Tự hào với sự trưởng thành của Báo

Nguyễn Ngọc Đằng- nguyên Phó Tổng biên tập Báo Hải quan, Tổng biên tập Báo Bảo hiểm xã hội: Ngày ấy, bây giờ

quay trở lại thời gian năm 1990, lúc đó tôi và anh Bùi Văn Doanh (hiện là Tổng biên tập Tạp chí Khoa học công nghệ thuộc TTXVN) về đầu quân cho Tạp chí Hải quan.

Lúc này anh Phạm Ngọc Toàn là Tổng biên tập. khi tôi chân ướt chân ráo về Tòa soạn cũng là lúc chuẩn bị cho số Tạp chí Hải quan đầu tiên xuất bản. Tòa soạn lúc này còn nằm chung với Văn phòng Tổng cục Hải quan, chưa tách ra thành một đơn vị độc lập.

Tòa soạn lúc đầu chỉ có 4 người, vậy mà anh em chúng tôi với nhiều nỗ lực vẫn xuất bản đều đều một tháng/kỳ Tạp chí Hải quan, dần tòa soạn được thêm người, trang thiết bị và ra độc lập tác chiến, cho tới cuối năm 1998 Ban Cán sự và lãnh đạo Tổng cục Hải quan chỉ đạo là phải xây dựng và phát triển lên tờ báo tuần thì mới đáp ứng thông tin của bạn đọc trong Ngành và bạn đọc trên cả nước. Vậy là anh em chúng tôi bắt tay vào việc chuẩn bị những số báo ra thử nghiệm, xây dựng quy trình tờ báo hàng tuần.

Có lẽ phải nhắc lại khó khăn trong những ngày đầu thành lập Báo Hải quan, bởi tờ báo nào bắt đầu hoạt động cũng đối diện với biết bao thách thức, khó khăn, động lực lớn nhất lúc đó chính là sự quyết tâm và muốn định danh một tờ báo còn mới toanh trong làng báo Việt Nam.

Tôi còn nhớ bắt đầu làm thử ba số trong 3 tuần, anh Phạm Ngọc Toàn giao cho tôi cùng anh Phạm Ngọc Thuần (lúc đó là Phó Tổng biên tập phía Nam), cùng với các phòng phải định hình được thời gian, định hình được quy trình xuất bản. Toà soạn lúc đó luôn sáng đèn, anh em hết tranh luận, sắp xếp, cắt xén, rồi tự sửa chữa, phương án 1, phương án 2, bận đấy nhưng đầy niềm vui!

Những chuyên trang, chuyên mục của Báo Hải quan đã được định hình ngay từ lúc ấy. Nói thì đơn giản vậy nhưng để ra được ra tờ báo đầu tiên, xuất bản vào ngày 4-1-1999 thật sự là một kỳ công lớn của tập thể cán bộ phóng viên, nhân viên Báo Hải quan lúc bấy giờ. 15 năm nhìn lại tới hôm nay, người còn, người mất, người về hưu, người chuyển qua tờ báo khác, nhưng những kỷ niệm không bao giờ phai nhạt, đó là ngày đầu xuất bản tờ báo Hải quan.

Sau 3 năm xuất bản báo tôi đi nhận nhiệm vụ mới, nhưng với tôi những ngày sôi động, những ngày sống tại Báo Hải quan vẫn để lại trong tôi đầy những ấn tượng đẹp đẽ. 15 năm rồi nhìn lại những ngày đầu và hiện tại sự lớn mạnh của Báo hải quan, qua những năm xây dựng và phát triển từ tuần một kỳ tới 3 kỳ/1 tuần và thêm Báo điện tử để cung cấp thông tin cho bạn đọc trên cả nước. Tôi vẫn thấy vui và hạnh phúc có một chút công lao bé nhỏ của mình từ cái thủa ban đầu ấy.

Nhân dịp kỷ niệm 15 năm xuất bản số báo đầu, cho tôi được chúc mừng cán bộ, phóng viên, nhân viên báo Hải quan luôn đoàn kết, trẻ khoẻ, đầy nội lực, hoàn thành tốt nhiệm vụ của những cán bộ tuyên truyền cùng với sự lớn mạnh của ngành Hải quan.

Chuẩn bị kỷ niệm 15 năm ra số đầu tiên, tôi thực sự xúc động khi Ban biên tập báo Hải quan có nhã ý dành cho chúng tôi (những người tham gia xây dựng tờ Tạp chí Hải quan - tiền thân của báo Hải quan - từ những ngày đầu tiên) đôi lời tâm sự trên số báo đặc biệt.

Ban biên tập gợi ý anh cứ viết về những kỷ niệm đáng nhớ nhất. Thế mới khó. Gần chục năm gắn bó với Tạp chí Hải quan, với ngành Hải quan, mà đến bây giờ và mãi mãi về sau tôi vẫn coi như mái nhà thân thuộc của mình, thì có biết bao nhiêu là kỷ niệm. Buồn có, vui có. Về nghề có, về ngành có và về nhân tình thế thái thì lại càng nhiều…

Ngày ấy, vì ít người nên một người phải lo nhiều việc là chuyện bình thường. Chẳng hạn những số tạp chí thời gian đầu, một mình anh Nguyễn Ngọc Đằng vừa phải lo nhà in, vừa lo quảng cáo lại vừa lo phát hành. Còn tôi được giao các công việc về nội dung và trình bày. Thế là vừa viết bài, đặt bài, tham gia biên tập, lại lo đưa bài vở thuê họa sĩ các báo khác trình bày; rồi đi theo dõi nhà in, đưa tiền thù lao, nhuận bút…

Mà công nghệ in dạo ấy đâu có hiện đại như bây giờ, phải thuê họa sỹ vẽ ma két, rồi nhà in dàn trang, in ra giấy can, rồi bình bản… Nói chung so với bây giờ thì… nhiêu khê lắm. Thế mới có chuyện, có lần nhà in đã dàn trang, mang sang bình bản thì trang báo mới… hở ra hẳn một khoảng bằng cái bao thuốc lá (Nếu như bây giờ, chỉ cần vào máy đẩy cái tít to lên một chút, dãn dòng ra một chút là xong).

Vậy là lại phải tìm một cái tin, hay một cái ảnh vừa với khoảng trống để dán vào. Nhưng nếu trở về tòa soạn để tìm thì chắc chắn sẽ chậm tiến độ. Vì nếu có tìm được tin, ảnh thì lại còn phải đánh máy, phải can ảnh, chế phim… Thế là, “một liều ba bảy cũng liều”, tôi bèn xin nhà in tờ giấy can, mượn chiếc bút mực tàu rồi hí húi… vẽ minh họa. Tất nhiên là nguệch ngoạc cỏ cây hoa lá thôi chớ vẽ người chắc chắn sẽ ra… ngợm. Anh Nguyễn Ngọc Đằng cứ cười hềnh hệch bảo: “Ông liều thật ấy”. Thế rồi mọi chuyện cũng… xong.

Cuộc đời làm báo ai chả có những câu chuyện không lường trước được như thế. Mà có như thế thì sau đó mỗi khi ngồi với nhau, mấy anh em của cái thủa ban đầu… nhiêu khê ấy mới có chuyện mà ôn lại. Và có lúc tôi lẩn thẩn nghĩ: Giá như hồi ấy giữ lại cái bản can minh họa để khi nào kỷ niệm… 50 năm truyền thống của báo mang ra bán đấu giá có khi đủ tiền làm từ thiện. Rồi lại tự cười: Mình cũng bắt đầu trở thành… nhiêu khê.

Tuổi trẻ sống với ước mơ. Tuổi già sống bằng hoài niệm. Tuổi Mười lăm, Báo Hải quan đang bước vào giai đoạn đẹp nhất của sự nghiệp. Hãy cho chúng tôi, những người của cái thủa ban đầu nhiêu khê ấy lưu lại chút kỷ niệm, những kỷ niệm vui coi như một thứ dư vị đời thường để các bạn dồn sức trẻ thực hiện những hoài bão và khát vọng cho một tương lai tươi sáng của báo Hải quan mà những người như chúng tôi chưa thực hiện được và cả không bao giờ thực hiện được.

15 năm là quãng thời gian không ngắn cũng không dài đối với quá trình phát triển của một đơn vị. Nhưng với Báo Hải quan, đây là một quá trình phát triển quan trọng ghi nhận nhiều dấu ấn trưởng thành. Không giống nhiều tờ báo khác, Báo Hải quan là một tờ báo chuyên ngành, nên bạn đọc báo Hải quan có sự chọn lọc độc giả.

Những người tìm đọc báo Hải quan, ngoài lực lượng công chức trong ngành Hải quan, thì phần lớn là bạn đọc là các doanh nghiệp, các cán bộ công tác tại các bộ, ngành, cơ quan quản lý Nhà nước, đơn vị chức năng có liên quan.

Vì vậy để làm báo Hải quan “đúng” đối với đối tượng bạn đọc khá “riêng” như vậy đã là một nhiệm vụ không đơn giản, nhưng để “hay” để “hấp dẫn” nhằm thu hút bạn đọc thì quả là không dễ. Và Báo Hải quan đã lựa chọn đúng khi phát triển thành một tờ báo kinh tế, không chỉ đề cập đến các hoạt động nghiệp vụ của ngành Hải quan, mà còn phản ánh các vấn đề kinh tế của đất nước và thế giới một cách sắc bén, thời sự.

Sự hấp dẫn của Báo Hải quan không phải là những bài viết thuộc lĩnh vực giải trí mà là những bài phân tích sâu sắc về các vấn đề kinh tế, các các thông tin liên quan đến chính sách quản lý hàng hóa XNK, thuế, tài chính…, là các bài điều tra, phản ánh về cuộc đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại… Và mảng đề tài này tưởng là khô nhưng báo đã phản ánh với nét hấp dẫn riêng. Nhờ đó, Báo có được một lượng bạn đọc đông đảo và trung thành.

Là một tờ báo ngành, có hoạt động khá đặc thù nên bên cạnh những thuận lợi, báo cũng có những khó khăn trong việc một mặt phản ánh những quan điểm, chính sách quản lý của cơ quan chủ quản (cơ quan quản lý), mặt khác Báo cũng cần phản ánh những khó khăn, vướng mắc của cộng đồng doanh nghiệp (những người chịu sự quản lý). Và không phải lúc nào giữa người quản lý và đơn vị chịu sự quản lý có được tiếng nói chung. Với quan điểm phản ánh khách quan, trên tinh thần xây dựng Báo đã hình thành được phong cách riêng của mình vừa hoàn thành nhiệm vụ tuyên truyền cho ngành, vừa là người bạn đồng hành của doanh nghiệp.

Đã từng công tác tại Báo, tôi luôn theo sát từng bước đi, từng bước phát triển, trưởng thành của báo, chứng kiến mỗi dấu ấn, mỗi thành công của Báo, tôi không khỏi vui mừng và tự hào vì tôi vẫn luôn xem mình là “người nhà”.

Chúc báo Hải quan 15 năm trưởng thành, chúc Báo luôn vững mạnh trong giai đoạn phát triển mới, giai đoạn có nhiều thách thức với đội ngũ báo chí hôm nay.