Tổng thống Mỹ Obama "thủ thế" trong vấn đề Palestine

Nhưng hơn cả thế, ít ai dự liệu được rằng ông Obama phải đối mặt với một trong những thách thức lớn nhất đối với uy tín của nước Mỹ trong hàng thập kỷ liên quan đến chính sách đối ngoại ở Trung Đông, đó là Palestine nỗ lực vận động Liên hợp quốc (LHQ) công nhận Palestine là một nhà nước vào tuần tới.

Việc Palestine đơn phương vận động thế giới công nhận nhà nước của họ không chỉ khiến nỗ lực kiến tạo hòa bình khu vực Trung Đông do Mỹ đứng đầu có nguy cơ tê liệt hơn nữa, mà còn đẩy Washington vào thế tiến thoái lưỡng nan khi mà Mỹ đang cố gắng khôi phục uy tín với thế giới Arab.

Hành động này cũng gợi lại những khoản "chi phí ngoại giao" mà Mỹ đã bỏ ra để bảo vệ đồng minh thân cận của mình là Israel - nước đang tự nhận thấy bị cô lập hơn so với hàng thập kỷ trước vì phải vật lộn để thích nghi với những biến động chính trị trong khu vực. Trong vấn đề Palestine, Nhà Trắng xem ra không còn nắm vai trò "cầm cương" nữa. Nỗ lực cuối cùng của Mỹ là ngăn người Palestine xúc tiến kế hoạch đề nghị LHQ công nhận Palestine là một nhà nước, hoặc ít nhất là giúp kiềm chế hậu quả nếu Palestine được LHQ công nhận.

Tổng thống Obama chắc hẳn tự nhận thấy ông đang rơi vào tình thế khó xử khi phản đối hành động đòi quyền tự quyết của Palestine, vì trước đây ông đã tuyên bố hùng hồn hơn các Tổng thống Mỹ tiền nhiệm rằng người Palestine xứng đáng có một Nhà nước của riêng mình.

Ông Obama cho rằng giải pháp hai nhà nước chỉ có thể thực hiện được thông qua các cuộc thương lượng trực tiếp, nhưng nhiều nhà phân tích chỉ trích rằng ông vẫn làm chưa đủ để tái khởi động các cuộc hòa đàm bị bế tắc lâu nay, hoặc để đề ra sáng kiến có thể làm cho người Palestine từ bỏ nỗ lực vận động tại LHQ. Trong khi đó, nhiều nước Arab nghi ngờ sự công tâm của ông Obama với tư cách là nhà trung gian hòa giải khi ông tuyên bố ủng hộ ý chí của người dân Ai Cập, Libya và những nước khác, trong khi lại yêu cầu người Palestine tiếp tục chờ đợi.

Thái độ hiện nay của ông Obama khác xa hồi ông nhậm chức vào tháng 1-2009. Khi đó, ông bày tỏ hy vọng sẽ biến tiến trình kiến tạo hòa bình ở Trung Đông thành một thành tựu của chính sách đối ngoại. Theo các nhà phân tích, trong bối cảnh nước Mỹ "rục rịch" chuẩn bị cho cuộc bầu cử Tổng thống vào năm tới, ông Barack Obama sẽ "án binh bất động", tạm ngừng mọi nỗ lực hòa bình mới cho Trung Đông, cho đến khi ông có thể tái đắc cử nhiệm kỳ hai. Dan Kurtzer, cựu đại sứ Mỹ tại Israel, nói: "Trong vòng 14 tháng nữa, ông Obama sẽ tái khởi động tiến trình này. Hiện giờ, ông không muốn có thêm một thất bại khác".

Washington đang tìm kiếm sự ủng hộ của Anh cho cách tiếp cận hiện nay đối với vấn đề Palestine. Hai thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an là Trung Quốc và Nga đã công khai ủng hộ Palestine trở thành một quốc gia độc lập. Pháp tỏ ra thông cảm với Palestine, nhưng cũng đang tìm kiếm một giải pháp dung hòa để có thể nhận được sự ủng hộ từ Đức - nước đang phản đối LHQ kết nạp Palestine - nhằm tạo lập một quan điểm chung cho Liên minh châu Âu (EU).

Hiện EU đang là tâm điểm cho những nỗ lực nhằm tránh cho các bên rơi vào một tình huống ngoại giao khó xử. EU duy trì quan điểm chỉ thông qua con đường đàm phán mới giải quyết được cuộc xung đột Israel-Palestine bởi liên minh này không muốn có sự chia rẽ giữa 27 thành viên. Tuy nhiên, các nỗ lực tìm kiếm một giải pháp đột phá đang vấp phải hòn đá tảng, đó là yêu cầu tiên quyết của Palestine rằng bất cứ một cuộc đàm phán nào cũng phải chấp nhận đường biên giới thiết lập trước năm 1967 và Israel phải ngừng mở rộng các khu định cư ở Bờ Tây. Israel không bao giờ chấp nhận điều này.

Bạch Dương