Thu ngân sách nhà nước năm 2020 cao hơn dự báo

	Thu ngân sách cả năm 2020 ước đạt 98,3% dự toán, cao hơn mức báo cáo Quốc hội
	Tổng thu ngân sách nhà nước ước đạt 1.307,4 nghìn tỷ đồng
	Giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2021
	Ngành Hải quan thu ngân sách năm 2020 đạt 315.000 tỷ đồng

Dự toán ngân sách nhà nước năm 2021 đã được Quốc hội phê duyệt.

Dồn toàn lực 2 tháng cuối năm

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng: Đánh giá chung năm 2020, việc triển khai nhiệm vụ phát triển KT-XH và NSNN chịu tác động nghiêm trọng bởi đại dịch Covid-19, thiên tai, dịch bệnh, nhưng nhờ dư địa tài khóa chúng ta tích lũy được qua 4 năm (2016 - 2019) do thực hiện cơ cấu lại NSNN, quản lý an toàn nợ công theo tinh thần Nghị quyết 07 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 25 của Quốc hội về Kế hoạch tài chính NSNN 5 năm (2016 - 2020) nên chúng ta vẫn đảm bảo được yêu cầu chi tiêu cho các nhiệm vụ quan trọng, kể cả các nhiệm vụ cấp bách phát sinh do thiên tai, dịch bệnh, cho quốc phòng an ninh và đảm bảo nguồn cho đầu tư phát triển theo dự toán năm 2020 (dự toán là 470,6 nghìn tỷ đồng, cả các năm trước chuyển sang là khoảng 630 nghìn tỷ đồng) để kích cầu trong nước, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế trong trung và dài hạn tới đây. Đây có thể coi là điểm sáng của công tác tài chính – NSNN trong giai đoạn 2016-2020. Về dự toán NSNN 2021, mặc dù có nhiều dự báo tích cực nhưng chúng tôi cho rằng sự phục hồi kinh tế thế giới và khu vực phụ thuộc vào khả năng kiểm soát dịch Covid-19. Trong nước, chúng ta có những thuận lợi cơ bản như: ổn định chính trị; môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được cải thiện; cơ hội đến từ các Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới (EVFTA); sự đồng thuận cao của các cấp, các ngành, doanh nghiệp và nhân dân cả nước nhưng bên cạnh đó, trong năm tới vẫn phải yêu cầu duy trì mục tiêu kép, vừa tập trung cho công tác phòng chống dịch, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế trong bối cảnh tác động của biến động chính trị-kinh tế thế giới, biến đổi khí hậu, dịch bệnh ngày càng lớn. Trên cơ sở đánh giá sát khả năng thu ngân sách của từng địa phương năm 2020, dự báo kinh tế thế giới; dự kiến dự toán thu ngân sách trên cơ sở GDP tăng 6%, lạm phát dưới 4%, giá dầu 45 USD/thùng. Mặt khác, tác động của đại dịch Covid-19 đến phát triển KT-XH và NSNN không chỉ dừng trong năm 2020 mà sẽ còn sang năm 2021, thậm chí có thể một số năm tiếp theo. Kinh nghiệm các năm 2012 - 2013- 2014, khi kinh tế suy giảm thì tốc độ tăng thu nội địa từ sản xuất kinh doanh này chỉ bằng ½ tốc độ tăng GDP. Trên cơ sở đó, sau khi làm việc với các địa phương, chúng tôi dự kiến tốc độ tăng thu nội địa từ sản xuất kinh doanh năm 2021 là 5,6% so với ước thực hiện năm 2020, là mức khá tích cực trong điều kiện còn nhiều rủi ro. Yêu cầu đặt ra trong năm 2021 là phải triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, đồng thời, thực hiện đồng bộ có hiệu quả các Nghị quyết của Trung ương, Quốc hội về tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, đẩy mạnh xã hội hóa đơn vị sự nghiệp công lập.

Trong kế hoạch năm 2020, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng cả năm là 6,8%, thu NSNN tăng cao trong điều kiện thu NSNN năm 2019 vượt rất lớn so với dự toán (9,9% - tương đương 134.000 tỷ đồng). Tuy nhiên, tại phiên họp thường kỳ tháng 11/2020, Chính phủ đã đánh giá tăng trưởng năm nay chỉ ở khoảng 2,5% - 3%. Mặc dù đây là mức thấp so với mục tiêu đề ra nhưng Việt Nam vẫn là một điểm sáng, một trong những nền kinh tế trong khu vực có tăng trưởng kinh tế dương.

Việc thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách vô cùng khó khăn do 2020 là năm đặc biệt khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19, thiên tai, bão lũ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Các cấp, các ngành một mặt phải thực hiện nhiều biện pháp miễn, giảm, giãn thuế để tháo gỡ khó khăn cho DN, mặt khác phải tăng chi phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh cộng với an sinh xã hội.

Thay mặt Chính phủ báo cáo tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIV vừa qua, Bộ Tài chính dự kiến số giảm thu ngân sách năm 2020 là khoảng 190 nghìn tỷ đồng. Con số này được đưa ra trên cơ sở kết quả làm việc với các địa phương tháng 8 - thời điểm bùng phát dịch lần 2 ở Đà Nẵng và một số địa phương. Tuy nhiên, tính đến ngày 24/12/2020, số thu cân đối đã đạt 93,18% dự toán; chỉ giảm thu khoảng 103 nghìn tỷ đồng, thấp hơn mức báo cáo Quốc hội trước đó.

Phân tích cụ thể, ông Nguyễn Minh Tân - Phó Vụ trưởng Vụ NSNN, Bộ Tài chính cho biết, nhiệm vụ NSNN năm 2020 được triển khai thực hiện trong bối cảnh kinh tế trong nước vừa chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch Covid-19, vừa chịu tác động của thiên tai và biến đổi khí hậu (hạn hán, mưa đá, lụt lội, xâm nhập mặn trên diện rộng...). Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội ban hành nhiều chính sách, giải pháp tài khóa nhằm đảm bảo “mục tiêu kép” - vừa phòng chống dịch bệnh, vừa duy trì phục hồi và phát triển các hoạt động kinh tế - xã hội.

Đại dịch đã tác động nghiêm trọng đến các hoạt động sản xuất - kinh doanh của DN và đời sống người dân, kết hợp với việc thực hiện các chính sách miễn, giảm thuế và các khoản thu ngân sách hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho DN và người dân, nên thu nội địa giảm. Bên cạnh đó, thu từ dầu thô, thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu, nguồn thu từ cổ phần hóa DN nhà nước... cũng đều không đạt như dự toán do tác động tiêu cực của dịch bệnh là những nguyên nhân khiến ước thực hiện thu năm 2020 sụt giảm so với dự toán. Dịch bệnh Covid-19 cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động sản xuất, kinh doanh, sức cầu tiêu dùng của xã hội, từ đó tác động đến số thu, chi và cân đối NSNN năm 2020. Chính phủ đang tiếp tục chỉ đạo triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, phấn đấu thu đạt mức cao nhất dự toán thu NSNN năm 2020” – đại diện Vụ NSNN cho biết.

Vào tháng 11/2020, khi thời gian hoàn thành dự toán thu không còn nhiều, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã phát đi chỉ thị đề nghị Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan tập trung đẩy mạnh thu ngân sách với yêu cầu “phải phấn đấu hoàn thành dự toán thu, đặc biệt là thu nội địa”. Trong 2 tháng cuối năm, Bộ Tài chính cũng đã kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tiếp tục thực hiện có hiệu quả các chính sách kích thích kinh tế, an sinh xã hội đã ban hành thời gian qua, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc thủ tục hành chính (thuế, đất đai…) cho người dân và DN; góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh. Đồng thời, phấn đấu giải ngân vốn đầu tư công đạt trên 90% kế hoạch vốn được giao năm 2020, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo nguồn thu vững chắc cho NSNN.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đề nghị cần duy trì Ban Chỉ đạo chống thất thu và thu hồi nợ đọng thuế để chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách trên địa bàn, đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản thu vào ngân sách theo quy định, bao gồm cả các khoản thuế, tiền thuê đất đã hết thời gian được gia hạn nộp NSNN theo quy định,…

Nhờ các giải pháp đó, thu NSNN đến hết tháng 11 đã đạt 83,4% dự toán. Tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 11, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ dự kiến số hụt thu ngân sách cả năm ở khoảng 100.000 tỷ đồng (thấp hơn so với dự báo trước đó là 190.000 tỷ đồng).

Tiếp tục tăng tỷ trọng thu nội địa

Theo ông Nguyễn Minh Tân, trên cơ sở đánh giá khả năng thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 2020, dự kiến tình hình kinh tế thế giới và trong nước năm 2021, dự toán NSNN năm 2021 được xây dựng trên cơ sở dự kiến tăng trưởng kinh tế 6% so với năm 2020, tốc độ tăng CPI bình quân khoảng 4%; giá dầu thô 45 USD/thùng; tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu khoảng 5%.

Trong đó, dự toán thu cân đối NSNN năm 2021 là 1.343,3 nghìn tỷ đồng, tăng 1,5% so với ước thực hiện năm 2020, giảm 11,1% so với dự toán năm 2020. Dự toán thu nội địa 1.133,5 nghìn tỷ đồng, chiếm 84,4% tổng thu cân đối NSNN, đáp ứng yêu cầu tỷ trọng thu nội địa ngày càng cao trong cơ cấu thu ngân sách (dự toán năm 2020 là 83,6%; ước thực hiện là 84,3%). Dự toán thu dầu thô 23,2 nghìn tỷ đồng, chiếm 1,7% tổng thu cân đối NSNN trên cơ sở sản lượng khai thác khoảng 8 triệu tấn, giá dự toán 45 USD/thùng. Dự toán thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu 178,5 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 13,3% tổng thu cân đối NSNN. Dự toán thu viện trợ 8,13 nghìn tỷ đồng.

Để hoàn thành dự toán này, ngành Tài chính cũng đã đặt ra các nhóm giải pháp chủ yếu để thực hiện. Trong đó, tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, phát triển nền kinh tế số. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa từ khâu hoạch định chính sách đến điều hành nhằm bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi để các DN phát triển ổn định, cạnh tranh bình đẳng.

Ngoài ra, tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính, triệt để tiết kiệm, chống lãng phí, phù hợp với khả năng cân đối ngân sách, gắn với định hướng phát triển trong từng thời kỳ, đảm bảo tính bền vững, an ninh, an toàn tài chính quốc gia; đổi mới cơ chế tài chính đơn vị sự nghiệp công lập, giá dịch vụ công.

Đặc biệt, đẩy nhanh tiến độ thực hiện tái cấu trúc, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại DN; nâng cao hiệu quả hoạt động của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước; thực hiện quản lý giá theo nguyên tắc thị trường, thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, ổn định các cân đối lớn, hỗ trợ tăng trưởng; tiếp tục phát triển đồng bộ, vận hành thông suốt thị trường tài chính và dịch vụ tài chính.

Ông Trần Hoàng Ngân - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM, thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ: Trước khi Covid - 19 xuất hiện, chúng ta đã thành công, đạt được hầu hết các chỉ tiêu Quốc hội thông qua. Kinh tế liên tục tăng trưởng từ 6,2 - 6,8 - 7%, bình quân đạt 6,8%. Điều quan trọng hơn là chúng ta đã tạo ra nền kinh tế vĩ mô ổn định khá vững chắc. Chúng ta đã tạo ra dư địa rất tốt cho nợ công để cơ sở tăng đầu tư và tạo điều kiện tăng trưởng bền vững hơn. Tuy nhiên, đến năm 2020, đại dịch Covid - 19 ập đến đã lấy đi 7 - 8 % GDP của toàn cầu, tương ứng với khoảng 6.000 - 7.000 tỷ USD. Với Việt Nam, thu ngân sách năm 2020, kế hoạch đưa ra phải thu được 1.512.000 tỷ đồng nhưng nếu bây giờ phấn đấu tích cực sẽ thu được khoảng 1.300.000 tỷ đồng, như vậy, chúng ta sẽ thất thu khoảng 189.000 tỷ đồng. Cho nên, bội chi ngân sách đã tăng thêm trên 84.000 tỷ đồng. Nói như vậy để thấy thiệt hại do Covid - 19 là quá lớn. Chính phủ nên xây dựng nhiều kịch bản, trong đó kịch bản tốt nhất là Covid - 19 được kiểm soát, vaccine có hiệu quả và kinh tế thế giới phục hồi. Trong điều kiện này thì tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2021 trên 6% là khả thi. Tuy nhiên, chúng ta phải có kịch bản trong trường hợp điều kiện diễn biến không thuận lợi, đó là chưa tìm ra vaccine, Covid - 19 có thể tái phát trở lại và kinh tế thế giới suy thoái kép. Trong trường hợp này thì tăng trưởng chỉ có thể đạt khoảng 4 - 4,5% như dự báo. ĐBQH Phạm Văn Hòa - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp: Dự kiến thu NSNN trong năm 2021 là khoảng hơn 1,3 triệu tỷ đồng, giảm so với dự toán của năm 2020. Tôi nghĩ, mức dự toán thu như vậy là phù hợp bởi vì còn rất nhiều khó khăn, thách thức dự đoán được và cả chưa dự đoán được ở phía trước. Muốn có nguồn thu, điều quan trọng cốt lõi là phát huy nguồn thu trong nước, đặc biệt là các nguồn thu của khu vực kinh tế ngoài quốc doanh. Nếu chúng ta coi DN là trung tâm, nguồn thu sẽ sung túc hơn. Các gói kích cầu của Chính phủ đã đến tay người dân và DN thì năm 2021, tôi hy vọng rằng, sẽ có nhiều DN đứng vững, phát triển và có thêm số doanh nghiệp mới đi vào hoạt động. Nếu chúng ta có nhiều DN ăn nên làm ra, có doanh số tốt thì sẽ có nguồn thu về cho ngân sách, đảm bảo cho các nhiệm vụ chi. Ngoài ra, kỷ luật, kỷ cương trong thu – chi ngân sách là cực kỳ quan trọng. Không chỉ trong điều kiện khó khăn như hiện nay mà trong bất kỳ thời điểm nào cũng cần phải giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương ngân sách. Đây là vấn đề mấu chốt, cốt lõi trong thực hiện pháp lệnh về thu – chi ngân sách, đảm bảo tính công bằng, hợp lý, thu đáng thu và chi đáng chi. Tôi được biết là người đứng đầu ngành Tài chính có quyết tâm rất cao đối với thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước. Trong phát biểu tại kỳ họp Quốc hội cuối năm vừa qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính vẫn khẳng định quyết tâm phấn đấu cao nhất nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước năm 2020. Đây sẽ là kết quả tạo đà cho việc thực hiện nhiệm vụ trong năm 2021 của Bộ Tài chính. Hồng Vân (ghi)