“Đệ nhất” chợ giữa đỉnh đèo

Sản vật địa phương bày bán ở chợ đèo Thung Khe

Thực ra, gọi là chợ cũng chưa hẳn đúng; là một dãy hàng quán do người dân địa phương tự phát dựng lên bán hàng phục vụ người qua đường. Lâu dần, những hàng quán này tạo thành điểm dừng chân; khách cũng tạo thành thói quen.

Tôi may mắn biết một vài điểm như vậy: Điểm dừng chân trên đèo Le (Quế Sơn – Quảng Nam), trên đèo Hải Vân (Liên Chiểu – Đà Nẵng), đèo Thung Khe (Tân Lạc – Hòa Bình). Đèo Le nổi tiếng với món gà của địa phương; đèo Hải Vân là điểm dừng chân của du khách với một số dịch vụ ăn uống, quà lưu niệm; đèo Thung Khe thì khác, không chỉ phục vụ ăn uống mà còn bán đủ thứ mặt hàng nông sản địa phương, như một cái chợ đúng nghĩa.

Từ Hà Nội theo quốc lộ 6 đi Hòa Bình khoảng chừng 150km là đến đèo Thung Khe. Đèo còn có tên gọi khác là đèo Đá Trắng; theo người dân địa phương, con đèo vắt qua ngọn núi đá vôi màu trắng, nhìn từ bên, cả vách đá màu trắng như được phủ lên một lớp sơn. Đỉnh đèo có đoạn bằng phẳng chừng 100m được người quanh vùng tận dụng làm điểm buôn bán.

Trước kia, đây là nơi dừng chân nghỉ ngơi của những chuyến xe khách đi Tây Bắc. Hằng ngày, người dân bản Mường không xa dưới chân đèo đi làm rẫy, bẻ ngô, hái măng rừng về, qua đến đây ngồi nghỉ mệt, được du khách nghỉ chân chụp ảnh hỏi mua.

Bán được hàng, người dân thường xuyên mang hàng đến đây chờ khách mua; lâu dần, nơi này càng thu hút khách dừng chân; người dân cũng tận dụng cơ hội bán thêm nhiều mặt hàng. Du khách dừng chân ở chợ đỉnh đèo Thung Khe không chỉ nghỉ ngơi, chụp ảnh; nhiều người thích ngắm nhìn lũng sâu bên dưới, ngắm nhìn bản Mường xa xa.

Du khách cũng có thể uống chén trà nóng, ăn cái ngô, quả trứng luộc hay xiên thịt nướng, ống cơm lam… Chợ Thung Khe giờ tấp nập hàng hóa, chỉ là những túp lều tranh dựng tạm trên vách vực, nhưng lại đủ các sản vật địa phương. Có thể kể đến các loại rau củ quả, từ ngọn bí, su su, đến bí ngô, cải củ, khoai sọ, cải mèo, mía tím, khoai lang; thịt lợn mán, trứng gà, mật ong; gà, lợn sống, hoa lan rừng, nấm ngọc cẩu, tỏi khô, ớt ngâm…

Mùa nào thức nấy; người bán hàng bắc bếp luộc ngô, nấu nước pha trà tại chỗ; bên cạnh bàn để một ống điếu thuốc lào cho những ai có nhu cầu. Theo những người bán hàng, hàng hóa ở chợ đèo Thung Khe chủ yếu là của nhà làm; âu cũng là một cách thưởng thức…

Khi thị trấn Mai Châu (Mai Châu - Hòa Bình) trở thành khu du lịch homestay thu hút khách, thì cung đường qua đèo Thung Khe càng trở nên đông đúc. Giờ đây giao thông thuận lợi, dừng chân chỉ là một cái cớ; chợ vẫn duy trì vì nhiều người dừng chân.

Những quán hàng san sát liền nhau, ai có gì cứ bày ra mà bán. Người bán nhanh nhảu mời chào, rồi ai bán khách của người đó; không tranh giành, chèo kéo, giá cả cũng phải chăng. Đôi khi, xe đậu dày đặc cả lối đi, cả mấy trăm người cùng tới một lúc, chủ yếu là khách du lịch.

Nhiều “phượt thủ” với ước muốn chinh phục các cung đường đèo Tây Bắc cũng dừng chân khi qua đây. Khách dừng chỉ để dừng chân, như một thói quen; không nhất thiết phải mua hàng hóa, cũng không cần nghỉ ngơi uống nước.

Khách mua hàng ở chợ đôi khi cũng chỉ vì ham vui hơn là nhu cầu; mua hàng như một hoạt động giải trí trên cung đường du lịch qua vùng thưa vắng, mua đặc sản địa phương mang về làm quà.