Cần triển khai các gói tín dụng ưu đãi cho khởi nghiệp

Thưa ông, lý do vì đâu khiến cho việc tiếp cận vốn của các DN khởi nghiệp gặp khó khăn?

Một điểm chung lớn nhất của các DN khởi nghiệp là đều bắt đầu bằng ý tưởng sáng tạo, dựa trên kỹ thuật, công nghệ cao, tri thức khoa học, kinh doanh vào lĩnh vực mới… Do đó, những ý tưởng này thường thiếu kinh nghiệm nên khả năng thành công tương đối thấp. Trong điều kiện hiện nay, các ngân hàng không đủ khả năng và nguồn lực để thẩm định hiệu quả thực tiễn của ý tưởng cũng như nhu cầu của thị trường đầu ra đối với các ý tưởng mới này. Ngoài ra, tại Việt Nam hiện chưa có cơ quan, hiệp hội chuyên ngành độc lập để đánh giá hiệu quả của các ý tưởng kinh doanh sản xuất mới. Do đó không có đủ cơ sở để ngân hàng đánh giá phương án kinh doanh. Hầu hết các ngân hàng đều muốn quản lý rủi ro chặt chẽ, không để phát sinh nợ xấu, vì vậy khả năng tiếp cận vốn của DN khởi nghiệp càng hạn chế.

Bên cạnh đó, hầu hết các DN khởi nghiệp đều không có tài sản đảm bảo. Trong khi quy trình cấp tín dụng của ngân hàng, trừ các DN đã có uy tín và hiệu quả kinh doanh tốt được xếp hạng tín nhiệm cao, hầu hết các khoản vay từ ngân hàng đều cần có tài sản đảm bảo để hạn chế rủi ro mất vốn của ngân hàng. Trong khi các ý tưởng kinh doanh của DN khởi nghiệp không phải là tài sản đảm bảo để có thể mang đi thế chấp ngân hàng. Do đó, ngân hàng rất khó có thể cấp tín dụng vì không đảm bảo được các điều kiện quản lý rủi ro.

Ngoài ra, các DN khởi nghiệp cũng gặp nhiều khó khăn về thủ tục pháp lý do chưa có bộ máy điều hành quản trị DN. Khi đó, ngân hàng cấp tín dụng cho các DN này sẽ bị hạn chế do vướng mắc về hồ sơ thủ tục. Đồng thời sự thiếu minh bạch về báo cáo tài chính, tài sản, thuế của các DN khởi nghiệp cũng làm gia tăng rủi ro cho ngân hàng khi quyết định cấp tín dụng. Vì vậy, trong điều kiện siết chặt tín dụng như hiện nay, các ngân hàng sẽ càng chặt chẽ hơn trong khâu thẩm định DN để giảm thiểu rủi ro mất vốn.

Vậy làm cách nào để có thể tháo gỡ những nút thắt trên, thưa ông?

Theo tôi, cách tốt nhất là thành lập và đưa vào hoạt động các quỹ đầu tư mạo hiểm. Các quỹ đầu tư mạo hiểm này cũng cần có sự tham gia góp vốn của các các ngân hàng, qua đó đưa nguồn vốn vay đến cho các DN khởi nghiệp có nhu cầu. Hiện nay việc tiếp cận nguồn vốn vay từ ngân hàng hầu như rất khó khăn và còn tồn tại nhiều vướng mắc, với kinh nghiệm từ các nước phát triển trên thế giới, tôi thấy việc hoạt động của các quỹ đầu tư mạo hiểm trong các lĩnh vực này là phù hợp nhất.

Quỹ đầu tư mạo hiểm đáp ứng được nhu cầu vốn của DN cũng như chấp nhận được mức độ rủi ro cao hơn so với quy định của hệ thống ngân hàng. Do đó, sự xuất hiện của các quỹ đầu tư mạo hiểm có thể giải quyết bài toàn về vốn cho các DN khởi nghiệp, đồng thời có thể hỗ trợ, cung cấp tư vấn về các mặt thị trường đầu ra, hồ sơ pháp lý, quản trị DN, kê khai thuế, báo cáo tài chính… đảm bảo cho DN có đủ cơ sở để hoạt động hiệu quả. Hiện, NHNN chi nhánh TP.HCM đang xây dựng dự thảo quy chế thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm và kêu gọi các ngân hàng tham gia góp vốn. Đến nay đã có 4-5 ngân hàng đăng ký tham gia. Dự kiến đến hết quý I/2017, dự thảo này sẽ được trình lên Thống đốc NHNN và UBND TP.HCM để xem xét đưa vào triển khai.

Ngoài ra, tôi thấy cũng cần thành lập các trung tâm chuyên ngành uy tín để thẩm định, đánh giá khách quan, có cơ sở khoa học về các dự án, ý tưởng sáng tạo, đặc biệt là các ý tưởng áp dụng khoa học kỹ thuật hiện đại, đánh giá thị trường đầu ra của sản phẩm dịch vụ mới. Đây sẽ là nền tảng, cơ sở vững chắc hỗ trợ cho các ngân hàng trong quá trình thẩm định dự án kinh doanh, thêm cơ hội và tăng khả năng tiếp cận vốn cho DN. Với những đánh giá mang hàm lượng khoa học cao, các ngân hàng sẽ dễ dàng hơn trong việc quyết định cấp tín dụng, tài trợ cho các dự án, ý tưởng kinh doanh mới.

Ngoài các giải pháp trên, Nhà nước cũng cần có các chính sách ưu đãi, giảm thiểu các thủ tục pháp lý có liên quan, thành lập các trung tâm hỗ trợ tư vấn cho DN khởi nghiệp, triển khai các gói tín dụng ưu đãi cho DN khởi nghiệp...

Xin ông có thể nói rõ hơn về gói tín dụng ưu đãi, sắp tới TP.HCM có kế hoạch triển khai gói tín dụng ưu đãi nào cho DN khởi nghiệp hay không?

Hiện nay các ngân hàng trên địa bàn TP.HCM đã nhất trí dành ra một gói tín dụng ưu đãi cho DN khởi nghiệp ở các lĩnh vực, ngành nghề ưu tiên với lãi suất hợp lý, tập trung vào các dự án khởi nghiệp ở các ngành nghề. Thời gian tới, NHNN chi nhánh TP.HCM sẽ công bố gói tín dụng này, không chỉ cho năm 2017 mà cho cả những năm tiếp theo.

Ngoài ra, qua 5 năm triển khai thành công, chương trình kết nối ngân hàng – DN cũng đã hỗ trợ cho nhiều DN nhỏ và vừa tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi giá rẻ của ngân hàng. Trong năm 2017, chương trình sẽ tiếp tục được triển khai với một trong số trọng tâm chính là DN khởi nghiệp tại một số lĩnh vực ưu tiên, mũi nhọn, các DN khởi nghiệp sáng tạo, ứng dụng khoa học kỹ thuật… Đây sẽ là nguồn vốn hữu ích hỗ trợ các DN này xây dựng và đưa các ý tưởng kinh doanh mới vào thực tiễn thị trường, giảm áp lực về nợ phải trả cho ngân hàng, từ đó đầu tư phát triển có hiệu quả hơn.

Xin cảm ơn ông!