“Ngáo” danh

Xã hội rất khó chịu trước thói háo danh, bởi nó trơ trẽn, ấu trĩ, muốn trở thành danh hiệu này, danh hiệu nọ nhưng thực chất “trống rỗng”, thấp kém hơn rất nhiều so với cái danh hiệu. Bệnh háo danh tưởng như khi bị lên án mạnh mẽ đã bớt đi, tuy nhiên giờ đây chúng ta thấy dường như nó chẳng giảm bớt mà lại phát triển lên một mức mới mà nhiều người đã đặt tên cho nó là “ngáo” danh.

Những ngày qua, dư luận hết sức bất ngờ khi truyền thông đề cập nhiều đến những cá nhân với các danh hiệu như: “Nhà báo quốc tế”, “Nữ hoàng văn hóa tâm linh”, “Nữ hoàng ẩm thực Việt Nam”, “Nữ hoàng ngành Thép Việt Nam”..., rồi bên cạnh đó là các danh xưng “Nam vương...” gắn với những danh từ tương tự. Khi hỏi có biết về những cá nhân có danh hiệu trên, nhiều nhà nghiên cứu, chuyên gia hàng đầu những lĩnh vực trên đều “lắc đầu” chưa một lần biết họ. Thực chất, đó là những danh hiệu từ một số cuộc thi, người ta tự phong cho nhau mà chẳng gắn gì với những lĩnh vực văn hóa, ẩm thực hay sắt thép. Chưa kể, dư luận cũng đang nghi ngờ việc người ta còn mua những cái “danh hão” này với cả khoản tiền lớn. Và rồi, khi có những danh hiệu như vậy nhiều người đã “vô tư” sử dụng nó như thể họ là “cây đa, cây đề” về lĩnh vực đó- một sự “ngáo” danh hết chỗ nói.

Nhìn thẳng thực tế, thói “ngáo” danh trong xã hội đang gây nhiều hệ lụy không hề nhỏ. Háo danh, “ngáo” danh có nguyên nhân từ sự ham hố chức danh, địa vị, thích ra oai, ra oách với xã hội. Ở vài trường hợp, người ta lợi dụng danh hiệu được đính trên người ấy để làm điều phi pháp, lừa đảo trong làm ăn kinh doanh. “Ngáo” danh ở đây chính là “ngáo” tiền bạc, kiếm tiền bất chấp luật pháp. Đó cũng một phần do tâm lý sính danh hiệu, sính địa vị của nhiều người trong xã hội tạo nên. Tuy nhiên, “ngáo” danh cũng có nguyên nhân từ cơ chế chính sách, ở một số lĩnh vực chúng ta vẫn đề cao tiêu chuẩn chức danh, danh hiệu mà chưa kiểm soát hết thực chất của những danh hiệu, chức danh đó. Sự tiêu cực, lỏng lẻo trong quản lý ở một số cơ quan, tổ chức trong việc phong tặng các danh hiệu cũng là một “nguồn cung” danh hiệu cho những kẻ “ngáo” danh.

Háo danh, “ngáo” danh mang nhiều hệ lụy cho xã hội. Nó làm nhiễu loạn những danh hiệu cao quý, hạ thấp những giá trị đích thực, tạo môi trường gian dối trong nghiên cứu, làm ăn kinh doanh, làm suy giảm đạo đức tốt đẹp của con người... Do đó, ngoài việc lên án mạnh mẽ thói “ngáo” danh trong đời sống, mỗi cá nhân cần tỉnh táo, sáng suốt để không ùa theo, tránh bị liên lụy bởi thói xấu này. Đặc biệt, các cơ quan hữu quan cần quản lý chặt chẽ các hoạt động cổ vũ cho thói háo danh; các tiêu chuẩn, tiêu chí lựa chọn con người cần đi vào thực chất hơn là đề cao những danh hiệu, những tiêu chí bề ngoài.