Tại sao đồng NDT không thể “soán ngôi” của USD?

Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet

Kể từ Hội nghị Bretton Woods năm 1944, đồng USD đã trở thành đồng tiền dự trữ của thế giới. Lúc đầu, đồng USD là đồng tiền dự trữ của thế giới dựa trên lượng vàng mà Kho bạc Mỹ nắm giữ. Ở giai đoạn cuối Thế chiến II, Mỹ nắm giữ trữ lượng vàng lớn nhất thế giới. Các quốc gia khác tích lũy chứng khoán kho bạc Mỹ thay cho USD để hỗ trợ đồng tiền của họ.

Khi sự can dự của Mỹ vào Việt Nam kéo dài và Mỹ gặp phải thâm hụt lớn, các nước trở nên lo lắng khi nắm giữ chứng khoán Mỹ dựa trên trữ lượng vàng của nước này. Các quốc gia bắt đầu đổi tiền từ chứng khoán Mỹ của họ để lấy vàng, điều này bắt đầu làm cạn kiệt lượng vàng dự trữ mà Mỹ nắm giữ. Thực tế này đã buộc Tổng thống Mỹ khi đó là Richard Nixon phải loại đồng USD khỏi tiêu chuẩn vàng và phát triển đồng USD thành tiền pháp định (Fiat). Theo sự dẫn dắt của Mỹ, các quốc gia khác đã chuyển sang sử dụng tiền pháp định và ngày nay mọi quốc gia trên thế giới đều có tiền pháp định. Ngay cả khi Mỹ sử dụng tiền pháp định, đồng USD vẫn là đồng tiền dự trữ của thế giới. Tiền pháp định phụ thuộc vào nhận thức về sự giàu có và quyền lực tổng thể của bất kỳ quốc gia nào và trong mọi khía cạnh về giá trị và sức mạnh, Mỹ đứng một mình.

Một phần lý do khiến Mỹ có thể duy trì vị thế cường quốc của mình một cách lâu bền là vị trí địa lý của nước này. Với đại dương bao quanh, các quốc gia thân thiện ở phía Bắc và phía Nam cùng yếu tố khí hậu đã mang lại cho Mỹ đất nông nghiệp tốt nhất trên thế giới. Cùng những con sông thuận tiện cho việc vận chuyển hàng hóa và dịch vụ từ trung tâm, Mỹ được thiên nhiên ưu đãi với những lợi thế tự nhiên. Ngoài ra, Mỹ độc lập về năng lượng nhờ phát triển công nghệ chiết xuất khí thiên nhiên từ sâu trong lòng đất. Con số này chưa tính đến 4,2 nghìn tỷ thùng dầu ở Hệ tầng Sông Xanh vẫn chưa được khai thác.

Một lý do nữa giúp Mỹ duy trì quyền lực là di sản lâu dài của Hiến pháp Mỹ, cho đến nay đã tạo điều kiện cho sự chuyển giao quyền lực chính trị ổn định giữa các đối thủ chính trị khác nhau. Với lịch sử tòa án ổn định và môi trường kinh doanh thân thiện, Mỹ cho đến nay vẫn là một ốc đảo ổn định trên thế giới.

Có một số nhận thức phổ biến hiện nay về việc Trung Quốc là siêu cường đang lên và Mỹ là một quốc gia đang suy thoái. Mặc dù đây là một câu nói phổ biến, nhưng việc xem xét một cách lạnh lùng và tỉnh táo các sự thật về Trung Quốc, những thách thức kinh tế mà Trung Quốc phải đối mặt, tình trạng thiếu tài nguyên thiên nhiên của Trung Quốc cũng như tình trạng dân số già hóa của Trung Quốc, đã tạo nên một bức tranh nghiêm túc về tương lai của nước này.

Trong khi nhiều người ca ngợi sự tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc và bản thân các doanh nghiệp cố gắng khai thác thị trường nội địa của Trung Quốc, thì rất ít người chú ý đến số nợ khổng lồ đang là một thảm họa sắp xảy ra đối với nền kinh tế Trung Quốc và nguy cơ sụp đổ như vậy có thể xảy ra.

Nhà địa chính trị Peter Zeihan so sánh và đối chiếu ý tưởng về tiền giữa Mỹ và Trung Quốc. Ở Mỹ, tiền được coi là một loại hàng hóa kinh tế trong khi ở Trung Quốc lại là hàng hóa chính trị. Ở Mỹ, tiền tự nó có giá trị còn ở Trung Quốc, tiền là một mặt hàng chính trị và chỉ có giá trị nếu nó có thể được sử dụng để đạt được mục tiêu chính trị. Trong khi Mỹ có nền kinh tế mở và tiền có thể được chuyển vào và ra khỏi Mỹ theo ý muốn, Chính phủ Trung Quốc áp đặt quyền kiểm soát vốn đối với việc chuyển tiền ra khỏi Trung Quốc.

Bằng cách hạn chế dòng vốn vào và ra khỏi Trung Quốc, các nhà đầu tư có nguy cơ mất toàn bộ tài sản nếu khủng hoảng chính trị phát triển dẫn đến khủng hoảng kinh tế hoặc xoáy vào xung đột vũ trang. Khi xem xét những sự thật cơ bản, lợi thế của đồng USD so với đồng NDT là rất lớn. Bất kỳ tác nhân kinh tế hợp lý nào cũng muốn có tiền của họ ở Mỹ hơn là ở Trung Quốc.