 |
| Chuyên gia về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Đàm Quang Thắng |
Ông đánh giá như thế nào về các chương trình hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp tại Việt Nam hiện nay?
- Dù khởi nghiệp đã được nhắc đến từ nhiều năm nay, nhưng hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam còn rất non trẻ, vẫn đang vừa làm vừa điều chỉnh để phù hợp nhất với điều kiện và nguồn lực của chúng ta. Ví dụ như vấn đề về hành lang pháp lý cho các nhà đầu tư và cộng đồng khởi nghiệp (startup) vẫn chưa thực sự rõ ràng. Việt Nam mới có Nghị định 38/2018/NĐ-CP quy định chi tiết về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, theo đó đã hướng dẫn về hình thành các quỹ đầu tư. Nhưng với các quỹ đầu tư mạo hiểm thì vẫn chưa có được hành lang pháp lý tốt nhất để thu hút các quỹ đầu tư lớn, các quỹ đầu tư nước ngoài đổ vốn vào startup Việt Nam.
Vì thế, khi nói đến khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, vai trò của Nhà nước là hết sức quan trọng, bởi đây là cơ quan giúp hình thành các hành lang pháp lý cũng như đưa ra chính sách hỗ trợ khởi nghiệp. Nhưng dù còn non trẻ hay vẫn chưa hoàn thiện, các startup Việt Nam cũng đã và đang nhận được sự hỗ trợ, đầu tư từ các quỹ hỗ trợ khởi nghiệp, vườn ươm khởi nghiệp của các tổ chức Nhà nước, các tổ chức và doanh nghiệp tư nhân trong nước và cả nước ngoài, để trở thành nguồn lực quan trọng cho hệ sinh thái khởi nghiệp hiện nay. Điều quan trọng là việc các startup Việt Nam tận dụng được các sự hỗ trợ này để có những bước tiến xa và bền vững.đã được nhắc đến từ nhiều năm nay, nhưng hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam còn rất non trẻ, vẫn đang vừa làm vừa điều chỉnh để phù hợp nhất với điều kiện và nguồn lực của chúng ta. Ví dụ như vấn đề về hành lang pháp lý cho các nhà đầu tư và cộng đồng khởi nghiệp (startup) vẫn chưa thực sự rõ ràng. Việt Nam mới có Nghị định 38/2018/NĐ-CP quy định chi tiết về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, theo đó đã hướng dẫn về hình thành các quỹ đầu tư. Nhưng với các quỹ đầu tư mạo hiểm thì vẫn chưa có được hành lang pháp lý tốt nhất để thu hút các quỹ đầu tư lớn, các quỹ đầu tư nước ngoài đổ vốn vào startup Việt Nam.
Rõ ràng, các hoạt động hỗ trợ cho khởi nghiệp còn nhiều khó khăn, theo ông, các hoạt đông này cần sự hỗ trợ như thế nào?
- Chính sách luôn là điều kiện tiên quyết nên phải từng bước hoàn thiện, để các startup cũng như các nhà đầu tư nói riêng và hệ sinh thái khởi nghiệp nói chung có được hành lang pháp lý tốt nhất cho mọi hoạt động liên quan đến khởi nghiệp. Đặc biệt, chúng ta không thể xây dựng một hành lang pháp lý chung chung, mà phải có những cơ chế chuyên ngành về y tế, giáo dục, công nghệ thông tin, tài chính… để vừa có sự quản lý chặt chẽ cho Nhà nước, vừa có hướng dẫn cụ thể cho các startup biết đường hướng hoạt động, đưa ra những ý tưởng kinh doanh mới, những mô hình thử nghiệm mới.
Thực tế thì các hoạt động về hỗ trợ khởi nghiệp còn rất nhiều việc để làm, phải làm sao kết nối được các nguồn lực hỗ trợ, từ nguồn lực Trung ương đến địa phương cho tới các quỹ đầu tư, doanh nghiệp tư nhân, giúp các startup tiếp cận nhà đầu tư thuận lợi. Vì thế, điều này cần đến sự quyết tâm rất lớn cho các nhà hoạch định chính sách, các vườn ươm khởi nghiệp trong năm tới. Đơn cử như hiện nay, đang có nhiều ý kiến về việc nên hay không nên nghiên cứu xây dựng luật riêng về đầu tư mạo hiểm, bởi vấn đề này có rất nhiều đặc thù, trong khi quy định thì dù đã được nhắc đến ở một số quy định pháp luật, nhưng vì thế sẽ tạo ra lo ngại về sự chồng chéo, không rõ ràng, cản trở hoạt động đầu tư của các nhà đầu tư, thậm chí còn khiến nhiều startup Việt Nam phải ra nước ngoài huy động vốn, kinh doanh. Do đó, các cơ quan quản lý nên sớm nghiên cứu xây dựng luật riêng về đầu tư mạo hiểm, hỗ trợ cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tạo hành lang pháp lý rõ ràng, tách biệt với các loại hình doanh nghiệp, đầu tư khác.
Như vậy, năm 2020 sẽ có rất nhiều việc phải làm để hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp. Vậy chúng ta phải có những hành động ra sao, thưa ông?
- Những năm qua, Chính phủ đã có hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp theo Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025” hay Quyết định số 844/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025". Các chương trình này đã được ban hành và bước đầu có hiệu quả tác động tích cực đến hệ sinh thái khởi nghiệp ở nước ta. Vì thế, với Chương trình khởi nghiệp quốc gia thì 2020 là năm bản lề để tiếp tục thực hiện các chính sách trên theo chiều sâu, cụ thể hơn, từ đó liên kết mạnh mẽ hơn nữa tinh thần khởi nghiệp, đưa Việt Nam trở thành quốc gia khởi nghiệp, hướng tới hình thành mạng lưới khởi nghiệp của khu vực châu Á và vươn rộng ra thế giới.
Để làm được những kỳ vọng này, các chương trình khởi nghiệp cần được đẩy mạnh hơn, thực hiện theo những cách thức sáng tạo hơn, tổ chức các cuộc thi để tìm ra các mô hình mới, tìm ra những “điểm sáng”, những kinh nghiệm hữu ích cho hoạt động khởi nghiệp. Những hoạt động này sẽ góp phần khuyến khích các startup có những sản phẩm từ việc khai thác nguồn lợi địa phương, có những mô hình sáng tạo mang lại giá trị cộng đồng, những sản phẩm có lợi thế cạnh tranh cao, giúp các startup có những bước đi vững chãi, tăng khả năng thành công cho các doanh nghiệp khởi nghiệp khi tồn tại trên thị trường.
Theo ông, các hoạt động này sẽ có những khó khăn và thuận lợi gì trong năm tới?
- Như tôi đã phân tích ở trên, Chính phủ đã đề ra nhiều chính sách về hỗ trợ khởi nghiệp, nên năm 2020 chúng ta sẽ phải đẩy mạnh và hiện thực hóa các chính sách này. Do đó, khó khăn sẽ rất ít và hầu hết những khó khăn đến từ thị trường, từ các biến động kinh tế thế giới, bởi nền kinh tế trong nước hiện đang phát triển rất năng động, nhiều chỉ số về sản xuất, xuất khẩu, công nghệ khả quan, sẽ trở thành động lực quan trọng cho các startup phát triển. Vì thế, vấn đề là làm thế nào để các sản phẩm, mô hình kinh doanh hay các ý tưởng phải thực sự sáng tạo, có giá trị, đủ sức tiếp cận các nguồn lực đầu tư.
Xin cảm ơn ông!
Hương Dịu
