Hàng Nhập khẩu có C/O mẫu D phát hành tại nước thứ ba: Kiến nghị cho hưởng ưu đãi

Công chức Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) đang kiểm tra linh kiện nhập khẩu. Ảnh: (Q.Hùng)

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, số tiền thuế phải truy thu sẽ lên tới con số khoảng 1.500 tỷ đồng (chưa tính đến số liệu thống kê của Hải quan TP.Hồ Chí Minh) nếu như những lô hàng NK trên có vận đơn chở suốt không phải do nước XK trực tiếp phát hành, đã được cho hưởng ưu đãi thuế.

Về phía Tổng cục Hải quan, đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, hiện có nhiều lô hàng NK đã làm thủ tục hải quan được hưởng ưu đãi đặc biệt theo C/O mẫu D nhưng có vận tải đơn chở suốt được cấp tại nước thứ ba, không phải là nước thành viên XK hoặc phụ lục đính kèm C/O không ghi số tham chiếu C/O. Chính vì vậy khi kiểm tra sau thông quan, hải quan địa phương đã phát hiện C/O và các chứng từ không phù hợp với quy định nêu trên đã thực hiện truy thu thuế.

Như vậy, số tiền phải truy thu là quá lớn, nếu bị truy thu sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của các DN, do việc truy thu thuế được áp dụng cho nhiều lô hàng thông quan từ vài năm trước. Bên cạnh đó, những DN nằm trong danh sách “đen” hầu hết rơi vào các DN lớn trong nước, NK nguyên liệu, vật tư để thực hiện sản xuất như các công ty dệt may XK của Việt Nam, Công ty TOYOTA Việt Nam, Honda Việt Nam, Ford Việt Nam. Xét về xuất xứ thì cơ quan Hải quan không nghi ngờ về nguồn gốc hàng hóa (C/O mẫu D hợp lệ, phù hợp với bộ hồ sơ hải quan và thực tế hàng hóa).

Để tháo gỡ khó khăn tài chính và tạo điều kiện cho DN trong hoạt động sản xuất, theo Tổng cục Hải quan, nên xử lý đối với hàng NK có C/O phát hành tại nước thứ ba và phụ lục đi kèm C/O không ghi số tham chiếu của C/O không ghi số tham chiếu phụ lục theo hướng chấp nhận cho hưởng ưu đãi theo Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN đối với các lô hàng đã hoàn thành thủ tục hải quan trước ngày 1-6-2011.

Căn cứ lựa chọn thời điểm trước ngày 1-6 là từ nội dung báo cáo vụ việc và số liệu thống kê, đồng thời Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã có hướng dẫn tại công văn số 2108/TCHQ-GSQL ngày 10-5-2011 về việc tạm thời chưa truy thu các lô hàng đã hoàn thành thủ tục hải quan và thực hiện theo quy định hiện hành đối với các lô hàng đăng ký tờ khai mới. Và qua theo dõi tình hình thực tế, hầu hết việc sai sót xảy ra từ năm 2010 trở về trước, sau đó các chi cục hải quan đã thực hiện đúng và phần lớn các DN đã ý thức được quy định trong Hiệp định.

Kể từ thời điểm trên, trong khi chưa thống nhất trong các nước ASEAN đối với các lô hàng chưa hoàn thành thủ tục hải quan và đăng ký tờ khai mới, nếu DN muốn được hưởng thuế suất ưu đãi theo Hiệp định ATIGA, vẫn phải thực hiện đúng theo thỏa thuận thống nhất trong ASEAN và các quy định tại Thông tư 21/2010/TT-BTC của Bộ Công Thương về nộp vận đơn chở suốt do nước thành viên XK phát hành tại thời điểm làm thủ tục NK và quy định về phụ lục đính kèm C/O trong trường hợp lô hàng có nhiều mặt hàng.

Tổng cục Hải quan cũng cho rằng, cần thống nhất cách hiểu về vận đơn chở suốt. Tại Điều 73 Luật Hàng hải đã có định nghĩa về vận đơn chở suốt, nhưng định nghĩa này chưa rõ ràng để áp dụng vào thực tế công tác hải quan nên cần có hướng dẫn để thống nhất thực hiện.

Qua tìm hiểu nghiệp vụ vận tải đường biển và qua thực tế công tác, vận đơn đường biển thường thể hiện cảng xếp hàng tại nước XK, cảng dỡ hàng tại nước NK và tên của một hãng vận tải, không có trường hợp nào thể hiện tên hai hãng vận tải trên vận đơn đường biển. Do vậy, theo quan điểm của Tổng cục Hải quan thì vận đơn này được coi là vận đơn chở suốt.

Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho rằng, quy tắc xuất xứ đã được các nước thống nhất trong Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN và được nội luật hóa trong quy định tại Khoản 1 Điều 13 Phụ lục 7 ban hành kèm theo Thông tư 21, người NK muốn được hưởng ưu đãi thuế quan phải nộp cho cơ quan Hải quan nước NK, tại thời điểm làm thủ tục NK, vận tải đơn chở suốt được cấp trên lãnh thổ của nước thành viên XK. Do vậy, nếu DN không xuất trình được vận tải đơn chở suốt như quy định thì DN không được hưởng ưu đãi thuế quan.

Để giải quyết bài toán truy thu hay không truy thu đối với những lô hàng NK từ năm 2009 đến 2010 có vận đơn chở suốt không phải do nước XK trực tiếp phát hành, đã được hưởng ưu đãi thuế, hiện tại Tổng cục Hải quan đang tổng hợp báo cáo của Hải quan địa phương và DN về số tiền thuế phải truy thu trình Bộ Tài chính, Thủ tướng Chính phủ.

Ngọc Linh