Giảm thuế để "kìm" giá xăng dầu không phải giải pháp căn cơ lúc này

	Đề xuất giảm thuế suất thuế nhập khẩu MFN với xăng và ethanol
	Thứ trưởng Bộ Công Thương: Đề xuất giải pháp để bảo đảm mức tối đa cho dự trữ xăng dầu
	Cơ quan Hải quan triển khai điều chỉnh giảm mức thuế bảo vệ môi trường với xăng, dầu, mỡ nhờn

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cấp cao Học viện Tài chính.

Trước áp lực của giá xăng dầu thế giới, giá xăng trong nước đã được điều chỉnh vượt ngưỡng 30.000 đồng/lít. Ông nhận định như thế nào về vấn đề giá xăng dầu ở thời điểm này?

Xăng dầu là hàng hóa đặc biệt, là nguyên liệu đầu vào của nền kinh tế, vì thế việc điều hành giá có tác động rất lớn. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, giá xăng dầu trong nước đang phải chịu tác động lên hoặc xuống của giá xăng dầu thế giới. Rõ ràng, Việt Nam chấp nhận nền kinh tế thị trường thì các loại hàng hóa cũng phải tuân thủ theo quy luật kinh tế thị trường, giá lên được điều chỉnh lên, giá xuống điều chỉnh xuống. Đó là nguyên tắc. Và khi chúng ta chấp nhận kinh tế thị trường thì giá cả lên - xuống theo quy luật cung - cầu, đặc biệt là giá xăng dầu do chịu ảnh hưởng rất lớn của giá thế giới.

Trong bối cảnh nêu trên, liên Bộ Công Thương - Tài chính đã điều hành giá xăng dầu khá linh hoạt và hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ về việc hồi phục và tăng trưởng kinh tế; đồng thời cũng giúp cho chỉ số giá tiêu dùng những tháng đầu năm 2022 ở mức hợp lý. Đặc biệt, trong thời gian qua, do yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ về việc phục hồi và tăng trưởng kinh tế, khắc phục ảnh hưởng của dịch Covid-19, đã sử dụng nhiều biện pháp như: sử dụng quỹ bình ổn, giảm thuế bảo vệ môi trường… để giúp doanh nghiệp có điều kiện hồi phục, tăng trưởng tốt hơn.

Thực tế cho thấy, giá xăng dầu đang tăng khá cao đã tác động tới giá cả nhiều ngành hàng, mặt hàng. Đáng chú ý, có những mặt hàng không bị tác động nhiều nhưng cũng "té nước theo mưa". Ông có bình luận gì về thực tế này?

Hiện nay, có tình trạng nhiều mặt hàng trong nền kinh tế không chịu nhiều ảnh hưởng của giá xăng dầu, nhưng bị đẩy lên. Đơn cử như giá rau, củ, thịt lợn, gà… giá xăng không ảnh hưởng nhiều đến mức tăng mấy chục phần trăm. Đây là dấu hiệu không bình thường. Hiện, lĩnh vực chịu ảnh hưởng của giá xăng dầu tăng nhiều nhất là vận tải.

Để bình ổn giá thị trường, theo tôi, cơ quan nhà nước phải tính toán được cấu thành sản phẩm của doanh nghiệp. Khi có giá thành chuẩn xác thì cơ quan nhà nước mới có thể quản được giá bán của doanh nghiệp, hạn chế tình trạng tăng giá kiểu “té nước theo mưa” như đã và đang xảy ra lâu nay. Ví dụ, như ô tô vận tải, xăng dầu chiếm 40% giá trị, nếu tăng 10% có nghĩa là giá vận tải phải tăng 4%; đối với đơn vị sản xuất kinh doanh, nếu tăng giá xăng dầu 10% thì khả năng tăng giá cũng chỉ 2 - 3%, không thể tăng lên 20%.

Trước sự tăng giá của giá xăng dầu và mong muốn hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh chịu ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, đã có những đề xuất về miễn giảm các loại thuế với xăng dầu nhằm giảm giá bán mặt hàng này. Ông đánh giá như thế nào về những đề xuất này?

Hiện nay, các sắc thuế áp dụng đối với mặt hàng xăng dầu gồm: thuế nhập khẩu (đối với xăng dầu nhập khẩu), thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt (đối với xăng) và thuế bảo vệ môi trường (không thu phí, lệ phí đối với xăng dầu), đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như thực tiễn của Việt Nam.

So với nhiều nước trên thế giới, tỷ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra của Việt Nam hiện nay vẫn thấp hơn mức bình quân chung. Tỷ trọng thuế trong giá bán xăng dầu ở nhiều nước chủ yếu trong khoảng 45%-60% (ngoại trừ một số quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn thì tỷ trọng thấp hơn), trong khi đó, đối với Việt Nam, tỷ trọng thuế đối với xăng khoảng 38% và đối với dầu khoảng 20%.

Chính vì vậy, việc hạ thấp thuế đối với xăng dầu sẽ tạo sự cách biệt về giá với các quốc gia chung biên giới và gây ra tình trạng buôn lậu, trốn thuế của các đầu nậu xăng dầu, gây thiệt hại cho nguồn thu của Chính phủ. Bên cạnh đó, giảm thuế đối với xăng dầu sẽ không khuyến khích các doanh nghiệp trong nền kinh tế sử dụng tiết kiệm năng lượng nói chung và xăng dầu nói riêng.

Mặt khác, thuế đối với xăng dầu là chính sách dài hạn của Chính phủ để đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường, giảm khí thải, đảm bảo sử dụng hợp lý và tiết kiệm nguồn tài nguyên không thể tái tạo và điều tiết thu nhập trong nền kinh tế.

Tôi cho rằng, việc giảm thuế là không nên vì “lợi bất cập hại”. Bởi lẽ, nếu hạ thuế xuống sẽ gặp rủi ro, ảnh hưởng đến thu ngân sách nhà nước. Chúng ta cũng phải thấy rằng, việc giảm thuế nói chung không phải là biện pháp hỗ trợ có chủ định và mục tiêu. Nếu giảm thuế có mục tiêu thì Nhà nước phải chủ định hỗ trợ “địa chỉ” nào, vào đâu để tạo nên sức mạnh cho nền kinh tế. Nếu hỗ trợ cho sản xuất thì Nhà nước cần quan tâm đến giá dầu chứ không phải là giá xăng.

Theo tôi, giải pháp lúc này là giá xăng dầu càng cao thì càng phải sử dụng hợp lý, vì vậy Nhà nước cần có giải pháp khuyến khích người dân, các thành phần kinh tế phải sử dụng xăng dầu tiết kiệm. Đối với doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phải tính đến việc làm sao chi phí vận tải, kế hoạch hóa sản xuất hợp lý để sử dụng tiết kiệm xăng dầu. Về lâu dài, cần thay đổi việc sử dụng phụ thuộc vào xăng dầu sang sử dụng các nguồn nhiên liệu khác.

Xin cảm ơn ông!