Xoá “khoảng cách” giữa nghiên cứu và triển khai cho đổi mới sáng tạo
Tăng năng suất từ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Hải quan Đà Nẵng đổi mới, sáng tạo hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp Bài toán đổi mới sáng tạo cho ngành cơ khí chế tạo |
Theo ông, với các doanh nghiệp, đổi mới sáng tạo và chuyển giao khoa học, công nghệ mang lại những tác động ra sao?
![]() |
PGS.TS. Phan Tiến Dũng, Trưởng ban Ban ứng dụng và Triển khai công nghệ - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam |
Trong cuộc sống nói chung, đổi mới sáng tạo có vai trò rất quan trọng khi không chỉ tạo ra những sản phẩm có hàm lượng khoa học cao mà còn giải quyết các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống. Với các doanh nghiệp, đổi mới sáng tạo mang tới giá trị cạnh tranh, từ đó hình thành những sản phẩm có khả năng tác động lớn tới xã hội.
Nhưng để mang đến những tác động này thì các doanh nghiệp cần xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tương tự như những gì các nước phát triển đang thực hiện. Đây là một quá trình rất phức tạp bao gồm nhiều giai đoạn, từ nghiên cứu cơ bản, định hướng nghiên cứu, phát triển công nghệ đến phát triển kinh doanh, mở rộng thị trường.
Mặc dù giai đoạn nghiên cứu cơ bản có rủi ro thấp nhưng các giai đoạn giữa về phát triển công nghệ và thương mại hoá thường gặp nhiều khó khăn, có độ rủi ro cao. Điều này đặt ra bài toán về xây dựng những chính sách hỗ trợ, nơi Nhà nước có vai trò tạo nền tảng để các doanh nghiệp và nhà khoa học có thể phát triển và đưa sản phẩm ra thị trường.
Từ năm 2016, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã tổ chức Giải thưởng Trần Đại Nghĩa nhằm tôn vinh nhà khoa học có công trình nghiên cứu ứng dụng xuất sắc, mang lại hiệu quả kinh tế và giải quyết vấn đề thực tiễn đời sống, quốc phòng an ninh. Giải thưởng Trần Đại Nghĩa lần thứ 3 năm 2025 tiếp nhận hồ sơ từ nay đến cuối năm 2024. Giải thưởng được kỳ vọng sẽ nêu cao tấm gương để các nhà khoa học nghiên cứu các công trình có tính ứng dụng thực tiễn, mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội. |
Xin ông phân tích cụ thể hơn về những rào cản liên quan đến hoạt động đổi mới sáng tạo hiện nay?
Chẳng hạn, theo Nghị định số 70/2018/NĐ-CP về quy hoạch việc quản lý, sử dụng tài sản được hình thành thông qua việc triển khai thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng vốn nhà nước, trước khi chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học sử dụng ngân sách nhà nước thì phải tiến hành công tác định giá. Tuy nhiên, vấn đề là chúng ta mới phát triển thị trường khoa học công nghệ nên các nhà khoa học chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc định giá và cũng thiếu tổ chức chuyên nghiệp để định giá.
Một rào cản khác là quy định về phân chia lợi nhuận. Luật Sở hữu trí tuệ quy định nhà khoa học được hưởng 15-20% lợi nhuận. Luật Khoa học và công nghệ yêu cầu tối thiểu là 30% nhưng Nghị định 70 nêu trên lại yêu cầu phần lợi nhuận phải nộp lại ngân sách nhà nước theo tỷ lệ kinh phí đóng góp. Điều này khiến nhà khoa học không nhận được gì nếu sử dụng toàn bộ kinh phí đến từ ngân sách nhà nước.
Hơn nữa, tại nhiều quốc gia, các nhà khoa học có quyền đứng ra làm chủ doanh nghiệp và phát triển công nghệ mà chính họ đã nghiên cứu. Tuy nhiên, theo Luật Doanh nghiệp, Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức ở Việt Nam, các nhà khoa học là viên chức lại không được quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp, chỉ được góp vốn cổ phần. Đây cũng là rào cản lớn cho quá trình ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn.
Với những rào cản nêu trên, các chính sách hỗ trợ nên như thế nào, thưa ông?
Để tạo ra sản phẩm có giá trị thực tiễn, cả quá trình từ ý tưởng đến thương mại thành công là rất khó khăn. Thậm chí, trong hàng trăm ý tưởng, chỉ có một vài sản phẩm thành công. Hơn nữa, nhiều sản phẩm nghiên cứu vẫn nằm trong phòng thí nghiệm và chưa được đưa ra thị trường. Điều này cho thấy một khoảng cách giữa nghiên cứu và thực tế.
Do đó, Nhà nước cần tiếp tục đẩy mạnh đầu tư vào các hoạt động nghiên cứu khoa học. Hơn nữa, các chính sách hỗ trợ cần phải đồng bộ và phù hợp hơn bởi hiện tại nhiều chính sách còn chưa đủ mạnh và không hỗ trợ tốt cho doanh nghiệp trong quá trình thương mại hóa sản phẩm. Chúng ta cũng cần đơn giản hóa thủ tục để giúp các kết quả nghiên cứu được đánh giá và đưa ra ứng dụng trong thực tế một cách nhanh chóng, tạo ra giá trị thực tiễn cho xã hội.
Lâu nay, một vấn đề được nhắc đến là phải đẩy mạnh sự kết nối của “3 nhà” trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo là: Nhà nước, nhà khoa học và nhà kinh doanh. Đây là vấn đề quan trọng và phải có giải pháp để kết hợp chặt chẽ và hiệu quả hơn giữa 3 bên.
Nhà khoa học cần phải dấn thân và tập trung vào việc nghiên cứu giải quyết theo các vấn đề, nhu cầu và yêu cầu của thị trường và xã hội. Ví dụ, thay vì nghiên cứu lĩnh vực mình thích thì các nhà khoa học phải tìm hiểu và nghiên cứu theo yêu cầu của thị trường và doanh nghiệp. Nhà nước phải ban hành những chính sách hỗ trợ cho các nhà khoa học thực hiện nghiên cứu, đi đến những sản phẩm cuối cùng. Các doanh nghiệp có thể kết nối, chia sẻ hợp tác nguồn lực cho công tác nghiên cứu và phát triển.
Hiện nay, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đang đẩy mạnh công tác này như tăng cường phổ biến, nâng cao nhận thức về sở hữu trí tuệ và thương mại hóa tài sản trí tuệ. Viện cũng ban hành chính sách khuyến khích các nhà khoa học nghiên cứu từ ý tưởng đến sản phẩm được thị trường chấp nhận cũng như chủ động xúc tiến công nghệ, tạo cơ hội cho sự kết nối giữa nhà khoa học và doanh nghiệp.
Xin cảm ơn ông!
Tin liên quan

Vinh danh gần 200 doanh nghiệp tiêu biểu trong thực hành ESG và đổi mới sáng tạo
08:16 | 28/06/2025 Doanh nghiệp - Thương hiệu

Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái thi đua đổi mới sáng tạo, ứng dụng trí tuệ nhân tạo
10:30 | 03/06/2025 Hải quan

Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực hải quan
09:06 | 16/04/2025 Hải quan

Không có sự khác biệt nào giữa một tỷ phú với một bác tài Tuk tuk trong thế giới AI
14:19 | 26/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Binh đoàn 20 bàn giao công trình sửa chữa nhà đồng đội
17:26 | 25/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Top 10 công ty công nghệ uy tín năm 2025 sẵn sàng “vươn mình” cùng “bệ phóng” chính sách
16:32 | 22/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

“Mở khóa” dinh dưỡng tự nhiên bằng công nghệ: Sữa Việt tạo tiếng vang tại sân chơi toàn cầu
10:28 | 21/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Vietjet đồng hành cùng người hâm mộ đến K-Star Spark 2025 tại Hà Nội
20:46 | 20/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Từ số hóa đến cá nhân hóa: Gen Y và Gen Z đang tái định hình thị trường bảo hiểm Việt Nam
20:47 | 13/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

HDBank hợp tác BIDV triển khai nguồn vốn quốc tế thúc đẩy phát triển bền vững
11:20 | 13/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Thị trường bảo hiểm Việt Nam 2025: Tái thiết niềm tin, hướng tới phát triển bền vững
18:33 | 12/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Cần cơ chế “mở khóa” để nhà ở xã hội không bị đẩy lên cao
18:15 | 12/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Nhiều dự án khởi nghiệp xanh đã có sản phẩm xuất khẩu
14:29 | 12/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Ngành ngân hàng dẫn đầu phát hành trái phiếu doanh nghiệp
10:16 | 11/06/2025 Doanh nghiệp - Thương hiệu

Xuất khẩu tăng, nhưng dệt may vẫn đứng trước bài toán đổi hướng
08:57 | 10/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Doanh nghiệp giày da, may mặc Quảng Ngãi ký đơn hàng dài hạn đến 2026
14:43 | 09/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới

(INFOGRAPHICS): Lưu ý khi làm thủ tục định danh điện tử cho doanh nghiệp, tổ chức

Trung tâm Giao dịch bất động sản dự kiến vận hành vào đầu năm 2026

Hải quan khu vực IV hướng dẫn nội dung mới về thuế Giá trị gia tăng, thuế XNK

Lạng Sơn: Thu giữ gần 1 tấn chân giò lợn đang phân hủy

Sáp nhập tỉnh/thành: Cơ hội rõ rệt cho thị trường bất động sản

(INFOGRAPHICS): Lưu ý khi làm thủ tục định danh điện tử cho doanh nghiệp, tổ chức
09:00 | 29/06/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): 7 chính sách thuế nổi bật có hiệu lực từ 1/7/2025
09:17 | 27/06/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS) Lộ trình chuyển đổi toàn diện cho hộ, cá nhân kinh doanh
13:42 | 24/06/2025 Infographics

LONGFORM: Chuyển đổi số và cải cách thuế, góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng
13:40 | 24/06/2025 Megastory/Longform

Tỷ lệ khấu trừ thuế của hộ, cá nhân kinh doanh online
09:36 | 24/06/2025 Infographics

Hải quan khu vực IV hướng dẫn nội dung mới về thuế Giá trị gia tăng, thuế XNK

Phát động thi đua xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại

6 tháng đầu năm 2025: Chi cục Thuế khu vực I cán mốc số thu 375.891 tỷ đồng

Nhiều tập thể, cá nhân ngành Hải quan bền bỉ phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ

Tạm dừng tiếp nhận khai hải quan từ 22 giờ ngày 30/6

Cơ quan thuế làm việc cả thứ Bảy, Chủ Nhật hỗ trợ người nộp thuế khi sắp xếp bộ máy mới

Doanh nghiệp khu công nghiệp chuyển hướng sang chiến lược linh hoạt

Samsung Solve for Tomorrow 2025 khơi dậy đổi mới sáng tạo trong thế hệ trẻ

Vinh danh gần 200 doanh nghiệp tiêu biểu trong thực hành ESG và đổi mới sáng tạo

VCCI – Hiệp hội vàng “nổi lửa”: Đòi xóa sổ loạt quy định trói tay thị trường vàng!

Lời cảm ơn của Ban tổ chức Toạ đàm

Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Gỡ điểm nghẽn, khai phá tiềm năng, hướng tới Net Zero

Hải quan khu vực IV hướng dẫn nội dung mới về thuế Giá trị gia tăng, thuế XNK

Áp dụng thuế GTGT đối với thiết bị điện tử gia dụng và chuyên dùng

Thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng đến hết 31/12/2026

Sử dụng tài khoản định danh của tổ chức trong giao dịch thuế điện tử từ 1/7/2025

Cục trưởng Cục Thuế được ủy quyền ký quyết định về Bảng giá tính lệ phí trước bạ ô tô, xe máy

Thời hạn bảo lãnh thuế trong thời gian chờ giấy chứng nhận xuất xứ

Giá mủ lập đỉnh: Cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt

Tìm giải pháp logistics tối ưu thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa bền vững

Doanh nghiệp xuất khẩu vay vốn tăng hơn 50%

Doanh nghiệp chọn “lối thoát” xuất khẩu cá ngừ

Nam Á – thị trường xuất khẩu giàu tiềm năng cho doanh nghiệp Việt

Chưa hết nửa năm, nhập khẩu gần 100.000 ô tô

Phân khúc bán lẻ đang phục hồi tốt hơn kỳ vọng

Tháng cao điểm, phát hiện và xử lý nhiều sai phạm trong lĩnh vực an toàn thực phẩm

Giá xăng dầu đồng loạt giảm từ ngày 01/7/2025

Tín dụng xanh Agribank góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia

9h sáng nay diễn ra Tọa đàm trực tuyến “Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Tìm kiếm cơ hội trong hành trình tiến đến Net Zero”
