Tổng kết thực hiện và kiến nghị sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992

Hội thảo khoa học “Tổng kết việc thực hiện và kiến nghị sửa đổi Hiến pháp năm 1992”
(Ảnh: cpv.org.vn)

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Vũ Trọng Kim, hầu hết Ủy ban MTTQ các tỉnh, thành đã tổ chức tổng kết việc triển khai, thực hiện Hiến pháp. Cơ quan Trung ương MTTQ Việt Nam đã tổ chức 3 đoàn đến 15 tỉnh, thành phố để khảo sát và tọa đàm khoa học về việc tổng kết Hiến pháp 1992.

Thực hiện Nghị quyết của Đảng và Quốc hội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã ban hành kế hoạch về việc tham gia thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 1992; đã có trên 20 tham luận của các nhà khoa học, cá nhân tiêu biểu, cán bộ quản lý và đại diện lãnh đạo của Ủy ban MTTQ một số tỉnh, thành phố được gửi đến Hội thảo này. Các báo cáo đều trình bày khá đầy đủ, toàn diện về những vấn đề lý luận và thực tiễn của việc xây dựng và thi hành Hiến pháp năm 1992 cùng với những kiến nghị sửa đổi, bổ sung.

Khẳng định Hiến pháp là đạo luật cơ bản của Nhà nước, văn kiện chính trị - pháp lý quan trọng, thể hiện bản chất dân chủ, tiến bộ của Nhà nước và của chế độ ta, nhiều vấn đề kiến nghị sửa đổi, bổ sung Hiến pháp đã được các nhà nghiên cứu khoa học và nhà quản lý đưa ra.

Trong đó, chủ yếu đề cập đến vị trí, vai trò của MTTQ Việt Nam trong hệ thống chính trị; việc tăng cường mối quan hệ giữa MTTQ với Nhà nước; việc quy định hoạt động giám sát và phản biện xã hội của MTTQ trong Hiến pháp. Các quy định về quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong Hiến pháp; việc tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân; việc hoàn thiện các thiết chế Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ và các cơ quan tư pháp; việc hoàn thiện bộ máy chính quyền địa phương; cơ chế giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, đại biểu dân cử, cán bộ công chức nhà nước cũng được các đại biểu tập trung làm rõ.

Đa số các ý kiến kiến nghị Hiến pháp cần cụ thể hóa hơn quyền của MTTQ và nhân dân trong tham gia xây dựng bộ máy chính quyền, nhiệm vụ của MTTQ và cử tri trong bãi nhiệm, miễn nhiệm đại biểu dân cử không đủ tiêu chuẩn; nhiệm vụ của MTTQ trong giám sát cơ quan Nhà nước và đại biểu dân cử; bổ sung Điều 9 trong Hiến pháp về nhiệm vụ phản biện xã hội của MTTQ với những cơ chế, chính sách rõ ràng. Nhiều đại biểu cũng đề nghị bổ sung chức năng, nhiệm vụ của MTTQ khi thực hiện bỏ HĐND cấp quận, huyện, phường; có một chương riêng quy định về vị trí, vai trò của MTTQ…

Từ những phân tích về các yếu tố lịch sử, qua đó thể hiện rõ vai trò lãnh đạo của Đảng qua từng thời kỳ, từng giai đoạn, GS Lưu Văn Đạt cho rằng Hiến pháp phải thể hiện rõ ràng, đầy đủ hơn về hệ thống chính trị, đặc biệt là vai trò của Đảng.

Cơ sở lý luận của việc ghi nhận vai trò của Đảng cộng sản trong Hiến pháp chính là đường lối cách mạng của Nguyễn Ái Quốc và của Đảng ta, thể hiện qua Đường Kách mệnh và Cương lĩnh đổi mới đất nước. Hiến pháp năm 1946 và 1959 chưa thể chế hóa vai trò của Đảng, điều này chỉ được ghi nhận trong Hiến pháp năm 1980 và 1992 nhưng chưa đề cập nội dung lãnh đạo và phương thức lãnh đạo của Đảng. GS Lưu Văn Đạt đề nghị, Hiến pháp tới đây phải cụ thể hóa được những vấn đề này, làm rõ được hệ thống chính trị trong đó có Đảng và MTTQ.

Chủ tịch Hội đồng tư vấn về dân tộc Lù Văn Que cho rằng, Hiến pháp sửa đổi phải xác định rõ vị trí của MTTQ là vị trí chiến lược, phải nâng cao vai trò, vị trí của MTTQ thông qua hoạt động giám sát, phản biện, tham vấn nhân dân. Mối quan hệ giữa MTTQ với nhà nước phải là mối quan hệ bình đẳng, tôn trọng nhau, tạo đồng thuận để cùng thực hiện tốt nhiệm vụ.

Ông Lù Văn Que cũng kiến nghị cần mở rộng dân chủ trực tiếp, đồng thời, phải nâng cao trách nhiệm dân chủ đại diện, người đại biểu cơ quan quyền lực là người đại diện cho dân phải làm tốt trách nhiệm trước dân./.

Chu Thanh Vân