Thị trường Trung Đông- châu Phi: Tiềm năng lớn nhưng nhiều rủi ro

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: N.H

Tăng trưởng XK cao

Phát biểu tại hội thảo, ông Đỗ Hữu Huy, Vụ Thị trường châu Phi, Tây Á, Nam Á cho biết, kim ngạch giữa Việt Nam và các nước châu Phi, Trung Đông tăng trưởng khá nhanh, đạt 20 – 25% trong giai đoạn 2008 – 2012.

Theo số liệu của Vụ Thị trường châu Phi, Tây Á, Nam Á, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam – châu Phi đạt 3,5 tỷ USD năm 2012 và đạt 1,9 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm 2013. Với thị trường Trung Đông, kim ngạch xuất nhập khẩu cũng đạt 6,6 tỷ USD năm 2012 và 4,4 tỷ USD 6 tháng đầu năm 2013.

Về hợp tác đầu tư, đến năm 2012 Việt Nam có 18 dự án tại 11 nước châu Phi với tổng vốn 1,1 tỷ USD. Tiêu biểu như dự án đầu tư của Tập đoàn Viettel tại Mozambique (345,6 triệu USD) và Cameroon (400 triệu USD) trong lĩnh vực viễn thông, Tập đoàn Petro Vietnam đầu tư hơn 300 triệu USD trong lĩnh vực thăm dò, khai thác dầu khí tại Algeria, Tuynidi, Cameroon, Congo và các dự án của doanh nghiệp tư nhân đầu tư xây dựng, sản xuất tấm lợp, xe gắn máy, hàng may mặc, điện tử, điện lạnh, đồ uống đóng chai… tại Angola, Nam Phi, Ghana, Tanzania và Mauritius.

Ngoài ra, 7 quốc gia châu Phi là Seychelles, Maroc, Nigeria, Mauritius, Ai Cập, Kenya và Sierra Leone cũng đầu tư vào Việt Nam 37 dự án với tổng vốn 67,76 triệu USD vào các lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, bán buôn, bán lẻ, sửa chữa, lĩnh vực hoạt động khoa học công nghệ, dịch vụ lưu trú và tư vấn.

Các doanh nghiệp Trung Đông cũng đầu tư vào Việt Nam trong các dự án Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, nhà máy thép Zamil Steel, xây dựng cơ sở hạ tầng, chăn nuôi bò sữa và chế biến bò sữa, hợp tác viễn thông, công nghệ gen và sinh học…

DN cần cẩn trọng

Mặc dù là thị trường có nhiều tiềm năng, song hoạt động kinh doanh tại châu Phi và Trung Đông hiện vẫn còn không ít rào cản và rủi ro. Cụ thể, tại thị trường Trung Đông, Thổ Nhĩ Kỳ áp dụng nhiều biện pháp phòng vệ thương mại (chống bán phá giá, thuế tự vệ…), rào cản kỹ thuật, yêu cầu giấy chứng nhận chất lượng hàng hóa nhập khẩu do các cơ quan chức năng của Thổ Nhĩ Kỳ cấp, yêu cầu giấy chứng nhận Halal đối với thực phẩm nhập khẩu. Các nước Hội đồng hợp tác vùng vịnh cũng yêu cầu giấy chứng nhận về tiêu chuẩn, kiểm định chất lượng, nhãn mác… do Tổ chức Tiêu chuẩn và Đo lường vùng Vịnh (GSMO) cấp, giấy chứng nhận Halal đối với các thực phẩm nhập khẩu

Ông Huy cũng chỉ ra một số rủi ro mà doanh nghiệp Việt Nam có thể gặp phải khi làm ăn tại hai thị trường này, bao gồm lừa đảo rửa tiền, chuyển tiền để làm thủ tục nhập khẩu, du lịch miễn phí. Nhiều trường hợp, các doanh nghiệp ký kết nhưng không thực hiện, ký kết xong lại ép buộc thay đổi điều khoản, ký kết nhưng không đảm bảo chất lượng khi giao hàng hoặc ký kết, thực hiện nhưng không thu được tiền.

Theo ông Đỗ Hữu Huy, thời gian qua, Vụ Thị trường châu Phi, Tây Á, Nam Á đã tổ chức nhiều chương trình xúc tiến thương mại, khảo sát thị trường tại châu Phi và Trung Đông. Nhưng nhiều doanh nghiệp không mặn mà tham gia hoặc chỉ cử cán bộ cấp phòng tham gia nên việc quyết định ký hợp đồng không thể thực hiện ngay được. Do đó, lãnh đạo doanh nghiệp nên trực tiếp tham dự để có thể đàm phán và ký kết hợp đồng tại chỗ. Bởi văn hóa làm việc của các doanh nghiệp châu Phi và Trung Đông khá chậm chạp, nếu chờ liên lạc qua email sẽ rất mất thời gian và ít khi có cơ hội thành công.

Thị trường châu Phi và Trung Đông cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về mặt chính trị như phong trào mùa xuân A-Rập, xung đột tại Syria, Ai Cập, chiến tranh ở Mali… Do đó, doanh nghiệp cần theo dõi tình hình chính trị trên các phương tiện thông tin đại chúng, cảnh báo trên các website của Bộ Công Thương. Tuy nhiên, sau khi tình hình chính trị ổn định trở lại, nhu cầu nhập khẩu các loại hàng hóa, đặc biệt là nhu yếu phẩm thường tăng đột biến.

Nguyễn Hiền