Phát triển giao thông công cộng: Cần nhưng vẫn khó

	[Infographics] Lợi ích khi sử dụng phương tiện giao thông công cộng
	Giao thông công cộng bền vững thiếu quỹ đất để phát triển
	Hà Nội chuẩn bị dùng vé điện tử cho giao thông công cộng
	Thêm hơn 3,6 triệu USD cho giao thông công cộng Hà Nội

Hiện sản lượng vận tải hành khách bằng xe buýt vẫn thấp hơn so với yêu cầu tăng trưởng (chỉ đạt 3,8% so với mục tiêu 5-8%). Ảnh: ST.

Điều kiện đủ

Số lượng xe máy tại Hà Nội đang ở mức cao và có chiều hướng tăng. Theo ông Đào Việt Long, Phó Trưởng phòng Cảnh sát Giao thông Hà Nội, tính đến quý I/2019, xe máy đang chiếm đến 86% lượng phương tiện giao thông đang tham gia ở Hà Nội. Hiện Cảnh sát giao thông Hà Nội phải quản lý 6.649.596 phương tiện. Trong đó có 739.731 ô tô, 5.761.436 xe máy (chiếm 86%) và xe máy điện 148.429 chiếc. Theo thống kê, năm 2017 số lượng phương tiện tăng 5,3%, năm 2018 tăng 4,2%. Lượng phương tiện đăng ký mới vẫn đang có chiều hướng tăng. Trong quý I/2019 đã có hơn 117.000 phương tiện được gia tăng so với năm 2018 tại Hà Nội. Điều này tiếp tục sẽ gây áp lực rất nhiều lên giao thông Hà Nội trong thời gian tới.

TS. Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Hà Nội cho rằng, việc hạn chế xe máy sẽ tác động trực tiếp đến đời sống hàng ngày của một bộ phận người dân khu vực hạn chế và những người có nhu cầu đến, đi qua khu vực này. Điều kiện đủ để có thể hạn chế và cấm xe máy trong nội đô Hà Nội chính là phải phát triển hệ thống giao thông công cộng, xe buýt và đường sắt đô thị.

Theo TS Nghiêm, trong phạm vi hẹp, phải có hệ thống xe buýt với tần suất và thời gian hoạt động đảm bảo đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, giảm thiểu tối đa ảnh hưởng đến nhu cầu đi lại của người dân cũng như dần tạo thói quen cho người dân sử dụng phương tiện công cộng. Để người dân từ bỏ xe máy, Hà Nội phải quyết tâm đầu tư vận tải hành khách công cộng phù hợp và theo đúng các quy hoạch đã được phê duyệt.

“Đồng thời, phải thực hiện tốt các giải pháp đồng bộ về hạ tầng giao thông, bến xe, bãi đỗ xe cùng với sự vào cuộc quyết liệt trong tổ chức giao thông. Cần có sự chuẩn bị kỹ cho phát triển vận tải hành khách công cộng đảm bảo tính kết nối và các giải pháp đồng bộ về tổ chức giao thông khu vực, hạ tầng bãi đỗ, điểm trông giữ xe, đặc biệt là phát triển kết cấu hạ tầng cho vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn đường sắt đô thị, xe buýt nhanh thì đề án mới khả thi”, ông Nghiêm nhấn mạnh.

Mất dần lợi thế

Đến nay, sản lượng vận tải hành khách bằng xe buýt vẫn thấp hơn so với yêu cầu tăng trưởng (chỉ đạt 3,8% so với mục tiêu 5-8%). Tuy vậy, chỉ có 30% số tuyến có sản lượng tăng, trong khi có đến 40% số tuyến và nhánh tuyến có xu thế giảm sản lượng. Cụ thể, trong 10 tháng của năm 2018, đã có tới 621 lượt xe phải bỏ lượt do tắc đường; thời gian chuyến đi của hành khách chưa được đảm bảo, số chuyến lượt phải điều chỉnh linh hoạt lên tới hơn 131.000 lượt xe (chiếm 2,9%); số chuyến lượt phải quay đầu lên tới hơn 24.000 lượt xe (chiếm 0,55%); phương tiện trên 10 năm vẫn chiếm trên 23%,… Thậm chí, có những tuyến buýt mở ra phải 3 năm mới quen khách, nhưng hiện có một số tuyến điều chỉnh quá nhiều để phục vụ thi công hạ tầng, dẫn đến sụt giảm hành khách.

Liên quan đến việc phát triển hệ thống giao thông công cộng, ông Nguyễn Công Nhật, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) cho biết, cùng với nâng cao chất lượng, trong 2 năm qua Transerco đã mở nhiều tuyến mới để phủ kín các quận huyện và thay mới trên 500 xe, chiếm gần 50% số lượng phương tiện của Tổng công ty.

Trong năm 2018, Transerco đã hoàn thành đầu tư mới 176 phương tiện tiêu chuẩn khí thải Euro 4 thay thế các phương tiện cũ và phục vụ kế hoạch mở các tuyến buýt mới; rà soát bổ sung các tính năng cho hệ thống phần mềm hỗ trợ quản lý điều hành, chăm sóc hành khách; tăng cường kiểm tra xử lý vi phạm về thái độ phục vụ, vi phạm doanh thu, chất lượng phương tiện… Nhờ vậy, mạng lưới xe buýt Hà Nội ngày càng hoàn thiện tính kết nối và mở rộng. Sản lượng vé tháng (khách đi thường xuyên) trong năm 2018 đã tăng 6,2% so với năm 2017. Cùng với đó, Transerco cũng đã xây dựng đề án phát triển xe buýt cho lộ trình từ nay đến năm 2025 và tầm nhìn 2030 để đáp ứng cơ bản nhu cầu đi lại của người dân.

“Tuy hấp dẫn về chất lượng phục vụ, giá vé nhưng xe buýt đang gặp bất lợi về ‘tốc độ’. Bởi, thực tế, nếu từ nhà đi làm bằng xe máy tôi chỉ đi hết 30 phút nhưng nếu đi xe buýt là 45 phút, như vậy nếu cạnh tranh với xe máy thì xe buýt sẽ thất thế. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có việc xe buýt vẫn đi chung với phương tiện hỗn hợp, dẫn đến ùn tắc. Đặc biệt, trong số trên 3.000 điểm dừng, mới chỉ có 12% có nhà chờ. Thời gian chuyến đi của khách cũng bị ảnh hưởng, giảm sức hấp dẫn của xe buýt. Nếu như trước kia, giá vé xe buýt rẻ là một lợi thế thì hiện đã dần mất đi lợi thế này”, ông Nhật phân tích.

Vì vậy, để tăng tốc độ xe buýt, tạo các điều kiện cần để xe buýt đạt các mục tiêu thành phố đặt khi cấm xe máy, ông Nhật cho rằng, thành phố cần tạo điều kiện bố trí đường ưu tiên cho xe buýt, hỗ trợ đầu tư các loại hình mini buýt để cơ động đi vào các tuyến phố nhỏ, ngõ nhỏ và tăng kết nối mạng ngang.