Facebook Twitter youtube Tiktok

Đã có 117 quốc gia áp dụng thuế với đồ uống có đường

Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới (WB) tính đến hết năm 2023, đã có 117 quốc gia, chiếm 57% dân số thế giới áp dụng thuế với đồ uống có đường, trong khi con số này vào năm 2022 là 108 quốc gia.
da co 117 quoc gia ap dung thue voi do uong co duong

ảnh: Itn (minh họa)

Hiệu quả triển khai tại các nước

Nghiên cứu kinh nghiệm triển khai tại các quốc gia trên thế giới về áp dụng thuế với đồ uống có đường, bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm của Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cho biết, mỗi quốc gia đều có cách đánh thuế khác nhau, nhưng chủ yếu là áp thuế theo hàm lượng đường hay cách đánh thuế khác. Trong đó, các quốc gia có thu nhập cao hơn, có năng lực quản lý tốt hơn, thì thiên về đánh thuế theo hàm lượng đường.

Về hiệu quả, việc áp thuế với đồ uống có đường mang lại nhiều lợi ích thiết thực, trong đó nhận thấy rõ nhất là tỷ lệ tiêu thụ giảm. Dẫn chứng tại Mexico, bác sĩ Lâm cho hay, 2 năm sau khi áp dụng thuế trên đồ uống có đường, các hộ gia đình có ít nguồn lực nhất đã giảm tỷ lệ mua đồ uống có đường tới 11,7%. Còn tại Saudi Arabia, lượng tiêu thụ đã giảm 35% sau khi nước ngọt tăng giá ở mức 50%; Nam Phi với mức thuế khoảng 12% cũng khiến giảm tiêu thụ sản phẩm khoảng 15%.

Bên cạnh đó, áp thuế còn góp phần làm tăng thu ngân sách. Tại Mexico, việc áp dụng thuế trên đồ uống có đường đã làm tăng thu thuế thêm 2,6 tỷ USD trong giai đoạn 2014-2015; Nam Phi đã thu được 200 triệu USD cho Quỹ Nâng cao sức khỏe sau khi áp thuế. Nhìn chung thu thuế với đồ uống có đường dao động từ 0.001% -0.16% GDP.

Nhưng hiệu quả mang lại nhất đó là tác động tích cực tới sức khỏe. Bác sĩ Lâm chia sẻ, ở Mexico, nhờ áp dụng thuế với đồ uống có đường đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ sâu răng; ước tính giảm khoảng 2.45% tỷ lệ tiểu đường và giảm 89 000–136 000 ca tiểu đường/năm (so với việc không áp thuế). Tính rộng ra trên toàn cầu, ước tính nếu tăng thuế với đồ uống có đường ở mức 50% thì sẽ giảm được 2,2 triệu ca tử vong trong vòng 50 năm.

Bổ sung thêm thông tin từ các kết quả nghiên cứu, bác sĩ Ngô Thị Hà Phương, Viện Dinh dưỡng Việt Nam chia sẻ, tại Thái Lan sau 2 năm áp thuế theo hàm lương đường, thì lượng tiêu thụ đồ uống có đường đã giảm 2,8%, trong đó tiêu thụ đồ uống có gas giảm nhiều nhất, với mức tiêu thụ trung bình giảm 17,7%/ngày. Còn tại Anh, việc áp dụng thuế với ngành đồ uống giải khát đã làm giảm 6.500 calo từ nước ngọt cho mỗi người dân/năm, tương đương giảm 125calo/tuần. Thậm chí, tại một số quốc gia, khi áp dụng thuế với đồ uống có đường đã làm tăng lượng tiêu thụ đồ uống lành mạnh hơn, từ đó giúp các doanh nghiệp bù đắp cho việc giảm doanh thu bán ra của các sản phẩm đồ uống có đường.

Liên quan đến những thắc mắc về việc thuế với đồ uống có đường tác động nhiều tới người nghèo, bác sĩ Lâm khẳng định, lập luận này là không đúng, bởi đây không phải là các sản phẩm thiết yếu trong đời sống. “Thực tế, nhóm người nghèo ở Việt Nam tiêu thụ nước ngọt ít hơn nhiều so với nhóm người giàu. Trong khi đó, việc áp thuế giúp giảm tác động tiêu cực về sức khỏe, và như vậy về lâu dài còn tốt hơn với nhóm nghèo”, bác sĩ Lâm cho biết.

Chiến lược đôi bên cùng có lợi

Theo ước tính của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc, năm 2023, thế giới có 5,6% trẻ dưới 5 tuổi bị thừa cân, tương đương 37 triệu trẻ em. Tổng chi phí mà ngân sách phải chi trả để điều trị các bệnh do béo phì gây chiếm tới 12% tổng chi tiêu chăm sóc sức khỏe hoặc 0,78% tổng sản phẩm quốc nội trong khu vực.

Tại Việt Nam, giai đoạn 2002-2021, mức tiêu thụ đồ uống có đường tính theo đầu người tăng nhanh kéo theo đó tỷ lệ thừa cân béo phì và tiểu đường type 2 cũng đang tăng nhanh.

Chính vì vậy, các chuyên gia y tế khuyến nghị cần áp thuế với đồ uống có đường. Trong đó, WHO khuyến nghị, Việt Nam nên xem xét áp dụng thuế ở mức 20% giá bán lẻ để giảm nguy cơ sức khỏe cho thế hệ tương lai. Đồng thời, cân nhắc đánh thuế theo hàm lượng hoặc ngưỡng đường để khuyến khích giảm tiêu thụ đường. “Thuế TTĐB là biện pháp hiệu quả để làm giảm sử dụng nước ngọt. Bằng chứng cho thấy việc tăng thuế để giá tăng 20%, sẽ làm giảm khoảng hơn 20% tiêu thụ nước ngọt, với điều kiện thuế tăng được chuyển hết vào giá”, bác sĩ Lâm cho hay.

Song song với đó, Chính phủ cần tạo môi trường thuận lợi để giảm tiêu thụ đồ uống có đường thông qua các quy định dán nhãn mặt trước thể hiện hàm lượng đường; nâng cao nhận thức về các lựa chọn đồ uống lành mạnh; giảm tính sẵn có của đồ uống có đường; cấm tiếp thị đồ uống có đường…

Đồng tình với ý kiến này, bác sĩ Ngô Thị Hà Phương thông tin thêm, thuế với đồ uống có đường có thể là một chiến lược đôi bên cùng có lợi: thắng lợi cho y tế công cộng (ngăn chặn chi phí chăm sóc sức khỏe), thắng lợi về doanh thu của Chính phủ và thắng lợi cho cộng đồng về sức khỏe. Việc áp dụng thuế với các sản phẩm cụ thể có thể làm tăng chi phí tiếp thị của nhà sản xuất, và chi phí tăng lên này được bù đắp bằng cách chuyển sang người tiêu dùng thông qua mức giá cao hơn với sản phẩm bị đánh thuế.

Trao đổi với Tạp chí Thuế, PGS, TS. Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế từng cho rằng, việc tính thuế TTĐB đối với các sản phẩm đồ uống có đường là một trong những biện pháp hiệu quả để giảm mức tiêu thụ nước ngọt có đường, góp phần dự phòng và kiểm soát các bệnh không lây nhiễm. Nếu áp dụng thuế TTĐB, sản lượng có thể suy giảm trong một vài năm đầu tiên, nhưng sau đó sẽ phục hồi và có thể tiếp tục tăng. Hơn nữa, về bản chất thuế TTĐB là đánh vào người tiêu dùng nhằm điều chỉnh hành vi tiêu dùng. Doanh nghiệp chỉ là người nộp hộ, nên ngoài mức suy giảm trong một thời gian ngắn về sản lượng, thì các doanh nghiệp trong ngành ít chịu các tác động khác. Vị chuyên gia này cũng cho rằng, vấn đề quan trọng là doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phải chuẩn bị sẵn sàng các phương án để thích ứng với các chính sách mới trong lĩnh vực này; còn cơ quan quản lý phải đưa ra thời điểm và mức độ, cũng như cách đánh thuế sao cho phù hợp.

Hương Quỳnh

Tin liên quan

Dự kiến nhiều chính sách hỗ trợ, thúc đẩy phát triển sản phẩm, dịch vụ Halal

Dự kiến nhiều chính sách hỗ trợ, thúc đẩy phát triển sản phẩm, dịch vụ Halal

Tại dự thảo Nghị định quản lý chất lượng sản phẩm, dịch vụ Halal, Bộ Khoa học và Công nghệ đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ, thúc đẩy phát triển sản phẩm, dịch vụ Halal.
Bài 8: Đề xuất giảm trừ chi phí y tế, giáo dục khi tính thuế TNCN - Nhân văn nhưng cần tiêu chí rõ ràng

Bài 8: Đề xuất giảm trừ chi phí y tế, giáo dục khi tính thuế TNCN - Nhân văn nhưng cần tiêu chí rõ ràng

Đề xuất bổ sung giảm trừ trước khi tính thuế đối với một số khoản chi thiết yếu như y tế, giáo dục – đào tạo của người nộp thuế và người phụ thuộc, bao gồm bố mẹ, vợ - chồng, con được đánh giá là bước tiến nhân văn, tiệm cận hơn với thực tế chi tiêu của người dân và thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Được, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, Ủy viên thường trực Hội tư vấn thuế Việt Nam, việc thiết kế chính sách cần có tiêu chí cụ thể, phạm vi áp dụng hợp lý để bảo đảm công bằng, minh bạch và tránh bị lợi dụng sai mục đích.
Bài 7: Thu thuế phần chênh lệch giao dịch bất động sản để ngăn đầu cơ, thổi giá

Bài 7: Thu thuế phần chênh lệch giao dịch bất động sản để ngăn đầu cơ, thổi giá

Tại báo cáo thị trường bất động sản quý II/2025 công bố ngày 28/7, Bộ Xây dựng đề xuất nghiên cứu chính sách thu thuế phần chênh lệch giữa các lần giao dịch bất động sản nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ và đẩy giá trên thị trường.
Bài 6: Miễn, giảm thuế TNCN cho nhà khoa học: Động lực chiến lược thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Bài 6: Miễn, giảm thuế TNCN cho nhà khoa học: Động lực chiến lược thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Theo TS. Trần Trung Kiên, Giám đốc Chương trình đào tạo thuế, Khoa Tài chính công (Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh), đề xuất miễn, giảm thuế TNCN đối với nhà khoa học làm việc trong doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và trung tâm nghiên cứu, phát triển… là chính sách hợp lý, cần thiết và mang tính chiến lược trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới nền kinh tế tri thức, đồng thời góp phần thu hút, giữ chân nhân tài.
Bài 5: Thu thuế tài sản số - Bước đi cần thiết để quản lý minh bạch và chống thất thu ngân sách

Bài 5: Thu thuế tài sản số - Bước đi cần thiết để quản lý minh bạch và chống thất thu ngân sách

Dự thảo Luật Thuế TNCN (thay thế) đang đề xuất áp thuế 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần giao dịch đối đối với giao dịch tài sản số trên sàn minh bạch, công khai về giá với tần suất thường xuyêntương tự như chuyển nhượng chứng khoán hiện nay... Theo TS Phạm Nguyễn Anh Huy, Giảng viên cấp cao ngành Tài chính (Đại học RMIT Việt Nam), cách tiếp cận này là phù hợp trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn cần có chiến lược phân loại tài sản số, xác định rõ bản chất thu nhập để xây dựng chính sách thuế linh hoạt, đảm bảo công bằng và phát triển thị trường bền vững.
Hải quan công khai đường dây nóng tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh của cá nhân, tổ chức

Hải quan công khai đường dây nóng tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh của cá nhân, tổ chức

Nhằm đảm bảo công tác tuyên truyền hỗ trợ chính sách pháp luật cho người dân và DN, Cục Hải quan vừa ban hành quy chế về việc quản lý, sử dụng đường dây nóng và việc tiếp nhận, xử lý thông tin qua đường dây nóng.
Bài 4:  PGS.TS Lê Xuân Trường: Cải cách thuế thu nhập cá nhân để công bằng hơn, hiện đại hơn

Bài 4: PGS.TS Lê Xuân Trường: Cải cách thuế thu nhập cá nhân để công bằng hơn, hiện đại hơn

Với nhiều nội dung sửa đổi sâu rộng, Dự thảo Luật Thuế TNCN (thay thế) đang hướng đến một hệ thống thuế hiện đại, công bằng và bao quát hơn, bao gồm từ việc rút gọn bậc thuế, bổ sung giảm trừ chi thực tế, đến bao quát thu nhập trong nền kinh tế số. Theo PGS.TS Lê Xuân Trường, Trưởng Khoa Thuế - Hải quan (Học viện Tài chính), những cải cách này không chỉ góp phần giảm gánh nặng cho người nộp thuế, mà còn mở rộng cơ sở thu bền vững, phù hợp thực tiễn và thông lệ quốc tế, hướng tới một chính sách thuế “vừa sát dân, vừa sát thị trường”.
Bài 3: Đổi mới quy trình khấu trừ và quyết toán, tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế

Bài 3: Đổi mới quy trình khấu trừ và quyết toán, tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế

Dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) thay thế không chỉ điều chỉnh chính sách thuế mà còn đề xuất loạt cải cách trong quy trình khấu trừ, kê khai, nộp và quyết toán thuế, với mục tiêu giảm gánh nặng thủ tục hành chính, tăng tính minh bạch và nâng cao vai trò, trách nhiệm của cả người nộp thuế và tổ chức chi trả.
Bài 4: Sau sáp nhập, Thuế tỉnh Khánh Hòa vận hành thông suốt, đảm bảo hiệu lực hiệu quả

Bài 4: Sau sáp nhập, Thuế tỉnh Khánh Hòa vận hành thông suốt, đảm bảo hiệu lực hiệu quả

Đến nay, việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy Thuế tỉnh Khánh Hòa cơ bản hoàn thành, nhằm đảm bảo công tác quản lý thuế và phục vụ người dân, doanh nghiệp được thông suốt. Đó là chia sẻ của Trưởng Thuế tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Ngọc Tú
Nâng mức giảm trừ gia cảnh là cần thiết và đúng thời điểm

Nâng mức giảm trừ gia cảnh là cần thiết và đúng thời điểm

Trước đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh của Bộ Tài chính, chuyên gia về thuế Nguyễn Văn Được, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín khẳng định, trong bối cảnh đời sống người dân còn nhiều khó khăn, việc điều chỉnh mức giảm trừ không chỉ thể hiện sự quan tâm sát thực tiễn, mà còn góp phần kích thích tiêu dùng, hỗ trợ sản xuất. Từ đó nuôi dưỡng nguồn thu bền vững cho ngân sách nhà nước.
Bài 3:  Thuế TP. Hà Nội: "Hàng thẳng, lối thông" sẵn sàng hỗ trợ người nộp thuế

Bài 3: Thuế TP. Hà Nội: "Hàng thẳng, lối thông" sẵn sàng hỗ trợ người nộp thuế

Từ ngày 1/7, Thuế Thành phố Hà Nội đã sắp xếp lại bộ máy phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Có thể nói thách thức về khối lượng công việc là rất lớn, tuy nhiên ngành Thuế đã nỗ lực vượt bậc để đồng thời vừa triển khai sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy theo đúng chỉ đạo của Chính phủ, vừa đảm bảo duy trì đầy đủ, thông suốt các hoạt động hỗ trợ người nộp thuế.
Bài 1: Cải cách toàn diện thuế TNCN: Đảm bảo công bằng, bao quát đầy đủ nguồn thu

Bài 1: Cải cách toàn diện thuế TNCN: Đảm bảo công bằng, bao quát đầy đủ nguồn thu

Mặc dù đã phát huy vai trò quan trọng trong việc điều tiết thu nhập giữa các tầng lớp dân cư, thực hiện mục tiêu công bằng xã hội, song những biến động về kinh tế - xã hội và xu hướng thu nhập ngày càng đa dạng, một số quy định trong Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) đã không còn phù hợp với thực tiễn. Để nâng cao hiệu quả điều tiết và tăng tính công bằng, minh bạch, Bộ Tài chính đã xây dựng và đang lấy ý kiến hồ sơ dự án Luật Thuế TNCN (thay thế) với nhiều nội dung quan trọng liên quan đến mở rộng cơ sở thuế; thu nhập chịu thuế; mức giảm trừ gia cảnh...
Hoàn thiện khung pháp lý quản lý thuế trong chuyển đổi số và kinh tế số

Hoàn thiện khung pháp lý quản lý thuế trong chuyển đổi số và kinh tế số

Các ý kiến tham gia góp ý Dự thảo Luật Quản lý thuế thay thế đều thống nhất với định hướng chuyển đổi số toàn diện và tự động hóa công tác quản lý thuế. Tuy nhiên, để hoàn thiện hơn, một số ý kiến đề xuất Bộ Tài chính nghiên cứu, bổ sung các cơ chế quản lý mới nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát sinh từ hoạt động kinh doanh trên nền tảng số, thương mại điện tử và tài sản số.
Xem thêm
toan-phat-group
trien-lam-quoc-te-logistics-viet-nam-2025
cong-ty-tnhh-vsl-viet-nam

Tin mới

Cần tăng cường kiểm soát hàng ngoại xuyên biên giới vào Việt Nam qua sàn

Cần tăng cường kiểm soát hàng ngoại xuyên biên giới vào Việt Nam qua sàn

Việc xây dựng và ban hành Luật TMĐT là bước đi cần thiết trong bối cảnh thị trường TMĐT Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ hiện nay.
Hướng dẫn ưu đãi thuế TNDN đối với hoạt động điện mặt trời mái nhà

Hướng dẫn ưu đãi thuế TNDN đối với hoạt động điện mặt trời mái nhà

Cục Thuế vừa có văn bản hướng dẫn Thuế thành phố Huế về chính sách ưu đãi thuế TNDN đối với hoạt động điện mặt trời mái nhà.
Dự kiến nhiều chính sách hỗ trợ, thúc đẩy phát triển sản phẩm, dịch vụ Halal

Dự kiến nhiều chính sách hỗ trợ, thúc đẩy phát triển sản phẩm, dịch vụ Halal

Tại dự thảo Nghị định quản lý chất lượng sản phẩm, dịch vụ Halal, Bộ Khoa học và Công nghệ đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ, thúc đẩy phát triển sản phẩm, dịch vụ Halal.
Xuất khẩu vải thiều tăng 92%

Xuất khẩu vải thiều tăng 92%

Vải thiều Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu kỷ lục 92% trong 6 tháng đầu năm, mở rộng đầu ra tại các thị trường cao cấp như Mỹ, Canada và châu Âu.
Cảnh báo tình trạng đào tạo môi giới bất động sản trái phép

Cảnh báo tình trạng đào tạo môi giới bất động sản trái phép

Tình trạng “đào tạo chui”, môi giới hoạt động không có chứng chỉ, không qua đào tạo chuẩn hóa vẫn đang diễn ra phổ biến.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức của Thuế tỉnh Phú Thọ.
(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII

(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII

Các thông tin liên quan của Chi cục Hải quan khu vực VII.
(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng

(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng

Từ ngày 1/7/2025, ngành Thuế đã ổn định về tổ chức bộ máy, nhân sự của Thuế tỉnh, thành phố để hoạt động thông suốt theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu
Phiên bản di động