Hỗ trợ doanh nghiệp: Cần “toàn tâm, toàn lực”

Thủ tướng rất quan tâm đến nông nghiệp sạch, nhưng DN làm trong lĩnh vực này vẫn còn khó khăn. Ảnh: H.Dịu.

Dồn lực

Với hội nghị đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và DN vào ngày 17/5 tới đây, các DN đều mong muốn sự chỉ đạo quyết liệt hơn để các cấp, bộ, ngành giải quyết vướng mắc cho DN. Hơn nữa, thông qua cuộc gặp này, các DN mong rằng sẽ tăng thêm niềm tin và củng cố tinh thần lập nghiệp, mở rộng kinh doanh với một Chính phủ “tận tâm, tận lực” vì DN.

Tại Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4/2017, Chính phủ yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính và các bộ, ngành, địa phương thực hiện quyết liệt các biện pháp đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước; tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển khu vực tư nhân; rà soát tình hình thực hiện các dự án vốn đầu tư nước ngoài, có biện pháp thu hút các dự án đầu tư nước ngoài có chất lượng; tiếp tục đẩy mạnh hệ sinh thái khởi nghiệp.

Có thể thấy, chưa khi nào tinh thần phát triển DN, hỗ trợ DN với phương châm “Chính phủ kiến tạo - Chính phủ phục vụ - Chính phủ hành động vì người dân và DN” lại “sục sôi” đến vậy. Ngay từ khi thành lập bộ máy Chính phủ nhiệm kỳ mới, người đứng đầu Chính phủ luôn nhấn mạnh, quyết tâm và đưa ra nhiều văn bản để hỗ trợ DN. Tiêu biểu trong số đó là Nghị quyết 35/NQ-CP về hỗ trợ và phát triển DN đến năm 2020. Bên cạnh đó, trong hoạt động chỉ đạo điều hành, Chính phủ luôn đưa ra những yêu cầu để tạo thuận lợi cho DN như: Giảm thủ tục hành chính; phấn đấu giảm lãi suất cho vay; tập trung vốn tín dụng cho các lĩnh vực ưu tiên; phát triển nông nghiệp công nghệ cao với việc đề ra chính sách gói tín dụng 100.000 tỷ đồng từ đóng góp của các ngân hàng thương mại; chỉ thị về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4… Hơn nữa, với tinh thần phục vụ, lần đầu tiên Chính phủ mở riêng một cổng thông tin để tiếp nhận ý kiến phản ánh, trả lời kiến nghị của DN.

Hiệu quả của những hoạt động tích cực này đã được thể hiện qua những con số ấn tượng về số lượng DN mới thành lập, số lượng vốn tăng thêm, số lượng vốn đầu tư nước ngoài đổ vào Việt Nam… Nhận xét về những cải cách này, bà Trần Thị Thu Hằng, Giám đốc Công ty Cổ phần XNK Nông sản Thực phẩm Việt Nam cho hay, DN hiện đã tiết kiệm thời gian, chi phí cho thủ tục hành chính, có điều kiện hơn để đầu tư cho sản xuất kinh doanh. Nếu như trước kia, DN phải tự tìm đến ngân hàng để vay vốn, nhưng vẫn rất khó khăn để tiếp cận, thì từ khi có chỉ thị của Nghị quyết 35, nhiều ngân hàng chủ động tìm đến DN, tạo điều kiện cho DN vay vốn thuận lợi hơn.

Theo thống kê từ Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), sau 1 năm thực hiện Nghị quyết 35, 75% DN đánh giá tích cực, tương đối tích cực đối với sự chuyển biến của các bộ ngành, địa phương; gần 30% DN đánh giá sự chuyển biến còn hạn chế. Dù còn không ít khó khăn, nhưng đánh giá chung, các DN cho biết kết quả kinh doanh năm 2016 có khởi sắc hơn, niềm tin triển vọng kinh doanh tốt hơn so với 2015. DN đánh giá cao sự tích cực của các cấp trong cải thiện môi trường kinh doanh. Tuy nhiên trong chính sách có những hạn chế do độ trễ, nhiều vấn đề phải sửa đổi ở tầm luật.

Khâu thực thi vẫn là yếu nhất

Khi nói về tác động của Nghị quyết 35/NQ-CP về hỗ trợ và phát triển DN đến năm 2020, các DN đều bày tỏ sự vui mừng khi Nghị quyết đã mang lại niềm tin, sự hứng khởi và động lực để khởi sự kinh doanh, mở rộng sản xuất. Cùng với đó, các Nghị quyết 19 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia như một sự “cộng hưởng” đầy ý nghĩa đến sự phát triển của DN.

Tuy vậy, sự hỗ trợ của Chính phủ, nhất là từ các cơ quan, địa phương vẫn cần cải thiện nhiều hơn. Bởi nhiều DN mong muốn, Nhà nước nên tạo điều kiện để DN phát triển sản xuất kinh doanh bằng các đòn bẩy kinh tế, không nên bằng mệnh lệnh hành chính. Ví dụ như chính sách khuyến khích hộ kinh doanh cá thể chuyển đổi thành lập DN thì nên tạo điều kiện để phát triển bền vững, không nên chạy theo số lượng, lập thành tích cơ học; hoặc cũng không nên gượng ép, bắt buộc các hộ kinh doanh phải chuyển đổi, bởi quy mô và năng lực có thể không đáp ứng được yêu cầu thị trường. Ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội DN nhỏ và vừa TP.Hà Nội cho rằng, cải cách chỉ thực sự thành công khi từng cán bộ, công chức làm việc bằng ý thức của trách nhiệm và sự thôi thúc từ trái tim, chứ không chỉ do mệnh lệnh từ cấp trên. Đặc biệt, với các DN, từng ngành nghề, lĩnh vực lại có những vướng mắc riêng rất cần được giải đáp thông suốt.

Nói về vướng mắc của DN, theo bà Trần Thị Thu Hằng, có một số điểm trong hệ thống pháp luật theo các cơ quan chức năng là cải tiến nhưng DN lại thấy đây là bất tiện. Tiêu biểu như việc cấp lại giấy đăng ký kinh doanh, nếu như trước kia khi có thay đổi điều gì thì DN chỉ phải xin cấp một lần nhưng theo quy định mới, DN có một tờ giấy đăng ký kinh doanh chính, không ghi những thông tin như trước, nhưng nếu có thêm địa điểm kinh doanh thì mỗi địa điểm phải có giấy đăng ký kinh doanh với mã số riêng. Trong khi nhiều DN chỉ đi thuê địa điểm nên thường xuyên thay đổi, như vậy, mỗi lần thay đổi là một lần DN phải sửa giấy phép kinh doanh “con”. Vì thế, bà Hằng kiến nghị nên có một giấy phép kinh doanh chính và một văn bản dạng “mục lục”, để nếu có thay đổi thì DN không phải trình bày nhiều, mất thêm chi phí.

Cũng về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam cho rằng, dù có nhiều chính sách tháo gỡ và tạo điều kiện cho DN, tuy nhiên khâu thực thi vẫn là yếu nhất. Điều này thể hiện ở sự thờ ơ của những người thừa hành công vụ không hướng dẫn hoặc hướng dẫn không đầy đủ cho DN, tìm cách bắt lỗi DN, quan liêu, chưa coi DN là đối tượng phục vụ. Từ phía DN, chạy theo xu thế kinh doanh bằng “quan hệ” thay thế cho năng lực yếu kém của mình nên đã chủ động “chi ngầm” để có được các thuận lợi trong kinh doanh; một số DN do bị sức ép “đòi hỏi” từ phía cán bộ, công chức nên phải “chi ngầm” để được việc.

Có thể nói, DN còn rất nhiều kiến nghị mong được các cơ quan Chính phủ giải đáp như yêu cầu chính sách hỗ trợ phải chia theo quy mô DN cho phù hợp; cần sự đồng bộ giữa các cơ quan trong công tác kiểm tra chuyên ngành, giúp giảm thời gian thông quan; cần sự thống nhất về dữ liệu giữa cơ quan Thuế và bảo hiểm xã hội; chính sách cho DN công nghệ cao… Vì thế, với hội nghị đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và DN vào ngày 17/5 tới đây, các DN đều mong muốn sự chỉ đạo quyết liệt hơn để các cấp, bộ, ngành giải quyết vướng mắc cho DN. Hơn nữa, thông qua cuộc gặp này, các DN mong rằng sẽ tăng thêm niềm tin và củng cố tinh thần lập nghiệp, mở rộng kinh doanh với một Chính phủ “tận tâm, tận lực” vì DN.