Tăng năng lực cạnh tranh xuất khẩu, doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể kết hợp cùng "ông lớn"

TS. Mạc Quốc Anh

Xin ông cho biết tình hình hoạt động của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội hiện nay?

8 tháng đầu năm, kinh tế Thủ đô nói chung có sự tăng trưởng so với cùng kỳ năm ngoái. Để có kết quả này không thể không kể tới vai trò quan trọng của cộng đồng doanh nghiệp. Như chúng ta đều biết, trong những tháng cuối năm 2022 và 6 tháng đầu năm 2023, các doanh nghiệp tại nhiều lĩnh vực đều gặp khó khăn do đơn hàng sụt giảm, thị trường bị thu hẹp và nhu cầu từ người tiêu dùng yếu. Tuy nhiên, Quốc hội, Chính phủ và TP Hà Nội đã đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ như giảm lãi suất, giảm các loại thuế, phí… Đây chính là những liều thuốc trợ lực cho doanh nghiệp chuyển đổi ngành nghề, lĩnh vực kịp thời, nhanh chóng bắt kịp cơ hội phục hồi.

Hà Nội hiện có khoảng 370.000 doanh nghiệp. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm 98% số doanh nghiệp trên địa bàn và đang đóng góp khoảng 50% GRDP cho TP Hà Nội. 8 tháng đầu năm, tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp cũng có sự tăng trưởng nhẹ, từ 3-4%. Mặc dù nếu so với cùng kỳ năm 2022, lợi nhuận của các doanh nghiệp 8 tháng qua khó tương đương do ảnh hưởng từ chi phí nguyên liệu và nguồn vốn tăng khiến lợi nhuận mỏng đi, nhưng các doanh nghiệp lại có sự tăng trưởng bền vững nhờ chính sách hỗ trợ. Nhất là khi TP đang có nhiều chương trình để kích thích giải ngân vốn đầu tư công, kích cầu tiêu dùng trong dân cũng như mở rộng nhiều hoạt động xúc tiến thương mại…

Ông đánh giá như thế nào về cơ hội phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong những tháng cuối năm và những năm tiếp theo?

Một cơ hội dễ thấy nhất là ngay sau chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden tới Việt Nam, nhiều hợp đồng thương mại và những cam kết về hợp tác, giao thương đã được tuyên bố và ký kết. Việc quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ nâng lên thành “Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện” không chỉ là cơ hội nâng cao vị thế cho kinh tế Việt Nam mà mang đến cơ hội rất lớn cho cả cộng đồng doanh nghiệp. Nhiều tập đoàn lớn đã đầu tư vào Việt Nam trong thời gian gần đây. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam cũng trở thành đối tác tin cậy của các doanh nghiệp Hoa Kỳ.

Đặc biệt, trong Tuyên bố chung giữa hai nước, Tổng thống Hoa Kỳ bày tỏ ưu tiên cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bởi Hoa Kỳ cũng có số lượng lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa, nên sẽ tìm cách liên kết, hợp tác với cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam. Do đó, những doanh nghiệp nắm vững về khoa học, công nghệ, đầu tư chuyên sâu sẽ có cơ hội lớn để thu hút đầu tư. Các doanh nghiệp tại Hà Nội hiện đã có nhiều doanh nghiệp có sản phẩm phân phối vào thị trường Hoa Kỳ như nhựa, bao bì, gạo, dệt may… nên kỳ vọng thời gian tới sẽ có sự tăng trưởng lớn mạnh, nhất là khi kinh tế thế giới đang dần phục hồi.

Cùng với những hợp tác đến từ Hoa Kỳ, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa tại các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đang và sẽ ký kết. Với vị trí chiến lược trong khối ASEAN cùng sự phát triển mạnh về công nghệ, nhân lực và chính sách thu hút đầu tư, cơ hội cho các doanh nghiệp trong thời gian tới là rất lớn.

Theo ông, các doanh nghiệp cần làm gì để phục hồi và phát triển?

Chính sách hỗ trợ và cơ hội đều đã có, nên mấu chốt là các doanh nghiệp phải có sự chủ động nhiều hơn trong tiếp cận các chính sách từ cơ quan quản lý. Đồng thời, các doanh nghiệp phải chủ động tham gia các chương trình kết nối, giảm giá, khuyến mại tại các địa bàn trên toàn quốc, nhất là các vùng sâu, vùng xa để kích thích tiêu dùng của người dân. Cùng với đó là phải chủ động về nguồn nguyên vật liệu, cơ cấu lại phương án kinh doanh để tăng tính bền vững, hỗ trợ phát triển.

Để tăng cường khả năng xuất khẩu, cùng với các giải pháp sáng tạo về tìm kiếm và đa dạng hóa thị trường, các doanh nghiệp nhỏ và vừa nên tìm cơ hội hợp tác với các doanh nghiệp lớn để tận dụng nguồn lực, kinh nghiệm cũng như cơ hội nâng cao năng lực cạnh tranh. Bối cảnh nhiều thị trường nhập khẩu lớn tăng biện pháp bảo hộ thương mại đòi hỏi các doanh nghiệp phải có phương thức ứng phó, nên nếu doanh nghiệp nhỏ và vừa "đi một mình" thì khó có thể "đương đầu".

Với vai trò là cơ quan đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Hà Nội, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội sẽ tiếp tục có nhiều chương trình để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đẩy mạnh kết nối các doanh nghiệp, hỗ trợ về đổi mới sáng tạo… đồng thời có những hoạt động để tôn vinh các doanh nghiệp nỗ lực vượt khó, thực hiện đầy đủ chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước. Lễ tôn vinh doanh nhân, doanh nghiệp Thăng Long năm 2023 được tổ chức vào cuối tháng 12 tới đây cũng là một trong những nỗ lực để các cấp, các ngành Thủ đô động viên các doanh nghiệp vượt khó, từ đó tạo động lực và niềm tin để cộng đồng doanh nghiệp tiếp tục phục hồi và phát triển.

Xin cảm ơn ông!