Hàng loạt khó khăn khiến giải ngân vốn ODA mới chỉ đạt 30%

	Tìm giải pháp giải ngân các dự án vay vốn của WB
	TPHCM: Đột phá về giải ngân vốn
	Giải ngân vốn đầu tư công qua Kho bạc Nhà nước đã đạt 55,8%

Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tình hình thực hiện, giải ngân các chương trình, dự án ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài.

Giải ngân được 18.089 tỷ đồng

Thủ tướng đề nghị thảo luận về những nguyên nhân dẫn đến tình trạng giải ngân vốn thấp, trong đó có một số nguyên nhân chính như giải phóng mặt bằng, bố trí vốn đối ứng cho dự án, giải quyết thủ tục giải ngân ở địa phương còn chậm trễ, sự kém năng lực, lúng túng của chủ đầu tư, ban quản lý dự án... Đồng thời tập trung làm rõ giải pháp, làm rõ thẩm quyền của cá nhân, đơn vị để tự giải quyết.

“Phải có chế tài mạnh mẽ, địa phương nào không làm được thì báo cáo Thủ tướng điều chuyển vốn, cắt vốn, thậm chí sang năm 2021, 2022 không bố trí vốn nữa”, Thủ tướng yêu cầu.

Về tình hình giải ngân kế hoạch đầu tư công vốn nước ngoài 10 tháng đầu năm 2020, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, ước giải ngân kế hoạch đầu tư vốn nước ngoài đến ngày 31/10 đạt 18.089 tỷ đồng, bằng 30,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Trong đó số vốn giải ngân của các bộ, cơ quan trung ương là 5.824 tỷ đồng đạt tỷ lệ 27,07% so với dự toán được giao; số vốn giải ngân của các địa phương là 12.256 tỷ đồng đạt tỷ lệ 31,87% so với dự toán được giao.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính ước đến ngày 31/10/2020, phần lớn các bộ, cơ quan trung ương có mức giải ngân thấp, riêng Bộ GTVT có mức giải ngân cao nhất với tỷ lệ 44,8%.

Các địa phương có mức giải ngân khá gồm Tây Ninh (91,74%), Bình Định (73,26%), Cao Bằng (62,58%), Hà Nam (61,64%)...

“Các đơn vị thực hiện nghiêm túc ý kiến chỉ đạo về đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, nhờ đó tình hình thực hiện và giải ngân vốn nước ngoài đã có những chuyển biến tích cực. Mức giải ngân vốn nước ngoài đã tăng từ 21,26% trong 8 tháng lên 30,15% trong 10 tháng, cao hơn cùng kỳ năm 2019. Nếu tính theo số vốn kế hoạch năm 2020 đã điều chỉnh theo Quyết định số 1638/QĐ-TTg ngày 23/10/2020 thì mức giải ngân này đạt trên 35%”, ông Dũng nói.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Chí Dũng lưu ý, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương hoàn trả kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài năm 2020 đã gây sức ép lên ngân sách trong các năm tiếp theo, giảm uy tín của Việt Nam với các nhà tài trợ.

“Có tình trạng chậm hoàn thành thủ tục rút vốn và chậm giải ngân với số vốn kiểm soát chi nhưng chưa giải ngân (trên 2.797 tỷ đồng) và khối lượng công việc đã hoàn thành nghiệm thu (khoảng 4.533 tỷ đồng) hoàn tất thủ tục rút vốn và giải ngân”, Bộ trưởng Bộ KHĐT cho biết.

7 nhóm khó khăn liên quan đến thủ tục

Một loạt khó khăn, vướng mắc trong quá trình chuẩn bị, thực hiện và giải ngân các chương trình, dự án ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài được người đứng đầu Bộ KHĐT điểm mặt chỉ tên.

Theo đó nguyên nhân lớn đến từ ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, vướng mắc trong việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành, công tác chuẩn bị đầu tư, thiết kế dự án không đảm bảo yêu cầu, công tác lập, giao, phân bổ và điều chỉnh kế hoạch đầu tư công nguồn vốn ODA còn chậm, chưa sát với tiến độ thực hiện và nhu cầu của các dự án, năng lực tổ chức thực hiện dự án chưa đáp ứng yêu cầu...

Làm rõ nguyên nhân vốn đối ứng không được bố trí đầy đủ và kịp thời, ông Dũng cho biết: “Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa ưu tiên bố trí đủ và kịp thời vốn đối ứng cho các dự án ODA dẫn đến công tác giải phóng mặt bằng không thực hiện được, một số gói thầu đã triển khai nhưng không có mặt bằng thi công công trình. Ví dụ, Dự án “Khắc phục khẩn cấp hậu quả thiên tai một số tỉnh Miền Trung”.

Bên cạnh đó, việc thiếu vốn đối ứng để trả thuế VAT… cho nhà thầu cũng gây ảnh hưởng không nhỏ trong việc hấp thụ, giải ngân nhiều chương trình, dự án hiện nay. Việc cân đối vốn đối ứng ODA từ nguồn thu từ đất của nhiều địa phương tiềm ẩn nhiều rủi ro trong trường hợp không bán được đất.

Bộ trưởng Bộ KHĐT cũng nêu 7 nhóm khó khăn, vướng mắc về quy trình, thủ tục dẫn tới chạm giải ngân vốn ODA.

Đơn cử như: Khó khăn trong việc xác định chi đầu tư và chi thường xuyên sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài, quy trình, thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư phức tạp, thủ tục kiểm soát chi, giải ngân, rút vốn tại Kho bạc Nhà nước kéo dài...

“Trường hợp các khó khăn, vướng mắc nêu trên được giải quyết, dự báo trong năm có khả năng giải ngân thêm được khoảng 4.500 tỷ đồng chủ yếu từ một số dự án như Dự án “Xây dựng đường sắt đô thị TPHCM tuyến số 1 Bến Thành - Suối Tiên” là 2.185 tỷ đồng, Dự án “Xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam đoạn Bến Lức - Long Thành” là 378 tỷ đồng, ông Dũng lưu ý.

Dự án “Xây dựng đường sắt đô thị TPHCM tuyến số 1 Bến Thành - Suối Tiên”.

Các giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân các chương trình, dự án ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài cũng được Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề cập.

Trong đó, ông Dũng nhấn mạnh, cần xử lý dứt điểm các tồn tại, vướng mắc của các dự án đầu tư lớn, tập trung đẩy mạnh giải ngân các dự án đầu tư có tiềm năng giải ngân, các dự án đã hoàn tất các thủ tục đầu tư, công tác đấu thầu, triển khai ngay việc ký kết các hợp đồng đối với các gói thầu đã có ý kiến “không phản đối” của nhà tài trợ.

Đồng thời Chính phủ ban hành các chính sách đặc thù cho phép các chuyên gia, tư vấn nhập cảnh với các điều kiện như áp dụng với các chuyên gia nhập cảnh ngắn hạn, tạo thuận lợi cho việc NK vật tư, trang thiết bị của các dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài để giảm thiểu tác động của đại dịch Covid-19 đối với việc triển khai các chương trình, dự án.

Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện nghiêm việc ưu tiên bố trí vốn đối ứng cho các chương trình, dự án ODA, hạn chế cân đối từ nguồn thu từ đất.

Về kiểm soát chi, rút vốn và thủ tục giải ngân, Bộ trưởng Bộ KHĐT đề nghị Bộ Tài chính rà soát, đơn giản hóa quy trình kiểm soát chi và hồ sơ yêu cầu để rút vốn; sử dụng kết quả kiểm soát chi của Kho bạc Nhà nước các cấp trong việc phê duyệt các đơn rút vốn, thanh toán cho các dự án khi có đủ điều kiện giải ngân trong thời hạn 4 ngày làm việc...