Đổi mới, sắp xếp doanh nghiệp nhà nước: Phải bắt đầu từ thể chế
Nhanh và hiệu quả trong cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước Tổng lỗ luỹ kế đến năm 2023 của doanh nghiệp 100% vốn nhà nước là 53,4 nghìn tỷ đồng Củng cố “sức khoẻ” tài chính cho doanh nghiệp nhà nước |
![]() |
Các DNNN, trong đó có lĩnh vực hàng không, đang chịu nhiều áp lực cạnh tranh từ khối DN tư nhân và DN FDI. Ảnh: ST |
Quy định chưa cụ thể, chưa tạo tính chủ động
Theo báo cáo mới nhất của Bộ Tài chính, tính đến tháng 10/2024, đã có 106 DN được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án cơ cấu lại DN; thực hiện thoái vốn nhà nước tại 5 DN do Nhà nước đầu tư trực tiếp (F1) với tổng giá trị phần vốn nhà nước là 145 tỷ đồng, thu về 157 tỷ đồng. Các tập đoàn, tổng công ty, DNNN đã thoái vốn tại 3 DN cấp 2 (F2) với giá trị 40,9 tỷ đồng, thu về 182 tỷ đồng.
Theo Bộ Tài chính, một trong các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN là cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp theo hướng trao cho doanh nghiệp quyền tự chịu trách nhiệm quản lý vốn và hoạt động đầu tư kinh doanh. Đồng thời cần tách bạch triệt để giữa chức năng đại diện chủ sở hữu nhà nước với chức năng quản lý nhà nước đối với DNNN song song với việc tăng cường hoạt động giám sát, kiểm tra của chủ sở hữu là Nhà nước. |
Trong các tham luận tại hội thảo khoa học về nâng cao vai trò của thành phần kinh tế nhà nước mới đây, nhiều chuyên gia cho rằng, công tác sắp xếp, đổi mới DNNN đã có những kết quả đáng ghi nhận. Nguồn thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước được tập trung đầu tư cho những ngành, lĩnh vực có tính nền tảng, ứng dụng công nghệ cao, mang tầm chiến lược và có khả năng tạo động lực, dẫn dắt các ngành, lĩnh vực khác phát triển…
Tuy nhiên, chính sách quy định quản lý đối với DNNN còn bất cập khiến công tác này vẫn chậm so với kế hoạch đề ra. Còn có những DNNN có tồn đọng tài chính, đầu tư kéo dài gây lãng phí, thiệt hại lớn, hiệu quả thu về không cao.
Theo Bộ Tài chính, nguyên nhân là do phạm vi điều chỉnh của Luật 69/2014/QH13 về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại DN (Luật 69) chưa bao gồm nội dung cơ cấu lại vốn nhà nước tại DN. Trong khi đó, việc cơ cấu lại vốn nhà nước tại DN chủ yếu thực hiện dưới hình thức cổ phần hóa và bị điều chỉnh bằng Nghị định của Chính phủ và một số quy định đã được thực hiện trong thời gian dài, có tính ổn định.
Hơn nữa, việc đầu tư vốn nhà nước (bao gồm cả việc bổ sung và rút vốn) tại doanh nghiệp chưa được quy định cụ thể, chưa tạo tính chủ động, kịp thời, linh hoạt như việc đầu tư vốn vào Tổng công ty Hàng không Việt Nam - CTCP (Vietnam Airlines), các ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước, Công ty đường sắt đô thị số 1 TPHCM…
Quá trình hoạt động của các DN F1 có tiến hành cơ cấu lại các DN có vốn góp theo hình thức cổ phần hóa, sáp nhập, hợp nhất các DN F2 lại chưa có quy định về quyền, trách nhiệm của DN có vốn nhà nước đầu tư đối với các DN có vốn góp. Một số chính sách đặc thù liên quan đến quản lý vốn nhà nước đầu tư tại DN còn phân tán, chưa tập trung trong Luật 69...
Với thực trạng trên, mới đây, việc đầu tư bổ sung vốn cho Agribank và Vietcombank đã và đang phải trình Quốc hội thông qua, nhưng lượng vốn dự kiến bổ sung vẫn bị đánh giá là chưa đủ để các ngân hàng theo kịp một số ngân hàng tư nhân và các ngân hàng trong khu vực.
Ngoài ra, theo báo cáo của Ban Triển khai tái cơ cấu của Vietnam Airlines, từ đầu năm 2020, năng lực tài chính của các hãng hàng không nói chung và Vietnam Airlines nói riêng đã bị suy giảm nghiêm trọng. Dù đã có gói hỗ trợ thanh khoản quy mô 12.000 tỷ đồng nhưng vẫn cần tiếp tục có các giải pháp tháo gỡ khó khăn và đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động, qua đó đảm bảo bảo toàn và phát triển vốn nhà nước đầu tư tại Vietnam Airlines.
Thoái vốn cần gắn với phương án tăng vốn cho DN
Một trong những giải pháp Vietnam Airlines đề nghị là phải quyết liệt đẩy nhanh việc thực hiện tái cơ cấu, cổ phần hóa, thoái vốn DNNN trong ngành hàng không như Vietnam Airlines, nhưng việc thực hiện thoái vốn nhà nước cần gắn với phương án tăng vốn của DN để đáp ứng nhu cầu tài chính của DN, tạo nền tảng vững chắc cho DN phát triển bền vững.
Đồng thời cần xây dựng thể chế, chính sách cho nhóm các DNNN nòng cốt và mang thương hiệu quốc gia, đặc biệt là các DNNN chịu sự cạnh tranh từ quốc tế như lĩnh vực vận chuyển hàng không, năng lượng, viễn thông… cũng như tiếp tục hoàn thiện cơ chế giám sát và đánh giá hiệu quả hoạt động của DNNN theo chỉ tiêu tài chính tổng thể, không đi theo từng dự án, chương trình hoạt động cụ thể; tái cấu trúc mô hình tổ chức, tinh gọn bộ máy, đổi mới chính sách tiền lương gắn với năng suất lao động, hiệu quả hoạt động của DNNN...
Về vấn đề này, TS. Trương Văn Phước, nguyên quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia đề nghị cần hoàn thiện các tiêu chí phân loại DNNN, DN có vốn nhà nước thực hiện chuyển đổi sở hữu, sắp xếp lại, thoái vốn trong giai đoạn sắp tới; đồng thời rà soát, sửa đổi các quy định về quản lý sử dụng vốn nhà nước, đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại DN… để đáp ứng yêu cầu phát sinh thực tiễn.
Hiện nay, Chính phủ đã hoàn thiện dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại DN (sửa đổi), dự kiến sẽ trình Quốc hội để thảo luận và cho ý kiến vào ngày 23/11/2024. Dự thảo Luật được đánh giá là có nhiều quan điểm mang tính đột phá, “cởi trói” cho hoạt động của các DN có vốn đầu tư của Nhà nước.
Theo ông Nguyễn Văn Mậu, Thành viên HĐTV (Tập đoàn Dầu khí Việt Nam – PVN), PVN có nhiều hoạt động đầu tư ra nước ngoài nên kỳ vọng Luật mới có quy định phân cấp cho DN được chủ động quyết định các dự án đầu tư ra nước ngoài, đảm bảo các thủ tục này có thể rút ngắn để tận dụng các cơ hội một cách tốt nhất.
Đồng tình với quan điểm này, theo ông Nguyễn Văn Cảnh, Phó Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại DN, dự thảo Luật đã tách bạch giữa chức năng quản lý và cơ quan chủ sở hữu, cũng như tách bạch giữa chức năng quản lý và quản trị của DN cũng như phân cấp, phân quyền cho DN được chủ động trong hoạt động đầu tư và sản xuất kinh doanh... giúp thúc đẩy hiệu quả công tác đổi mới, sắp xếp DNNN.
Tin liên quan

TP. Hồ Chí Minh: Gỡ vướng, tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước
20:29 | 16/05/2025 Chính sách thuế, hải quan

Thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp thu về 157 tỷ đồng trong năm 2024

Thủ tướng: Xây dựng thể chế thông thoáng, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp phát triển
15:30 | 10/02/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Kỳ vọng cơ chế đặc thù thúc đẩy thị trường nhà ở xã hội phát triển
21:00 | 27/05/2025 Nhịp sống thị trường

Viettel "bắt tay" KT: Tăng tốc chuyển đổi AI toàn diện tại Việt Nam
15:17 | 27/05/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Giá chung cư tại các đô thị lớn chững lại
07:52 | 27/05/2025 Nhịp sống thị trường

Giao dịch bất động sản tăng, tồn kho giảm trong quý đầu năm
16:34 | 26/05/2025 Nhịp sống thị trường

Hoàn thành 14 dự án nhà ở thương mại trong quý I/2025
16:31 | 26/05/2025 Nhịp sống thị trường

Murata Việt Nam tiên phong trong chương trình Hải quan hỗ trợ doanh nghiệp
16:08 | 26/05/2025 Doanh nghiệp - Thương hiệu

Tích cực đàm phán mở cửa các thị trường cho sản phẩm sầu riêng
09:20 | 25/05/2025 Nhịp sống thị trường

Nhanh chóng đưa chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới chỉ còn khoảng 1-2%
09:18 | 25/05/2025 Nhịp sống thị trường

Thủ tướng Chính phủ: Tháo gỡ các vướng mắc để giảm chi phí, giảm giá bất động sản
09:16 | 25/05/2025 Nhịp sống thị trường

Nhu cầu tìm kiếm bất động sản tại Hưng Yên tăng vọt
15:32 | 23/05/2025 Nhịp sống thị trường

Tháng 5, ngành hàng không đón hơn 10 triệu khách
15:05 | 23/05/2025 Nhịp sống thị trường

Bất động sản công nghiệp kỳ vọng "đòn bẩy" sáp nhập tỉnh
08:56 | 23/05/2025 Nhịp sống thị trường

Doanh nghiệp nội giữ chân khách hàng bằng sản phẩm xanh
21:26 | 22/05/2025 Nhịp sống thị trường
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới

Kỳ vọng cơ chế đặc thù thúc đẩy thị trường nhà ở xã hội phát triển

Xoài Việt Nam áp đảo thị phần nhập khẩu tại Trung Quốc

Đề xuất hỗ trợ 50% kinh phí triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền

Dạy thêm có phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền?

Lạng Sơn: Chốt chặn ngăn hàng lậu và xuất nhập cảnh trái phép

LONGFORM: Bỏ thuế khoán- Đảm bảo tính minh bạch và bình đẳng trong thực hiện nghĩa vụ thuế
14:02 | 26/05/2025 Megastory/Longform

(INFOGRAPHICS): Cơ chế thuế dành cho doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh theo Nghị quyết số 198/QH15
16:15 | 20/05/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS) Các trường hợp bắt buộc phải sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền
11:11 | 20/05/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Cải cách thuế đối với hộ kinh doanh theo Nghị quyết 68-NQ/TW
09:56 | 18/05/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS) Quy trình mới về kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất nhập khẩu
13:51 | 12/05/2025 Infographics

Đề xuất hỗ trợ 50% kinh phí triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền

Dạy thêm có phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền?

Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả tham vấn doanh nghiệp gia công, sản xuất xuất khẩu

Thu nội địa trên địa bàn tỉnh Nghệ An đạt hơn 8.518 tỷ đồng

Cán bộ, công chức Chi cục Hải quan khu vực VIII với AI

Hải quan khu vực III làm thủ tục hơn 181 nghìn tờ khai trong 1 tháng

Xoài Việt Nam áp đảo thị phần nhập khẩu tại Trung Quốc

Đức – Thị trường chiến lược giúp Việt Nam ứng phó sức ép thuế quan từ Mỹ

Thái Lan lấy lại ngôi vị số 1 về cung cấp ô tô cho Việt Nam

Doanh nghiệp chủ động xuất khẩu bền vững bằng chính thương hiệu

(INFOGRAPHICS) Pháp - đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam ở châu Âu

Siết quản lý vùng trồng, khơi thông dòng chảy xuất khẩu sầu riêng

Lạng Sơn: Chốt chặn ngăn hàng lậu và xuất nhập cảnh trái phép

Phát hiện một lượng lớn tất chân có dấu hiệu giả xuất xứ và nhãn hiệu tại Hà Nội

Hải quan cửa khẩu Lào Cai tiêu hủy hơn 2,5 tấn thực phẩm đông lạnh nhập lậu

Công an TP Hà Nội lập chuyên án điều tra các hành vi vi sản xuất, buôn bán hàng giả

Công ty cổ phần khoáng sản Na Rì Hamico nợ thuế gần 34 tỷ đồng

Thủ đoạn ngụy trang ma túy qua đường bộ và hàng không ngày càng tinh vi

Kê khai, thu nộp các khoản thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp

Hộ kinh doanh dễ dàng áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền

Nhiều điểm mới trong dự thảo lần 2 Nghị định về xuất xứ hàng hoá

Trình tự, thủ tục gia hạn nộp thuế theo Nghị định 82/2025/NĐ-CP

Một số điểm mới của Luật Thuế GTGT (sửa đổi) có hiệu lực từ 1/7/2025
