Vẫn bức xúc vì kiểm tra chuyên ngành

Quang cảnh Hội nghị. Ảnh: L.BẰNG.

Mất hàng chục tỷ đồng để kiểm tra hàng hóa

Phát biểu tại Hội nghị, nhiều DN, hiệp hội tiếp tục phàn nàn về thủ tục kiểm tra chuyên ngành. Theo ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam, kể từ khi DN khai báo, kiểm tra chuyên ngành đến khi có kết quả kiểm tra chuyên ngành, xuất trình cho cơ quan Hải quan để ra quyết định thông quan là khoảng thời gian rất dài. Điều này làm mất thời gian và chi phí cho DN. Vì hàng càng lâu được thông quan thì DN sẽ càng mất phí lưu kho, hàng về chậm DN không có hàng để đưa vào sản xuất.

Chẳng hạn, để nhập khẩu bông, DN phải gửi công văn lên Cục Thú y (Bộ NN&PTNT) để xin Giấy phép Kiểm dịch thực vật. Tính từ khi gửi công văn đến khi có quyết định kiểm dịch là 7 ngày. Sau đó làm thủ tục mở tờ khai xin đăng ký kiểm dịch hun trùng tại cửa khẩu nhập mất 2 ngày. Ông Trương Văn Cẩm than vãn và cho biết đây là những vướng mắc Hiệp hội Dệt may Việt Nam đã tổng hợp, kiến nghị với các cơ quan liên quan, song theo phản ánh của nhiều DN tình trạng này vẫn đang tồn tại.

Đây là một trong những vướng mắc liên quan đến kiểm tra chuyên ngành mà các DN dệt may đang gặp phải. Còn hàng loạt thủ tục kiểm tra khác liên quan đến NK lông vũ, vải mẫu… khiến DN mất nhiều thời gian và chi phí. Ông Trương Văn Cẩm cho rằng: Thủ tục kiểm tra chuyên ngành đã và đang gây mất nhiều thời gian và chi phí cho DN, việc nhập khẩu hàng chậm trễ làm gián đoạn sản xuất, phá vỡ thời gian giao hàng, khiến DN có thể bị phạt, bị cắt đơn hàng, hoặc làm đội giá thành sản phẩm, giảm năng lực cạnh tranh của DN.

Cùng chung tâm trạng, ông Nguyễn Sơn, Hiệp hội Bông sợi Việt Nam cho biết, mỗi năm các DN phải NK tới 1 triệu tấn bông, trong nước chỉ sản xuất được 1.000-2.000 tấn. Cách đây 4 năm, Bộ NN&PTNT yêu cầu các lô hàng NK phải được kiểm dịch. “Năm 2015 Việt Nam NK trên 1 triệu tấn bông. Mỗi container là 20 tấn, như vậy 1 năm phải nhập tới 50.000 container. Tính bình quân mỗi năm có khoảng 17-18 nghìn container bông bị lấy mẫu kiểm tra. Với chi phí kiểm dịch là 1 triệu đồng/container, ít nhất DN cũng phải chi 17-18 tỷ đồng mỗi năm cho dịch vụ này, không kể cho cho hàng ngàn người và xe cộ đi lại cửa khẩu. Thời gian kiểm dịch ít nhất mất 2,5 ngày, nếu không phải 7-8 ngày. Điều này gây ra gánh nặng rất lớn cho DN!

“Trước khi đến hội nghị này, tôi kiểm tra từ các DN thì được biết dù bị kiểm tra suốt nhiều năm nay nhưng chưa thấy DN nào phản ánh là phát hiện sâu, bọ trong các lô hàng”, ông Nguyễn Sơn cho biết và đề nghị kiểm tra xác suất thay vì từng lô hàng như hiện nay. Ngoài ra, đại diện Hiệp hội Bông sợi cũng đề nghị giảm tỷ lệ kiểm tra, và công nhận kết quả kiểm dịch của các nước, tức các nước đã kiểm tra thì về Việt Nam không cần kiểm tra nữa.

Cái gì cần kiểm tra thì mới kiểm tra

TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế cho rằng: Thông quan qua biên giới là chỉ số quan trọng. Nếu giảm 1 ngày thông quan hàng hóa XNK thì tiết kiệm hàng tỷ USD. Chỉ số này liên quan đến nhiều bộ và theo nhìn nhận, phần lớn các bộ rất trì trệ trong việc phối hợp với Bộ Tài chính trong triển khai chỉ số này. Ví dụ việc xây dựng Cổng thông tin một cửa quốc gia, có kết nối với các bộ, hiện chỉ có 2-3 thủ tục kết nối trong số 100 thủ tục. Các bộ chủ yếu thực hiện các thủ tục ít ảnh hưởng đến quyền lợi của bộ đó. Thủ tục nào ảnh hưởng nhiều quyền lợi của họ nhưng giúp ích cho DN thì chưa kết nối.

“Cần kết nối thực chất, không nên kết nối hình thức để báo cáo có bao nhiêu thủ tục được kết nối”, ông Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn nhắc lại việc thông quan hàng hóa các thủ tục liên quan đến Bộ Tài chính chỉ là khoảng 28%, còn lại 72% phụ thuộc vào các bộ, ngành khác. “Chúng tôi đã đưa ra mục tiêu phấn đấu đến 2018 giảm một nửa thời gian, thủ tục hành chính liên quan đến hải quan. Chúng tôi tin tưởng mục tiêu này tính khả thi cao. Quan trọng là 72% thời gian, thủ tục phụ thuộc các bộ khác”, Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn chia sẻ.

Lãnh đạo Bộ Tài chính cũng đưa ra quan điểm phải làm rõ mặt hàng nào nhất định phải kiểm tra ở cửa khẩu, nhóm hàng nào đủ tiêu chuẩn của các nước G7, G20 thì chúng ta nên công nhận ngay, không cần kiểm tra. Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn cũng cho biết: Chúng tôi đã thành lập Cục Kiểm định hải quan, thay cho Trung tâm Phân tích phân loại hàng hóa XNK, có bố trí nhân lực, trang thiết bị tại các cửa khẩu để thực hiện quản lý nhà nước, kiểm tra với những mặt hàng Nhà nước cần kiểm tra, đảm bảo thuận tiện cho DN.

Tại hội nghị, ông Văn Viết Tuấn, đại diện Công ty Cổ phần Viettronics Tân Bình, thành viên Tổng Công ty Điện tử và Tin học Việt Nam lại tỏ ra bức xúc về việc thực hiện quy định của Bộ Công Thương về dán nhãn năng lượng cho các phương tiện và thiết bị sử dụng năng lượng.

Theo ông Tuấn, chủ trương dán nhãn năng lượng trước khi đưa sản phẩm ra thị trường là hoàn toàn hợp lý. Thế nhưng khi lập kế hoạch sản xuất kinh doanh một kiểu máy/loại máy, Viettronics Tân Bình phải nghiên cứu và làm mẫu ở các phòng nghiên cứu hay nhà máy ở nước ngoài, sau đó phải gởi mẫu về Việt Nam để thử nghiệm hoạt động thực địa hay thử nghiệm thị trường. Từ đó công ty mới quyết định sản xuất hàng loạt hay không. Nếu quyết định sản xuất, chúng tôi lại phải thử nghiệm và đăng ký lại cho loạt máy sản xuất trong nước.

Ngoài ra, hiện tại chỉ có một nơi thử nghiệm là Trung Tâm 3 (Biên Hòa-Đồng Nai) nên xảy ra tình trạng quá tải khi nhiều mẫu đo kiểm cùng thời điểm, điều này dẫn đến thời gian thử nghiệm kéo dài. Mặt khác, hồ sơ đăng ký phải gửi ra Hà Nội (Bộ Công Thương) vì không có cơ quan đại diện của Bộ hay Văn phòng năng lượng tại TP.HCM làm mất thời gian cho DN.

TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng: Chi phí cho việc dán nhãn năng lượng này là không nhiều, thế nhưng thời gian kiểm nghiệm mất quá nhiều. Đó là cách quản lý không phù hợp, không thân thiện, không vì DN, không đúng tinh thần Thủ tướng đã nêu đó là “vì DN phục vụ”.