Giải ngân vốn đầu tư công: “Sự quyết liệt của người lãnh đạo đứng đầu là vấn đề mấu chốt”

	Đặt quyết tâm cao nhất giải ngân 100% vốn đầu tư công
	Lập 7 đoàn kiểm tra, tháo gỡ khó khăn sản xuất kinh doanh, giải ngân vốn đầu tư công
	Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ then chốt
	TPHCM phấn đấu giải ngân vốn đầu tư công đạt 80%
	Không được hưởng thu nhập tăng thêm nếu tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt dưới 90%
	Sốt ruột với tốc độ giải ngân vốn đầu tư công
	Sớm gỡ chính sách để đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương

Mặc dù ngay từ đầu năm Chính phủ đã rất rốt ráo và quyết liệt trong thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công song nửa đầu năm, giải ngân nguồn vốn này mới đạt 35%, và như vậy, cũng như các năm trước, việc giải ngân thường sẽ dồn vào cuối năm. Xin ông cho biết nguyên nhân của tình trạng này?

- Thực tế, quy luật “đầu năm thong thả, cuối năm vất vả" của giải ngân vốn đầu tư công không phải chỉ riêng tại Việt Nam mà tồn tại ở rất nhiều quốc gia. Điều này xuất phát từ bản chất đầu tư công là nhà thầu chỉ được ứng trước một phần tiền khi có hợp đồng, việc giải ngân chỉ được thực hiện khi có khối lượng công việc hoàn thành. Thông thường, một hạng mục xây lắp cần khoảng 6-9 tháng để thực hiện, do đó, việc giải ngân đầu tư công trong những tháng đầu năm thường ở mức thấp. Bên cạnh đó, do năm nay việc thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn được áp dụng điều khoản chuyển tiếp, tức là có hai năm để thực hiện, kế hoạch năm 2020 chưa giải ngân hết thì có thể chuyển sang 2021, nên đâu đó vẫn còn tâm lý thảnh thơi. Tuy nhiên, với Luật Đầu tư công mới, quy luật giải ngân sẽ có nhiều thay đổi. Từ năm 2021, theo quy định, nếu bộ, ngành, địa phương nào không giải ngân hết kế hoạch vốn trong năm thì sẽ bị hủy dự toán, giảm kế hoạch vốn, kéo theo tổng kế hoạch trung hạn 5 năm bị giảm. Do đó, các bộ, ngành, địa phương sẽ phải tính toán cẩn thận, lập kế hoạch hợp lý ngay từ đầu.

Sốt ruột với giải ngân đầu tư công, mới đây, Chính phủ đã có những thông điệp mạnh mẽ, cứng rắn cho thấy quyết tâm của Chính phủ đối với nhiệm vụ quan trọng này. Theo ông, với sự “ra tay” của Chính phủ, nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công 2020 liệu có về đích?

- Trong các giải pháp đã đề ra, mấu chốt của bài toán giải ngân vốn đầu tư công là ở sự năng nổ, quyết liệt của lãnh đạo từng bộ, ngành, địa phương. Đơn vị nào có lãnh đạo sát sao, quyết liệt thì giải ngân vốn đầu tư công sẽ đạt hiệu quả cao. Trong quá trình triển khai dự án, gặp khó khăn ở đâu, họ sẵn sàng tìm hiểu, từng bước giải quyết những khó khăn đó. Nhiều ý kiến cho rằng khó khăn nằm ở thủ tục, quy trình…, điều đó là đúng, nhưng hiểu như thế là chưa đầy đủ. Trước hết, phải khẳng định quy trình và điều kiện để được giải ngân với một dự án đầu tư công thực sự rất nhiều thủ tục và rất phức tạp, phụ thuộc vào tiến độ từng hạng mục, hoàn thành hạng mục nào thì mới được thanh toán hạng mục đó, việc thanh toán phụ thuộc vào khối lượng thực hiện và điều này cần phải có thời gian. Như vậy, yếu tố quan trọng nhất là phải có khối lượng thực hiện, tuy nhiên, công tác này là một chuỗi các thủ tục liên hoàn mà chỉ cần một khâu gặp trục trặc sẽ kéo theo cả quá trình giải ngân bị đình trệ. Trong chuỗi liên hoàn này, giải phóng mặt bằng và khâu tư vấn lập, thẩm định, quyết định đầu tư dự án, lập kế hoạch đầu tư cho dự án là hai bước mất nhiều thời gian nhất. Song phải nói rõ là, lý do giải ngân chậm, bên cạnh vướng thủ tục quy trình phức tạp, thì còn có lý do những người tham gia chưa hiểu quy trình. Nếu hiểu, họ sẽ làm được rất nhanh. Do đó, tôi cho rằng quan trọng nhất vẫn là người lãnh đạo phải quyết liệt, bám sát dự án để có những tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc phát sinh, phải xác định sẽ thực hiện nhiệm vụ thúc đẩy tiến độ các dự án đầu tư công với tinh thần trách nhiệm cao nhất, coi đây là trách nhiệm chính trị. Nếu làm được như vậy, cùng với sự tích cực tháo gỡ khó khăn của Chính phủ, việc xử lý nghiêm khắc tình trạng chây ỳ, trì trệ, tôi tin rằng mục tiêu đề ra cho giải ngân đầu tư công, dù rất khó khăn những sẽ đạt được kết quả cao nhất.

Việc điều chuyển vốn của những bộ, ngành, địa phương giải ngân chậm sang bộ, ngành, địa phương làm tốt hơn sẽ được tiến hành ngay trong tháng 8/2020. Xin ông cho biết, để đạt hiệu quả, việc điều chuyển sẽ được tiến hành như thế nào?

- Theo giải pháp này, Bộ KH&ĐT được giao nhiệm vụ theo dõi, quan sát những đơn vị có kết quả giải ngân thấp để tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Hiện Thủ tướng đã được Quốc hội giao thẩm quyền điều chuyển vốn từ bộ, ngành, địa phương giải ngân thấp sang bộ, ngành, địa phương làm tốt hơn, mục đích là đốc thúc giải ngân và sử dụng vốn hiệu quả. Tuy nhiên, điều này phải qua một bước rà soát. Hiện đã có những đơn vị tự rà soát và cảm thấy không thể hoàn thành mục tiêu giải ngân nên đã trả lại kế hoạch vốn hàng trăm tỷ đồng. Bộ NN&PTNT đã có văn bản đề xuất điều chuyển số vốn hơn 1.800 tỷ đồng (trên tổng số vốn 3.600 tỷ đồng) kế hoạch vốn nước ngoài đã giao cho bộ này trong năm 2020 sang các bộ, ngành và địa phương khác có khối lượng thực hiện lớn và đảm bảo đủ điều kiện giải ngân. Bên cạnh đó, qua kết quả rà soát, nhận thấy địa phương, đơn vị nào có thể giải ngân nhiều hơn vốn đã giao, chúng tôi sẽ đề xuất Thủ tướng điều chỉnh bổ sung thêm.Với các giải pháp quyết liệt của Chính phủ đã đề ra và nỗ lực, cố gắng của các bộ, ngành, địa phương như hiện nay, tôi rất hy vọng tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm nay sẽ cao. Câu chuyện "có tiền nhưng không tiêu được" sẽ dần được khắc phục trong giai đoạn tới, quyền chủ động của các bộ, ngành, địa phương sẽ lớn hơn nhưng đi kèm với trách nhiệm sẽ nhiều hơn.

Trân trọng cảm ơn ông!