đến thương mại hàng hóa.
Thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực thực hiện 39 cam kết chính trong TFA như cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa các thủ tục xuất nhập khẩu, giảm thiểu thời gian thông quan, triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN, hệ thống giám sát hải quan tự động tại cảng biển... và đã mang lại những lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp.
Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Toàn, Chuyên gia dự án USAID TFP cho biết, tính đến hết năm 2020, Việt Nam có 26 nhóm cam kết trong TFA được đánh giá ở nhóm A, 7 nhóm cam kết thuộc nhóm B và 6 nhóm cam kết thuộc nhóm C. Đến tháng 6/2021, đã có 226/284 thủ tục hành chính của 13 Bộ được tích hợp trên hệ thống một cửa quốc gia, giải quyết 3,89 triệu hồ sơ thủ tục với 47,7 nghìn doanh nghiệp đã đăng ký giải quyết thủ tục.
 |
| Các chuyên gia và cơ quan quản lý tham dự hội thảo “Hiệp định Tạo thuận lợi thương mại – Nâng cao năng lực và nhận thức cho khu vực tư nhân” bằng hình thức trực tuyến. |
Theo ông Nguyễn Toàn, TFA mang lại nhiều lợi ích mà doanh nghiệp là đối tượng thụ hưởng chính như giúp giảm thời gian thông quan, giảm chi phí, giảm rủi ro; tăng năng lực cạnh tranh; đẩy mạnh xuất khẩu, mở rộng thị trường; lợi nhuận được cải thiện – chiến lược kinh doanh ổn định… Ngoài ra, các doanh nghiệp còn có thể phản ánh vấn đề còn vướng mắc, phát sinh theo cơ chế TFA tới Chính phủ và các cơ quan quản lý, đề xuất cách thực thực hiện…
Lợi ích mà TFA mang lại là rất rõ và sự tích cực triển khai từ phía các cơ quan quản lý cũng đang được đẩy mạnh, nhưng theo bà Nguyễn Thị Hồng Ngọc, Phó Giám đốc VCCI Đà Nẵng, hiện các doanh nghiệp khu vực miền Trung nói chung và doanh nghiệp Đà Nẵng nói riêng vẫn chưa dành sự quan tâm đúng mức đến TFA, trong đó, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa biết về hiệp định này. Trong đó, nhận thức của các doanh nghiệp về tạo thuận lợi thương mại nói chung và TFA nói riêng vẫn còn hạn chế. Điều này làm giảm những lợi ích to lớn mà TFA mang lại cho các doanh nghiệp.
Kết quả khảo sát 150 doanh nghiệp xuất nhập khẩu khu vực miền Trung đánh giá mức độ hiểu biết về tạo thuận lợi thương mại nói chung và TFA nói riêng do VCCI Đà Nẵng phối hợp Dự án USAID TFP thực hiện mới đây cho thấy, có tới 95% doanh nghiệp trả lời không biết hoặc biết sơ bộ (có nghe nói tới) về tạo thuận lợi thương mại. Chỉ có 5% doanh nghiệp biết đến vấn đề tạo thuận lợi thương mại và đều là doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu lớn tại miền Trung (kim ngạch xuất khẩu trên 50 triệu USD/năm). Trong đó, phần lớn các doanh nghiệp biết đến tạo thuận lợi thương mại thông qua các chương “tạo thuận lợi thương mại” trong các hiệp định thương mại tự do (FTAs).
Ông Nguyễn Diễn, Chuyên gia VCCI cũng cho rằng, thực tế các doanh nghiệp hiểu và biết rõ về TFA hiện đang rất thấp, phần lớn hiểu biết của doanh nghiệp liên quan đến các cam kết trong TFA là biết qua các văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam (nội luật hóa).
Do đó, các chuyên gia cho rằng, biết rõ về TFA không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ tốt quy định của Nhà nước, thực hiện đúng, đầy đủ những cam kết khi tham gia vào chuỗi cung ứng của thế giới mà còn có thể vận dụng tốt nhất vào quá trình kinh doanh, mang lại hiệu quả cao cho chính bản thân doanh nghiệp.
Còn theo bà Nguyễn Thị Hồng Ngọc, nhằm tận dụng những lợi thế mà TFA mang lại doanh nghiệp cần nâng cao hiểu biết về TFA để có chính sách quản trị phù hợp. Bởi sự phối hợp chặt chẽ giữa khu vực công và tư không chỉ mang lại những kết quả tích cực cho việc thực thi các cam kết trong TFA mà còn tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng hiệu quả các lợi ích từ thương mại quốc tế.
Nụ Bùi
