 | Xây dựng nền tài chính thông minh và số hóa hoàn toàn |
| Số hóa dịch vụ logistics |
| Số hóa- Nền tảng thúc đẩy nền kinh tế phát triển nhanh |
 |
Các doanh nghiệp, hiệp hội và các cơ quan Chính phủ nếu sử dụng TradeTrust sẽ tạo ra một mạng lưới toàn cầu gồm các đối tác tin cậy nhằm trao đổi và xác minh các chứng từ thương mại số hoá xuyên biên giới. Với mục tiêu cho phép dòng chảy hàng hóa lưu thông thông suốt giữa các quốc gia và giảm thiểu bất cập do sử dụng chứng từ giấy, đảm bảo thương mại xuyên biên giới được thực hiện đơn giản hơn và an toàn hơn.
Các biện pháp kiểm soát trong đại dịch Covid-19 đã gây ra sự gián đoạn cho các doanh nghiệp trên quy mô chưa từng có. Cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu đã chứng minh rằng số hóa không chỉ là sự lựa chọn mà là sự cần thiết cho sự tồn tại và hoạt động của các doanh nghiệp. Mặc dù cơ quan Hải quan và các doanh nghiệp xuất nhập khẩu đã triển khai nhiều quy trình số hóa, thực tế cho thấy chứng từ giấy vẫn được sử dụng rộng rãi giữa các cơ quan quản lý biên giới, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu và các bên tham gia vào chuỗi cung ứng quốc tế.
Ví dụ, vận đơn (B/L) vẫn được nộp bằng bản giấy tại nhiều quốc gia, gây ra những bất cập. Điều này gây tốn thời gian và chi phí cho doanh nghiệp khi phải chuyển phát nhanh vận đơn tới các cảng dỡ hàng, cộng với những rủi ro phát sinh như thất lạc vận đơn trong quá trình vận chuyển, dẫn đến việc các doanh nghiệp phải chịu phí lưu kho.
Lý do chứng từ giấy vẫn được sử dụng là bởi có nhiều các tiêu chuẩn về định dạng chứng từ điện tử, do đó việc xác minh nguồn gốc và tính xác thực đối với các chứng từ điện tử được nộp cho cơ quan chức năng là không dễ dàng.
Việc số hoá các chứng từ vận chuyển (liên quan đến quyền sở hữu hàng hoá) như vận đơn điện tử (eBL) được cho là đặc biệt khó khăn. Lý do eBL vẫn không được sử dụng rộng rãi trong hệ sinh thái thương mại quốc tế phần lớn là vì sự thiếu thống nhất trong công nhận tính pháp lý ở các quốc gia khác nhau. Điều này gây khó khăn cho việc tái thiết lập phương thức trao đổi điện tử của các chứng từ về quyền sở hữu, chuyển nhượng quyền và nghĩa vụ trong chuỗi thương mại. Ngay cả khi các bên sử dụng các giải pháp số hóa để trao đổi BL, họ cũng thường phải in các chứng từ ra khi chuyển các chứng từ này đến các quốc gia khác.
Sáng kiến TradeTrust
Đối mặt với những thách thức này, Cơ quan Phát triển Truyền thông Infocomm của Singapore (IMDA) đã đưa ra ý tưởng xây dựng Giải pháp, tập hợp các quy định pháp lý, các tiêu chuẩn chứng từ và một bộ các phần mềm, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho khả năng tương tác và trao đổi các chứng từ thương mại điện tử giữa các hệ sinh thái công nghệ khác nhau.
Sáng kiến TradeTrust được xây dựng với sự phối hợp, hỗ trợ từ các đối tác trong và ngoài nước, bao gồm các cơ quan Chính phủ và các tổ chức quốc tế (như Phòng Thương mại Quốc tế), các nhà cung cấp giải pháp công nghệ và các doanh nghiệp (chẳng hạn các hãng vận chuyển, doanh nghiệp vận tải, tổ chức tài chính).
TradeTrust được phát triển dựa trên cơ sở khả năng truy tìm nguồn gốc của các chứng từ số và xác minh tính xác thực của các chứng từ này. Việc chứng thực này dựa trên khung pháp lý Chứng thực mở (OpenAttestation), một phương pháp mà chứng từ phát hành được coi là đáng tin cậy về mã hoá và có thể được xác minh một cách độc lập. Khi một hồ sơ được khởi tạo, dấu vân tay (sử dụng công nghệ sinh trắc học) của một hồ sơ TradeTrust đã ký sẽ được lưu trên Kho dữ liệu hợp đồng thông minh (smart contract), đóng vai trò như là một sổ cái bất biến (immutable ledger). Hồ sơ TradeTrust được ký kết sau đó sẽ được gửi tới người nhận, có thể xác minh hồ sơ một cách dễ dàng bằng cách kéo và thả tệp chứng từ đó trên giao diện website https://tradetrust.io.
TradeTrust bao gồm bốn thành phần hoạt động đồng thời đem lại sự tin tưởng và đảm bảo về mặt pháp lý liên quan đến các chứng từ số hóa được trao đổi cho người sử dụng.
Thứ nhất, Hài hòa về mặt pháp lý nhằm đảm bảo giá trị pháp lý của các chứng từ thương mại số hóa giữa các quốc gia và lĩnh vực khác nhau.
Việc thông qua khung pháp lý cho hồ sơ có thể trao đổi qua phương phức điện tử ở tất cả các quốc gia tham gia TradeTrust là cần thiết nhằm hướng tới môi trường thương mại phi giấy tờ.
Hiện nay, Singapore đang thực hiện sửa đổi Luật Giao dịch điện tử (ETA) để cung cấp cơ sở pháp lý chặt chẽ cho các chứng từ điện tử như eBL và công nhận đây là các chứng từ hợp lệ. ETA sẽ thông qua Luật mẫu về hồ sơ điện tử (MLETR) của Ủy ban Liên hợp quốc về Luật Thương mại quốc tế (UNCITRAL)- một khuôn khổ pháp lý mà các quốc gia có thể hài hòa hóa luật pháp của mình, cho phép công nhận các chứng từ điện tử tương đương với chứng từ giấy. ETA sửa đổi gần đây đã được Quốc hội Singapore thông qua và dự kiến sẽ có hiệu lực vào nửa đầu năm 2021.
Thứ hai, xây dựng các tiêu chuẩn quốc tế tạo điều kiện thuận lợi cho khả năng tương tác của các chứng từ số hóa được trao đổi thông qua các giải pháp và hệ thống khác nhau.
Các tiêu chuẩn TradeTrust được dùng để tạo ra các chứng từ phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế được xây dựng đối với các chứng từ số hóa, ví dụ như Trung tâm Tạo thuận lợi Thương mại và Kinh doanh điện tử của Liên Hiệp Quốc (UN/CEFACT) và Tổ chức Tiêu chuẩn quốc tế (ISO).
Thứ ba, hệ thống chứng nhận nhằm đưa ra một bộ các quy định và chính sách được quốc tế công nhận để xác nhận các giải pháp phù hợp với quy định pháp luật.
ETA quy định các điều khoản về việc triển khai hệ thống công nghệ thông tin xử lý hồ sơ chuyển nhượng (bao gồm cả những tiêu chuẩn của TradeTrust). Do đó, khuôn khổ và hệ thống chứng nhận sẽ được khai thác để thừa nhận các giải pháp kỹ thuật xử lý các chứng từ điện tử như eBL đảm bảo đáp ứng các quy định pháp lý.
Thứ tư, phần mềm mã nguồn mở có thể dễ dàng tích hợp các giải pháp back-end vào mạng lưới TradeTrust.
TradeTrust hiện đang kết nối với blockchain mở có thể được tham vấn thông qua giao diện web. Phần mềm này đã được xây dựng và có sẵn theo các điều khoản cấp phép mã nguồn mở trên GitHub (www.github.com/TradeTrust). Các doanh nghiệp có thể tích hợp phần mềm vào nền tảng hoặc giải pháp số để kết nối với mạng chuỗi khối TradeTrust công khai.
Lợi ích của Trade Trust
TradeTrust có thể mang lại một số lợi ích cho cộng đồng logistics, tài chính và thương mại. Các cơ quan nhà nước và tư nhân sử dụng các tiêu chuẩn TradeTrust thông qua các giải pháp kết nối tới blockchain mở và có thể tương tác với các thành viên khác.
. Tăng hiệu quả: tất cả các chứng từ theo tiêu chuẩn TradeTrust có thể được xác minh trên các giao diện web theo tiêu chuẩn TradeTrust, xóa bỏ các yêu cầu kiểm tra nhiều lần của các bên khác nhau trong xác minh tính hợp pháp của các chứng từ khi nhận được thông qua các kênh gián tiếp;
. Giảm chi phí và thời gian: Việc số hóa chứng từ giấy giúp giảm thiểu sự khác biệt, giảm chi phí và thời gian cho việc in ấn và vận chuyển chứng từ giữa các bên.
TradeTrust sẽ hỗ trợ sự xuất hiện của các dịch vụ mới. Khi hoạt động với hệ sinh thái công nghệ hiện tại được thiết lập bởi nhiều hệ thống khác nhau, cho phép tương tác cũng như đảm bảo giá trị pháp lý của các công cụ điện tử được trao đổi, TradeTrust có thể:
. Hỗ trợ hội tụ của các chuỗi chứng từ, tài chính, bằng cách tự động hóa các quy trình quan trọng như thanh toán hoặc giải ngân tự động thông qua sử dụng các hợp đồng thông minh.
. Cho phép các nhà khai thác tận dụng tính minh bạch và toàn vẹn của chuỗi. Ví dụ, các nhà cung cấp bảo hiểm có thể áp dụng công cụ định giá động khi đánh giá rủi ro.
Các ứng dụng
Cơ quan Phát triển Truyền thông Infocom của Singapore (IMDA) đang làm việc với các đối tác trong và ngoài nước để thúc đẩy việc ứng dụng TradeTrust nhằm tạo thuận lợi cho các quy trình thủ tục xuyên biên giới và cho phép các giao dịch thương mại số. Một vài ví dụ cụ thể như sau:
Xác minh tính xác thực và nguồn gốc của chứng từ quản lý thương mại do Chính phủ ban hành.
Cơ quan Bảo vệ Biên giới Úc (ABF) và IMDA đã tiến hành một cuộc thử nghiệm vào tháng 11/2020 nhằm kiểm tra việc trao đổi chứng chỉ xuất xứ điện tử.
. Chứng chỉ điện tử được cấp theo tiêu chuẩn TradeTrust thông qua Hệ thống Sổ cái liên chính phủ của ABF.
. Các chứng chỉ điện tử được gửi tới các doanh nghiệp Singapore tham gia thử nghiệm cũng như cơ quan Hải quan Singapore để tiếp nhận phản hồi về các phương pháp xác minh do TradeTrust cung cấp, từ quét mã QR đến kéo và thả các chứng chỉ điện tử vào các giao diện web TradeTrust hoặc IGL.
Các phương pháp xác minh khác nhau này cho phép các doanh nghiệp Singapore và Hải quan Singapore yên tâm về tính xác thực và xuất xứ của các hồ sơ mà không cần sử dụng một nền tảng chung.
Thực hiện chuyển quyền sở hữu trên các eBL
IMDA và Cơ quan Hàng hải và Cảng biển Singapore (MPA) hiện đang nỗ lực tiến hành thử nghiệm eBL với sự hỗ trợ của Hải quan Singapore và các đối tác doanh nghiệp.
Mã nguồn TradeTrust được phân phối theo giấy phép nguồn mở. Người sử dụng có thể tải xuống và sử dụng miễn phí theo các điều khoản cấp phép nguồn mở. Việc thực hiện tham chiếu TradeTrust hiện tại sử dụng chuỗi khối Ethereum và sẽ có khoản chi phí phát sinh khi sinh trắc vân tay của hồ sơ TradeTrust được ghi lại trên mạng Ethereum, ví dụ, khi hãng vận tải cấp eBL. Các bên thực hiện xác minh chứng từ sẽ không bị tính phí. Trong tương lai gần, khi TradeTrust phát triển, các mạng blockchain khác ngoài Ethereum có thể được sử dụng.
Ngọc Loan (Theo WCO)
