Sửa Luật Thuế TTĐB để phù hợp xu hướng cải cách thuế TTĐB của các nước

Hội thảo góp ý đề nghị xây dựng Dự án Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Thông tin những nội dung cơ bản được Bộ Tài chính đề cập đến tại Dự án Luật thuế TTĐB, bà Phan Minh Thủy, Ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, việc xây dựng dự án Luật thuế TTĐB trên cơ sở Nghị quyết 20-NQ/TW ngày 25/10/2017, trong đó đề xuất tăng thuế TTĐB đối với các hoàng hóa có hại cho sức khỏe để hạn chế tiêu dùng; Nghị quyết 43/2022/QH15 ngày 11/1/2022 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó xác định xây dựng phương án tăng thuế TTĐB đối với một số mặt hàng cần hạn chế tiêu dùng để kịp thời áp dụng trong thời gian thực hiện Chương trình.

Cùng với đó là Quyết định 508/QĐ-TTg ngày 23/4/2022 phê duyệt “Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030”, trong đó xác định rà soát, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung đối tượng chịu thuế TTĐB để điều tiết tiêu dùng phù hợp với sự dịch chuyển về xu hướng tiêu dùng trong xã hội và định hướng của Đảng và Nhà nước về bảo vệ sức khỏe nhân dân và bảo vệ môi trường; xây dựng lộ trình điều chỉnh tăng thuế đối với các mặt hàng thuốc lá, bia, rượu để hạn chế sản xuất, tiêu dùng và thực hiện các cam kết quốc tế; rà soát điều chỉnh mức thuế TTĐB một số mặt hàng để phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 – 2030.

Cũng theo bà Phan Minh Thủy, việc xây dựng đề án Luật Thuế TTĐB cũng là nhằm khắc phục hạn chế của chính sách thuế TTĐB, cụ thể là hiện nay theo luật hiện hành thì đối tượng chịu thuế hẹp so với thông lệ quốc tế; một số quy định chưa rõ ràng (đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, mô tả mặt hàng tại Biểu thuế).

Bên cạnh đó, một số thuế suất chưa đạt được mục tiêu hạn chế tiêu dùng hoặc điều tiết thu nhập của người sử dụng có thu nhập cao; chưa có quy định hoàn thuế đối với số thuế TTĐB chưa được khấu trừ hết đối với một số mặt hàng cần khuyến khích sản xuất, tiêu dùng.

Việc sửa đổi Luật này cũng là để phù hợp xu hướng cải cách thuế TTĐB của các nước, theo đó, mở rộng cơ sở tính thuế để hạn chế việc tiêu dùng một số sản phẩm có hại cho sức khỏe của cộng đồng, trẻ em; giải quyết thực tiễn phát sinh cần quản lý (ví dụ như thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn, kinh doanh dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng)...

Về những nội dung cơ bản của dự án Luật, đại diện Ban Pháp chế VCCI cho biết, dự án Luật sửa đổi, bổ sung 5 nhóm chính sách chính gồm: đối tượng chịu thuế; đối tượng không chịu thuế; hoàn thiện căn cứ tính thuế TTĐB; giá tính thuế TTĐB; thuế suất thuế TTĐB.

Trong đó, về đối tượng chịu thuế, dự án Luật đề nghị bổ sung 4 đối tượng gồm: nước giải khát có đường; thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn; sản phẩm thuốc lá mới và thiết bị, bộ phận, dung dịch của thuốc lá mới; kinh doanh trò chơi điện tử trên mạng.

Với nước giải khát có đường (tính theo hàm lượng đường gr/100ml), lý do bổ sung mặt hàng này được Bộ Tài chính cho biết là nhằm ngăn ngừa, giảm thiểu tình trạng thừa cân, béo phì đáng báo động ở trẻ em, nguy cơ cao đối với nhiều bệnh không lây nhiễm, các bệnh mãn tính và tử vong sớm; tổn thất kinh tế, gánh nặng y tế, tác động tiêu cực về tâm lý và xã hội

Điều này cũng nhằm bảo vệ sức khoẻ trẻ em trong bối cảnh tỷ lệ tiêu thụ nước giải khát tăng trưởng mạnh; tỷ lệ thừa cân béo phì của trẻ em tăng nhanh, với tỷ lệ 8,5% năm 2010 lên 19% năm 2020

Bên cạnh đó, kinh nghiệm quốc tế cho thấy hiện có 85 quốc gia đã áp dụng bổ sung đối tượng chịu thuế là nước giải khát có đường. Trong khối ASEAN đã có 6/10 nước áp dụng quy định này.

Cùng với nước giải khát có đường, dự án Luật cũng bổ sung thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn vào đối tượng chịu thuế TTĐB. Luật TTĐB hiện hành mới chỉ áp dụng với bia không phân biệt có cồn hay không cồn trong khi các sản phẩm này có nguyên liệu, quy trình sản xuất, hình thức và mùi vị tương tự bia không cồn.

Nếu không đánh thuế loại đồ uống này thì đồ uống không cồn có giá thấp hơn, dẫn tới giới trẻ dễ hình thành thói quen uống sản phẩm giống bia từ đó có thể nhanh chóng tiếp cận sản phẩm bia.

Về kinh nghiệm quốc tế, theo đại diện Ban Pháp chế VCCI, có nước áp dụng và đang nghiên cứu áp dụng quy định này.

Tại hội thảo, các chuyên gia, đại diện các DN, hiệp hội đã tham gia thảo luận, đóng góp các ý kiến cho những nội dung dự kiến sửa đổi nhằm hoàn thiện nội dung dự án Luật.