Giải ngân đầu tư công: Chìa khóa cho tăng trưởng 2020

	Dịch Covid-19 khiến chậm giải ngân đầu tư công
	Giải ngân đầu tư công bằng 44,9% kế hoạch năm
	Cần quyết liệt hơn trong chỉ đạo, điều hành giải ngân đầu tư công
	Giải ngân đầu tư công chưa được cải thiện nhiều

3 dự án thành phần của dự án đường cao tốc Bắc - Nam đang triển khai theo hình thức PPP sẽ được đưa vào danh mục đầu tư công để đẩy nhanh tiến độ đầu tư. Ảnh: ST.

Giải ngân đầu tư công vẫn chậm

Năm 2020, tổng vốn đầu tư công được Quốc hội và Chính phủ giao cho các bộ ngành, địa phương là 470.600 tỷ đồng. Theo kế hoạch, đã có 51/53 bộ ngành được phân bổ 84.000 tỷ đồng, 63 tỉnh, thành được phân bổ trên 363.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, hai tháng đầu năm tỷ lệ vốn đầu tư công được giải ngân vẫn đạt thấp. Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách nhà nước tính chung 2 tháng đầu năm đạt 36,9 nghìn tỷ đồng, bằng 8,3% kế hoạch năm và tăng 17,8% so với cùng kỳ năm trước. Lý giải điều này, theo Tổng cục Thống kê, tháng 2 là tháng sau tết Nguyên đán và chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên một số nhà thầu chậm triển khai thi công, đồng thời trong các tháng đầu năm hoạt động đầu tư tập trung chủ yếu vào thi công các công trình chuyển tiếp từ năm trước.

Đơn cử, tại Vĩnh Phúc, tình hình giải ngân vốn đầu tư công vẫn đang chậm. Tính đến 31/1/2020, tổng vốn đầu tư công Vĩnh Phúc được giao là 6.624,5 tỷ đồng. Ngay từ đầu năm, UBND tỉnh đã phân khai chi tiết trên 5.162 tỷ đồng, tuy nhiên, theo báo cáo của UBND tỉnh, đến 31/1/2020, toàn tỉnh mới giải ngân được 205,427 tỷ đồng, bằng 3,8% kế hoạch giao.

Quảng Ninh là địa phương có tiến độ giải ngân chậm khi 2 tháng đầu năm chỉ mới giải ngân được hơn 2% vốn đầu tư công được phân giao.

Trước thực trạng này, mới đây, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, theo đó, đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công là một trong 7 giải pháp được đặc biệt nhấn mạnh. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư, giao hết kế hoạch vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước năm 2020 ngay trong tháng 3/2020, đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công còn lại của năm 2019 và năm 2020 (bao gồm vốn ODA). Đồng thời, tập trung chỉ đạo, sớm hoàn thành đưa vào sử dụng các công trình kết cấu hạ tầng lớn, quan trọng, phát huy tối đa công suất thiết kế, hiệu quả kinh tế - xã hội. Yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, các tập đoàn, tổng công ty nhà nước thường xuyên kiểm tra, có biện pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để bảo đảm tiến độ, khối lượng và chất lượng công trình.

Cần đột phá bằng những dự án trọng điểm

Đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công là một trong những nội dung cơ bản để kích cầu kinh tế, đặc biệt là trong thời điểm kinh tế Việt Nam đang phải đối mặt với những khó khăn do dịch bệnh Covid-19 gây ra như hiện nay. Theo các chuyên gia, nếu không có các giải pháp quyết liệt, đột phá thì động lực được coi là quan trọng cho thúc đẩy phát triển kinh tế này sẽ tiếp tục rơi vào cảnh lãng phí.

Một trong những giải pháp quyết liệt của Chính phủ được đánh giá cao vào thời điểm này chính là việc Chính phủ đồng ý chuyển đổi hình thức đầu tư từ PPP sang đầu tư công đối với một số dự án cấp bách nhằm sử dụng hiệu quả tối đa nguồn vốn, đẩy nhanh tiến độ đầu tư, sớm đưa công trình vào sử dụng, từ đó góp phần quan trọng vào thúc đẩy tăng trưởng. Cụ thể, ngay sau khi ban hành chỉ thị về các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, Thường trực Chính phủ cũng đã có cuộc họp về các giải pháp đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư xây dựng một số đoạn trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam và dự án cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ. Tại cuộc họp này, Thường trực Chính phủ nhất trí sẽ trình Quốc hội quyết định đưa 3 dự án thành phần của dự án đường cao tốc Bắc - Nam đang triển khai theo hình thức PPP vào danh mục đầu tư công để khởi công trong tháng 8/2020.

Trước đó, nội dung này cũng đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với Bộ KH&ĐT, và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền về việc chuyển đổi từ đầu tư theo hình thức đối tác công tư sang đầu tư công đối với các dự án trọng điểm, như dự án cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ, các dự án thành phần của dự án đầu tư xây dựng một số đoạn trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020, xem xét việc áp dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư, chỉ định thầu, bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án. Đồng thời, khẩn trương hoàn thành thủ tục và thúc đẩy giải ngân, thực hiện các dự án đầu tư công quy mô lớn, quan trọng, có tác động lan tỏa, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội như các dự án mở rộng Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, Nội Bài, xây dựng mới Cảng hàng không quốc tế Long Thành; Đường Cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020..., không được để chậm trễ như vừa qua.

Nói về thuận lợi của giải ngân đầu tư công trong năm nay, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương cho biết, hiện nay một số thẩm quyền liên quan đến phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư cũng như trong việc phê duyệt quyết định điều chuyển vốn từ những dự án có mức độ giải ngân thấp sang dự án có khả năng giải ngân cao hơn đang được phân cấp mạnh mẽ cho các bộ, ngành, địa phương.

Theo ông Trần Quốc Phương, đối với các dự án lớn như Cảng hàng không quốc tế Long Thành và cao tốc Bắc - Nam phía Đông, phần thu xếp vốn cơ bản đáp ứng yêu cầu, nhưng còn vướng một số thủ tục về giải phóng mặt bằng Cảng hàng không quốc tế Long Thành, đấu thầu cao tốc Bắc - Nam. Khi hoàn thiện thủ tục thì có thể bắt tay thực hiện ngay, có khối lượng sẽ giải ngân được nguồn vốn lớn.

Tuy nhiên, đại diện Bộ KH&ĐT cũng lưu ý, năm 2020 phải thực hiện song song 2 nhiệm vụ, vừa tập trung giải ngân thực hiện kế hoạch năm 2020, vừa xây dựng kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021 – 2025. Điều này sẽ làm phân tán sự tập trung chỉ đạo cũng như nguồn lực thực hiện. “Sự quyết tâm, quyết liệt của người đứng đầu là rất quan trọng để thúc đẩy giải ngân. Nhiều công việc của dự án phải tiến hành song song, khẩn trương để khi dự án bắt đầu thực hiện có khối lượng là có thể giải ngân ngay”, ông Trần Quốc Phương lưu ý.

Nhiều ý kiến cho rằng, bên cạnh kiên quyết thúc đẩy nguồn vốn này được kịp thời, cần có chế tài xử lý nghiêm những cá nhân có trách nhiệm trong việc làm chậm trễ quá trình này.