 | Thị trường điều thô và điều nhân đều cạnh tranh khốc liệt năm 2021 |
| Xuất khẩu điều nhân khởi sắc khi Mỹ, Trung Quốc tăng mua |
| Xuất khẩu hạt điều dự báo khởi sắc tại EU, Mỹ |
 |
| Giá điều nhân dự kiến tăng trong năm nay. Ảnh: ST |
Nhiều cơ hội từ FTA
Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), năm 2020 XK hạt điều đạt 511 nghìn tấn và 3,2 tỷ USD, tăng 12,1% về khối lượng nhưng giảm 3% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019. Hoa Kỳ, Trung Quốc và Hà Lan vẫn duy trì là 3 thị trường NK điều lớn nhất của Việt Nam trong 11 tháng năm 2020, chiếm thị phần lần lượt là 31,5%, 15,6% và 12,4% tổng trị giá XK. Đáng chú ý, giá hạt điều XK bình quân 11 tháng năm 2020 đạt 6.274 USD/tấn, giảm 13,3% so với cùng kỳ năm 2019.
| Tổng khối lượng và trị giá NK hạt điều năm 2020 đạt 1,47 triệu tấn và 1,8 tỷ USD, giảm 10% về khối lượng và giảm 17% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019. Thị trường NK hạt điều chính là Bờ Biển Ngà, Campuchia và Gana. Trị giá hạt điều NK từ 3 thị trường này trong 11 tháng năm 2020 đều giảm so với cùng kỳ năm 2019, với mức giảm lần lượt là 19,3%, 7,9% và 22,6%. |
Dự báo triển vọng XK điều nhân của Việt Nam trong thời gian tới sẽ khả quan hơn nhờ các Hiệp định Thương mai tự do (FTA). Cùng với FTA Việt Nam-EU (EVFTA) đi vào thực thi ngày 1/8/2020 và FTA Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA) đi vào thực thi từ ngày 1/1/2021, đã mở ra cơ hội XK cho nhiều sản phẩm chủ lực của Việt Nam, trong đó có mặt hàng hạt điều.
"Ưu đãi về thuế quan với hơn 99% dòng thuế XK sang Anh được xóa bỏ trong vòng 6 năm kể từ khi UKVFTA đi vào thực thi và thuận lợi thương mại sẽ tạo điều kiện cho mặt hàng hạt điều của Việt Nam", ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản nhận định.
Đáng chú ý, từ năm 2021, EU sẽ áp dụng quy định mới cho các sản phẩm hữu cơ đối với hạt, ngũ cốc NK. Điểm quan trọng trong bộ quy tắc mới này EU không chỉ kiểm soát việc sử dụng thuốc trừ sâu trong các sản phẩm, mà còn liên quan đến các vấn đề quản lý đất và sản xuất thực phẩm. EU sẽ không chấp nhận các tiêu chuẩn hữu cơ khác nhau được công nhận là tương đương với các tiêu chuẩn của EU mà thay vào đó, các nhà sản xuất hữu cơ phải áp dụng một bộ quy tắc mới của EU thay thế các quy tắc tương đương. Bởi vậy, các nhà sản xuất cần lưu ý để nắm chắc và đáp ứng yêu cầu theo quy định mới.
Từ góc độ đại diện DN XK, ông Phạm Văn Công, Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam nhận định: "Thị trường XK điều 6 tháng đầu năm vẫn còn khó khăn. Nửa cuối năm 2021, tình hình dịch bệnh trên thế giới có thể sẽ được kiểm soát, từ đó việc XK sẽ thuận lợi hơn. Hiện tại, các DN lớn đã có đơn hàng cho quý 1/2021. Tôi hi vọng năm 2021 sẽ là năm thành công của ngành điều".
Nhắm mục tiêu 3,6 tỷ USD
Theo kế hoạch sản xuất trồng trọt năm 2021 của Bộ NN&PTNT, tổng diện tích cây điều của cả nước năm 2021 còn 297 nghìn ha (bằng 99,7% so với năm 2020); sản lượng điều thô đạt 360 nghìn tấn (bằng 107,8% năm 2020); năng suất bình quân đạt 1,29 tấn/ha (bằng 107,5% năm 2020). Về XK, năm 2021 mục tiêu hướng tới của toàn ngành là 3,6 tỷ USD, tăng 12,9% so với năm 2020.
Về giá cả trong năm 2021, đại diện Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản đánh giá, giá điều nhân dự kiến có xu hướng tăng. Lý do là bởi, lượng cung điều nhân ở Việt Nam không nhiều trong khi giá mua điều thô vẫn đang cao không cân đối được với giá điều nhân, các nhà chế biến rất thận trọng trong việc nhập điều thô.
Theo ông Nguyễn Xuân Khôi, Phó trưởng ban Khoa học – Công nghệ của Hiệp hội Điều Việt Nam, hiện nay đa số các nhà máy chế biến điều tại Việt Nam đều được cơ giới hóa. Tuy nhiên mức độ cơ giới hóa chưa được đồng bộ và hiệu quả chưa cao. Thời gian tới, để duy trì lợi thế, tăng tính cạnh tranh, tránh dịch chuyển sản xuất qua các nước có nguồn nguyên liệu dồi dào, các nhà máy chế biến điều tại Việt Nam cần phải có định hướng và thực hiện các giải pháp cần thiết về khoa học công nghệ. Trong đó, các nhà máy cần đặc biệt phải tập trung nâng cao chất lượng và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong một số khâu như cắt tách (tỷ lệ nhiễm dầu nhiều),...
Một số chuyên gia nhìn nhận, trong dài lâu, DN điều Việt Nam cũng phải xây dựng nhận dạng thương hiệu điều Việt Nam, làm chủ công nghệ, nâng cao năng lực quản lý, tạo lợi thế cạnh tranh trong sản xuất chế biến điều so với các nước khác…; chuyển dịch dần từ chế biến thô sang chế biến sâu để gia tăng giá trị sản phẩm cũng như giá trị thương hiệu điều Việt Nam.
Thanh Nguyễn
