Những “cửa ải” Tổng thống Biden phải đối mặt trong ngày đầu cầm quyền

Những thách thức trong ngày đầu tiếp quản Nhà Trắng

Ông Biden và đội ngũ của mình cho rằng, chống Covid-19 là “tình trạng khẩn cấp quốc gia” trong bối cảnh đại dịch đã cướp đi sinh mạng của hơn 400.000 người Mỹ. Vào tuần trước, đã có thêm 900.000 người nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp, điều này cho thấy thị trường việc làm tại Mỹ đang bị tàn phá nặng nề.

Ông Joe Biden tuyên thệ nhậm chức Tổng thống thứ 46 của Mỹ ở cánh Tây Tòa nhà Quốc hội, thủ đô Washington. Ảnh: Reuters

Trong bài phát biểu tại Nhà Trắng, Tổng thống Biden đã đưa ra những công việc ưu tiên trong những ngày đầu nhiệm kỳ như vạch ra một chiến lược chống Covid-19 mới, ký 10 sắc lệnh hành pháp và các văn bản khác, tiến tới việc mở cửa lại trường học và doanh nghiệp, tăng cường tiêm chủng vaccine và một số mục tiêu khác.

Ông Biden kêu gọi người dân Mỹ “đeo khẩu trang” trong 100 ngày tới, nhấn mạnh rằng việc này có thể cứu sống hơn 50.000 người.

“Hãy để tôi nói rõ rằng: Mọi thứ sẽ tồi tệ hơn trước khi chúng trở nên tốt hơn. Chúng ta sẽ vượt qua điều này. Chúng ta sẽ đánh bại đại dịch này”, ông Biden cho biết và nói thêm rằng, số người chết do dịch bệnh có thể sẽ lên đến 500.000 vào tháng 2.

Tổng thống Biden chỉ trích việc triển khai vaccine ngừa Covid-19 của ông Trump là “một thất bại thảm hại” và đặt ra mục tiêu 100 triệu liều vaccine trong 100 ngày đầu cầm quyền. Ông Biden cho rằng, mục tiêu này là “một trong những thách thức lớn nhất mà quốc gia của chúng ta từng thực hiện”.

Tuy nhiên, số lượng trung bình 1 triệu liều/ngày là mục tiêu đã đạt được. Theo dữ liệu từ các tiểu bang và Trung tâm kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, số lượng vaccine trung bình được sử dụng trong tuần qua là khoảng 936.000 liều/ngày và vào ngày 21/1 là 1.057.369 liều.

Ông Biden đã nổi giận vào hôm 21/1 khi được hỏi liệu mục tiêu của ông có khả thi hay không. “Khi tôi nói về mục tiêu đó, tất cả các bạn đều nói là không thể làm được. Nào, hãy cho tôi nghỉ ngơi một chút đi”, ông Biden nói.

Chuyên gia y tế hàng đầu về bệnh truyền nhiễm của Mỹ Anthony Fauci cho biết, ông có thể tập trung vào yếu tố khoa học để cung cấp thông tin chính xác về dịch Covid-19, dưới thời chính quyền ông Biden, không còn lo bị phản ứng như thời ông Trump.

“Tôi có thể đứng đây và nói về những gì tôi biết, nói về những bằng chứng và yếu tố khoa học, đúng là một cảm giác được giải phóng”, ông Fauci nói.

Theo Washington Post, kế hoạch hành động của ông Biden vào những ngày đầu sẽ được chia thành các chủ đề riêng. Trong khi ngày đầu tiên sẽ tập trung vào đại dịch Covid-19, ngày 21/1, ông Biden sẽ ký các sắc lệnh để giải cứu nền kinh tế đang gặp khó khăn.

Các chủ đề trong tuần tới sẽ là “Buy American” (Mua hàng Mỹ), chống phân biệt chủng tộc, biến đổi khí hậu, chăm sóc sức khỏe và vấn đề nhập cư.

Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 được cho là vấn đề nghiêm trọng nhất của nước Mỹ hiện nay khi số người tử vong do dịch bệnh vẫn tăng lên hàng ngày. Trong gần một năm, ông Biden chỉ trích ông Trump vì đã không sử dụng đầy đủ quyền hành pháp của mình để tăng cường sản xuất bộ xét nghiệm SARS-CoV-2 và thiết bị bảo hộ cá nhân.

Trong bài phát biểu hôm 21/1, ông Biden đã kích hoạt Đạo luật sản xuất quốc phòng để tăng cường nỗ lực chống đại dịch và tăng cường khả năng phân phối vaccine. “Đây là công việc của thời chiến”, ông Biden nói và lưu ý rằng, số người Mỹ tử vong vì Covid-19 cao hơn trong Thế chiến thứ 2.

Adam Jentleson, cựu trợ lý của lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Harry M. Reid cho biết, đội ngũ của ông Biden vẫn đang vật lộn với những thách thức to lớn.

Lịch trình làm việc của ông Biden hôm 21/1 đã được sắp xếp một cách hợp lý. Ông Biden đã tổ chức một sự kiện ra mắt công chúng duy nhất, sau đó là một cuộc họp với Tiến sĩ Fauci và thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki.

Điều này hoàn toàn trái ngược với những ngày đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, khi ông thường đăng tải các dòng tweet vào sáng sớm hoặc đêm khuya về các chủ đề khác nhau.

Những “chướng ngại vật” của ông Trump để lại

Ngay cả trong ngày đầu tiên ông Biden tiếp quản Nhà Trắng, có những dấu hiệu cho thấy một chính quyền đoàn kết có thể vượt qua được những thách thức.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Psaki hôm 21/1 từ chối cho biết, liệu Biden có ý kiến ​​về việc loại bỏ quyền hạn của Thượng viện hay không, điều này có thể giúp các chính sách của ông được thông qua dễ dàng hơn, nhưng sẽ làm thay đổi nơi ông Biden đã làm việc trong 36 năm.

Bất chấp lời kêu gọi đoàn kết nước Mỹ của ông Biden, các thành viên đảng viên Cộng hòa đã thể hiện sự phản đối nhiều kế hoạch của ông, bao gồm cả việc cải cách đầy tham vọng đối với hệ thống nhập cư.

Chống biến đổi khí hậu và phân biệt chủng tộc là hai ưu tiên hàng đầu khác của ông Biden. Điều này khiến ông Biden trong những ngày đầu cầm quyền, phải đảo ngược những chính sách và hành động từ 4 năm trước của ông Trump, trước khi thực hiện chương trình nghị sự của mình.

Tổng thống Joe Biden đặt bút ký 3 văn kiện đầu tiên trên cương vị người đứng đầu Nhà Trắng, bao gồm Tuyên bố trong Ngày nhậm chức, Quyết định đề cử các vị trí trong nội các, và Quyết định đề cử các vị trí phụ trong nội các. Ảnh: Reuters

Với việc đưa ra những tuyên bố không có cơ sở về gian lận bầu cử và kích động những người ủng hộ xâm nhập vào Điện Capitol hôm 6/1, ông Trump đã để lại cho ông Biden một quốc gia bị chia sẽ sâu sắc trước khi rời nhiệm sở.

“Bạn không bao giờ muốn một cuộc khủng hoảng trở nên nghiêm trọng hơn”, Rahm Emanuel, cựu chánh văn phòng Nhà Trắng của Tổng thống Obama nói và nhấn mạnh rằng, các cuộc khủng hoảng mà ông Biden đang phải đối mặt không phải là chưa từng xảy ra, chỉ là sự kết hợp của những cuộc khủng hoảng này không giống bất cứ điều gì trong lịch sử hiện đại.

“Thời Tổng thống Lincoln có Nội chiến Mỹ, thời Tổng thống Wilson có đại dịch cúm Tây Ban Nha, thời Tổng thống Kennedy là đỉnh điểm của Chiến tranh lạnh, thời Tổng thống Johnson xảy ra xung đột dân sự và xã hội chưa từng có. Tuy nhiên, vào thời điểm này, Tổng thống Biden phải đối mặt với tất cả những điều trên”, Emanuel nói.

“Chúng tôi đã nói chuyện liên tục trong chiến dịch về việc ngay lập tức nỗ lực làm việc với các mục tiêu trước mắt”, phó thư ký báo chí Nhà Trắng TJ Ducklo nói.

Trong ngày đầu tiên lên nắm quyền, ông Biden ký hàng loạt sắc lệnh nhằm đảo ngược chính sách của Trump và đặt ra con đường mới về nhập cư, môi trường, chống Covid-19.

Đây là một nỗ lực chứng tỏ ông Biden đang đối phó với một loạt các vấn đề, một cuộc khủng hoảng y tế chưa từng có trong lịch sử hiện đại. Điều này gần giống với cố Tổng thống Franklin D. Roosevelt, người mà ông Biden thường xuyên nhắc tới trong chiến dịch tranh cử. Ông Biden cũng đặt bức chân dung của ông Franklin D. Roosevelt trong Phòng Bầu dục của Nhà Trắng.

Giống như Joe Biden, ông Franklin D. Roosevelt cũng phải đối mặt với cuộc khủng hoảng trong những ngày đầu tiên nắm quyền, khi Mỹ đang trong tình trạng khủng hoảng vì sự sụp đổ của hệ thống ngân hàng.

“Khi ông Biden tranh cử tổng thống, ông ấy đã nói tất cả những điều ông ấy và đảng Dân chủ cũng như đất nước nên làm. Tuy nhiên, ông Biden sẽ chưa thể làm bất kỳ điều gì trong số đó, ông ấy đang xử lý việc triển khai vaccine ngừa Covid-19. Đây là một công việc ưu tiên và ông ấy không có lựa chọn nào khác”, Eric Rauchway, tác giả cuốn Cuộc chiến mùa đông: Hoover, Roosevelt và những cuộc đụng độ về Thỏa thuận Mới, cho biết.

Ông Rauchway cho rằng, những ngày đầu và tuần đầu nhiệm kỳ của ông Biden có thể được định hình bởi những thứ mà ông Trump để lại hơn là bằng các kế hoạch riêng của tân Tổng thống.

“Một cuộc khủng hoảng do tổng thống mãn nhiệm gây nên và nó có thể ảnh hưởng tới chương trình nghị sự của tổng thống kế nhiệm”, ông Rauchway nói./.