Dịch chuyển lớn xuất khẩu nông sản bằng đường biển
![]() |
Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương). |
Thưa ông, những ngày qua, ùn tắc nông sản tại các cửa khẩu đường bộ là vấn đề làm “nóng” nhiều diễn đàn, nhận được sự quan tâm của đông đảo dư luận. Theo ông, tại sao bao năm nay, nông sản Việt vẫn chủ yếu “đi” đường bộ sang Trung Quốc hơn là "đi" đường biển?
Trước hết, phải nói rằng trong các phương thức vận tải, đường bộ vẫn được coi là phương thức vận tải linh hoạt, cơ động nhất, có thể giao hàng “door-to-door”. Nói cách khác, thanh long, xoài, mít từ vườn, từ vựa chất lên xe có thể chạy thẳng ra đến biên giới sau 2-3 ngày, không phải chuyển tải, sang mạn.
Nếu không gặp khó khăn về thông quan, cũng chiếc xe đó sẽ đánh qua cửa khẩu, sang giao hàng xong cho đối tác rồi quay về.
Bên cạnh đó, xe tải cũng phù hợp với khối lượng nhỏ, mỗi xe khoảng 20 tấn, phù hợp với quy mô và nhu cầu của các chủ vựa, nhà vườn. Nếu không ùn tắc, một xe dưa hấu sau khi bán xong, trừ chi phí vận tải cũng vẫn có thể thu lại cả trăm triệu đồng; chưa kể những loại trái cây giá trị cao hơn như thanh long, xoài, mít.
Tuy nhiên, cửa khẩu đường bộ có năng lực giới hạn, dễ bị ùn tắc, ngay cả khi trái cây chưa vào chính vụ vì ngoài nông sản, còn có nhiều loại hàng hóa khác cũng đi đường bộ.
Khi ùn tắc, hàng công nghiệp, khoáng sản còn có thể đợi được. Với nông sản, mỗi ngày đợi là một ngày xuống cấp, đứng trước áp lực tiêu thụ, đổ bỏ, khi đó người ta mới nghĩ đến phương thức vận tải khác.
Đường bộ qua cửa khẩu phụ lại càng rủi ro hơn. Lý do là bởi, cửa khẩu phụ, lối mở (bên Trung Quốc gọi là cặp chợ biên giới) chỉ là hình thức thương mại do chính quyền địa phương bên kia biên giới quản lý, không phải do Trung ương quản lý như cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính nên chính sách có thể thay đổi bất thường.
Trên thực tế, Trung Quốc cũng có chính sách thu hẹp tiểu ngạch. Trong thời gian qua phía Trung Quốc đã đóng nhiều lối mở, thậm chí xây hàng rào dọc đường biên để hạn chế cư dân qua lại, buôn bán.
Nhiều ý kiến cho rằng trong bối cảnh xuất khẩu qua đường bộ khó khăn, chuyển hướng đẩy mạnh xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc qua đường biển là giải pháp quan trọng, khả thi. Ông có thể phân tích rõ hơn hiện nay xuất khẩu hàng hoá qua đường biển vào Trung Quốc ra sao?
Theo thống kê của Cục Hàng hải (Bộ Giao thông vận tải), hiện có khoảng 30 hãng có tàu chạy tuyến từ Việt Nam qua Trung Quốc, nhưng số lượng chỗ khác nhau.
Không chỉ các hãng tàu của khu vực châu Á như Cosco, SITC, CUL, SJS (Trung Quốc); Yang Ming, Wan Hai, Evergreen (Đài Loan, Trung Quốc); Heung-A, Sinokor, CK Line, KMTC (Hàn Quốc) mà có cả các hãng tàu từ châu Âu như SeaLand (một nhánh của Maersk), CNC (CMA CGM), ZIM...
Các cảng Trung Quốc mà tàu từ Việt Nam có ghé qua có cả Khâm Châu (Qinzhou), Nam Sa (Nansha), Diêm Điền (Yantian), Xà Khẩu (Shekou), Ninh Ba (Ningbo), Thượng Hải (Shanghai), Thanh Đảo (Qingdao), Thiên Tân (Tianjin), Đại Liên (Dalian),... theo thứ tự từ Nam lên Bắc. Đó là chưa kể, Hồng Kông (Trung Quốc) là một cảng trung chuyển lớn, trong đó có hàng vào Trung Quốc.
Nếu xét về khu vực địa lý, có sự khác biệt giữa xuất khẩu nông sản bằng đường biển của miền Bắc và miền Nam. Miền Bắc chủ yếu xuất khẩu các loại rau như bắp cải, cà rốt, ớt. Đây là những loại nông sản mang tính thời vụ. Còn miền Nam chủ yếu xuất các loại trái cây, hàng đi quanh năm.
Thống kê cho thấy nếu tháng 11/2021 có khoảng 1.400 container lạnh đi từ TPHCM sang Trung Quốc thì sang tháng 12/2021 đã có 4.100 container. Điều này cho thấy có sự dịch chuyển lớn về xuất khẩu nông sản bằng đường biển thời gian qua.
Không phải nông sản nào cũng phải sử dụng container lạnh, nhưng khi vận chuyển container lạnh bằng đường biển nên biết rằng container đòi hỏi phải có ổ cắm điện để duy trì độ lạnh. Mỗi con tàu container chỉ có tối đa 20% số chỗ trên tàu có ổ cắm dành cho container lạnh. Nếu nhu cầu vận chuyển nông sản dâng cao đột xuất thì ngay cả khi có tàu, chưa chắc chủ tàu có thể nhận vận chuyển vì không còn chỗ cho container lạnh trên tàu.
Xét về tỷ lệ sử dụng container lạnh, Việt Nam là cường quốc nông sản, khối lượng nông sản (bao gồm cả thủy sản) xuất khẩu lớn nên có nhu cầu cao về vỏ container lạnh để đóng hàng. Trong khi đó, Việt Nam nhập khẩu hàng trong container lạnh còn khá ít (chủ yếu gồm một số hoa quả, thịt, nguyên liệu thủy sản).
Do vậy, có sự mất cân đối về vỏ container lạnh, nếu muốn đưa container lạnh về phục vụ chủ hàng Việt Nam thì hãng tàu phải chuyên chở container lạnh rỗng từ nước ngoài về, phát sinh thêm phí mất cân bằng container (CIC).
Đâu là giải pháp chuyển đổi xuất khẩu nông sản từ phương thức vận tải đường bộ sang đường biển hiệu quả, thưa ông?
Câu chuyện chuyển đổi từ xuất hàng bằng đường bộ sang đường biển trước hết phải là thay đổi tư duy, thay đổi thói quen cố hữu ăn sâu trong suy nghĩ của nhiều nhà vườn, chủ vựa, thương lái, doanh nghiệp.
Không phải các doanh nghiệp, thương lái không biết những rủi ro của xuất khẩu tiểu ngạch, song họ ngại thay đổi. Họ quen với việc bán hàng trong vòng một tuần là được thu tiền ngay, không biết nếu thay đổi thì phải làm gì, bắt đầu từ đâu... Hoặc cũng có thể họ thiếu một động lực, một áp lực để buộc mình phải thay đổi.
Liệu có bao nhiêu doanh nghiệp, thương lái, chủ vựa, nhà vườn sau đợt này sẽ nghĩ đến việc tuyển dụng nhân viên kinh doanh chuyên nghiệp, hiểu biết về thương mại quốc tế, nắm vững các kỹ năng tiếp thị, xúc tiến thương mại để có thể tìm kiếm những khách hàng mới nằm sâu trong lục địa thay vì chỉ là những thương nhân khu vực biên giới?
Liệu bao nhiêu trong số họ nghĩ đến việc thuê một doanh nghiệp logistics để tư vấn, thực hiện giúp các dịch vụ thuê tàu, thông quan, mua bảo hiểm... cho những chuyến hàng trong tương lai. Sẽ rất khó nếu vẫn giữ nếp nghĩ cũ. Còn nếu doanh nghiệp đã có quyết tâm thay đổi, cùng với sự hỗ trợ của chính quyền, hiệp hội thì câu trả lời đã ở trong tầm tay.
Xin cảm ơn ông!
Tin liên quan

Ninh Bình xây dựng chuỗi cung ứng xuất khẩu nông, lâm, thủy sản
15:18 | 09/06/2025 Xu hướng

Chi cục Hải quan khu vực VIII chung tay thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản
10:28 | 05/06/2025 Hải quan

Thủ tướng yêu cầu triển khai đồng bộ các giải pháp tiêu thụ, xuất khẩu nông sản
11:13 | 02/06/2025 Xu hướng

Giá mủ lập đỉnh: Cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt
12:30 | 28/06/2025 Xu hướng

Tìm giải pháp logistics tối ưu thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa bền vững
10:22 | 28/06/2025 Xu hướng

Doanh nghiệp xuất khẩu vay vốn tăng hơn 50%
15:49 | 27/06/2025 Cần biết

Doanh nghiệp chọn “lối thoát” xuất khẩu cá ngừ
11:02 | 27/06/2025 Xu hướng

Nam Á – thị trường xuất khẩu giàu tiềm năng cho doanh nghiệp Việt
20:52 | 26/06/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Chưa hết nửa năm, nhập khẩu gần 100.000 ô tô
14:47 | 26/06/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Cơ hội bứt phá của cá tra Việt khi Hoa Kỳ áp mức thuế 0%
14:13 | 26/06/2025 Xu hướng

Bình Dương thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp thế hệ mới
17:32 | 25/06/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Doanh nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng thế nào để xuất khẩu bền vững vào Nhật Bản?
11:54 | 25/06/2025 Xu hướng

Đến năm 2030, Nghệ An sẽ có 9 khu bến cảng
09:27 | 25/06/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Đến giữa tháng 6, xuất nhập khẩu đạt hơn 390 tỷ USD
09:18 | 25/06/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Xuất khẩu thủy sản sang Hoa Kỳ tăng vọt, nhưng vẫn lo ngại thuế đối ứng
14:17 | 24/06/2025 Xu hướng

Quy định mới về danh mục hàng hóa nhập khẩu với cư dân biên giới
10:26 | 24/06/2025 Xu hướng
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới

(INFOGRAPHICS): Lưu ý khi làm thủ tục định danh điện tử cho doanh nghiệp, tổ chức

Trung tâm Giao dịch bất động sản dự kiến vận hành vào đầu năm 2026

Hải quan khu vực IV hướng dẫn nội dung mới về thuế Giá trị gia tăng, thuế XNK

Lạng Sơn: Thu giữ gần 1 tấn chân giò lợn đang phân hủy

Sáp nhập tỉnh/thành: Cơ hội rõ rệt cho thị trường bất động sản

(INFOGRAPHICS): Lưu ý khi làm thủ tục định danh điện tử cho doanh nghiệp, tổ chức
09:00 | 29/06/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): 7 chính sách thuế nổi bật có hiệu lực từ 1/7/2025
09:17 | 27/06/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS) Lộ trình chuyển đổi toàn diện cho hộ, cá nhân kinh doanh
13:42 | 24/06/2025 Infographics

LONGFORM: Chuyển đổi số và cải cách thuế, góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng
13:40 | 24/06/2025 Megastory/Longform

Tỷ lệ khấu trừ thuế của hộ, cá nhân kinh doanh online
09:36 | 24/06/2025 Infographics

Hải quan khu vực IV hướng dẫn nội dung mới về thuế Giá trị gia tăng, thuế XNK

Phát động thi đua xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại

6 tháng đầu năm 2025: Chi cục Thuế khu vực I cán mốc số thu 375.891 tỷ đồng

Nhiều tập thể, cá nhân ngành Hải quan bền bỉ phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ

Tạm dừng tiếp nhận khai hải quan từ 22 giờ ngày 30/6

Cơ quan thuế làm việc cả thứ Bảy, Chủ Nhật hỗ trợ người nộp thuế khi sắp xếp bộ máy mới

Doanh nghiệp khu công nghiệp chuyển hướng sang chiến lược linh hoạt

Samsung Solve for Tomorrow 2025 khơi dậy đổi mới sáng tạo trong thế hệ trẻ

Vinh danh gần 200 doanh nghiệp tiêu biểu trong thực hành ESG và đổi mới sáng tạo

VCCI – Hiệp hội vàng “nổi lửa”: Đòi xóa sổ loạt quy định trói tay thị trường vàng!

Lời cảm ơn của Ban tổ chức Toạ đàm

Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Gỡ điểm nghẽn, khai phá tiềm năng, hướng tới Net Zero

Hải quan khu vực IV hướng dẫn nội dung mới về thuế Giá trị gia tăng, thuế XNK

Áp dụng thuế GTGT đối với thiết bị điện tử gia dụng và chuyên dùng

Thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng đến hết 31/12/2026

Sử dụng tài khoản định danh của tổ chức trong giao dịch thuế điện tử từ 1/7/2025

Cục trưởng Cục Thuế được ủy quyền ký quyết định về Bảng giá tính lệ phí trước bạ ô tô, xe máy

Thời hạn bảo lãnh thuế trong thời gian chờ giấy chứng nhận xuất xứ

Dữ liệu livestream bán hàng trên nền tảng số bắt buộc phải lưu trữ 3 năm

TP Hồ Chí Minh hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ lên sàn thương mại điện tử

Siết chặt điều kiện vận hành nền tảng thương mại điện tử

Phát hiện 17 cơ sở có các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực dược và mỹ phẩm

Thu hồi 32 số tiếp nhận phiếu công bố mỹ phẩm với nhiều nhãn hiệu nổi tiếng

Thuốc chống phù nề và kháng viêm của Dược phẩm Cửu Long bị thu hồi

Phân khúc bán lẻ đang phục hồi tốt hơn kỳ vọng

Tháng cao điểm, phát hiện và xử lý nhiều sai phạm trong lĩnh vực an toàn thực phẩm

Giá xăng dầu đồng loạt giảm từ ngày 01/7/2025

Tín dụng xanh Agribank góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia

9h sáng nay diễn ra Tọa đàm trực tuyến “Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Tìm kiếm cơ hội trong hành trình tiến đến Net Zero”
