Tập trung ngăn hàng vi phạm sở hữu trí tuệ

Nhiều loại hàng hóa vi phạm quyền sở hữu trí tuệ đã bị lực lượng Hải quan phát hiện, bắt giữ. Ảnh: Q.Hùng

Là đơn vị đầu mối về thực thi quyền SHTT, chống hàng giả, Cục Điều tra chống buôn lậu đã tham mưu cho lãnh đạo Tổng cục Hải quan, chủ trì thực hiện các hoạt động phối hợp với Cục Hải quan các tỉnh, thành phố xử lý 24 vụ việc xâm phạm quyền SHTT, vi phạm về nhãn hàng hóa, hàng hóa không có giấy phép...

Qua đấu tranh, lực lượng Hải quan nhận thấy, hàng hóa vi phạm quyền SHTT xuất hiện khá phổ biến tại khu vực các tỉnh có chung đường biên giới với Trung Quốc như Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh; biên giới Việt Nam-Lào gồm: Hà Tĩnh, Quảng Trị; các tỉnh biên giới Tây Nam gồm: Tây Ninh, An Giang và các trung tâm kinh tế lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Bà Rịa-Vũng Tàu. Cùng với đó, lực lượng Hải quan đã phân loại nhóm hàng hóa thường xuyên được các đối tượng sử dụng như hàng hóa có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, người tiêu dùng (như thực phẩm ăn uống, thực phẩm chức năng); hàng tiêu dùng (gồm: quần áo, túi xách, điện thoại di động và phụ kiện, máy ảnh kỹ thuật số và phụ kiện máy ảnh, đồ gia dụng như chảo chống dính, đèn sưởi nhà tắm, máy cưa cầm tay, phụ gia dầu nhờn); hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, không công bố tiêu chuẩn sản phẩm, kém chất lượng, ghi sai quy định về nhãn mác…

Điển hình là lực lượng Hải quan đã phối hợp hợp thực hiện điều tra xác minh, bắt giữ và xử lý 4 vụ vi phạm. Cụ thể như trường hợp của Công ty cổ phần 360 Việt Nam NK lô hàng 1.272 đèn sưởi phòng tắm đã xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu; lô hàng thuộc vận đơn 988-00706440 (bao gồm: 45 thân máy ảnh các loại, 14 ống kính các loại, 22 bao bì hộp, 75 dây cắm sạc) là hàng hóa đã qua sử dụng, thuộc danh mục hàng hóa cấm NK; 2 lô hàng điện thoại di động giả mạo nhãn hiệu Iphone gồm 65 chiếc. Cùng với đó, liên quan đến nhóm hàng gây nguy hại cho sức khỏe con người, lực lượng Hải quan ở cấp Tổng cục đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị Hải quan cơ sở xử lý 7 vụ việc vi phạm về NK thực phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thiết bị y tế có nguồn gốc từ Trung Quốc. Số hàng hóa vi phạm trên không công bố tiêu chuẩn sản phẩm, vi phạm về ghi nhãn hàng hóa, vi phạm các quy định về chính sách quản lý hàng hóa XNK, không khai báo hải quan, NK thừa so với khai báo…

Qua phân tích những thông tin có được từ các vụ việc, lực lượng Hải quan đã xác định đối tượng trọng điểm là các DN NK hàng hóa có nguồn gốc từ Trung Quốc, đã bị xử lý vi phạm pháp luật về Hải quan. Phương thức, thủ đoạn mà các đối tượng sử dụng để NK hàng giả, hàng hóa xâm phạm quyền SHTT là lợi dụng việc hàng hóa được phân luồng Xanh (không phải kiểm tra thực tế hàng hóa) để gian lận hoặc không khai báo trên tờ khai hải quan về nhãn hiệu của hàng hóa NK, khai sai tên hàng, số lượng, chủng loại; trộn lẫn hàng hóa vi phạm và hàng hóa không vi phạm với nhau, khai báo trị giá thấp để trốn thuế.

Đơn cử như trên tuyến cửa khẩu hàng không, nhóm đối tượng vi phạm thường lợi dụng chính sách miễn thuế về định mức hàng hóa cá nhân, quà biếu, quà tặng, chính sách đối với hàng hóa phi mậu dịch hoặc kinh doanh tạm nhập, tái xuất để NK hàng giả và hàng hóa xâm phạm quyền SHTT. Đáng lưu ý, hàng hóa được NK về qua tuyến này thường là hàng hóa xa xỉ, nhỏ gọn, có giá trị cao. Bên cạnh đó, qua tuyến cửa khẩu đường bộ, hàng hóa XNK vi phạm đi theo đường chính ngạch, các đối tượng thường không khai báo hải quan về nhãn hiệu hàng hóa, trộn lẫn hàng hóa vi phạm với hàng hóa không vi phạm, khai sai về xuất xứ, số lượng và nhãn hiệu hàng hóa để trốn tránh sự kiểm soát của cơ quan Hải quan, khai báo trị giá thấp… Mặt khác, theo đường tiểu ngạch, các đối tượng còn lợi dụng đường mòn, lối mở để vận chuyển hàng giả và hàng xâm phạm quyền SHTT qua biên giới vào Việt Nam tiêu thụ.

Theo Cục Điều tra chống buôn lậu, thời gian tới hoạt động buôn bán XNK hàng giả, hàng vi phạm quyền SHTT tại Việt Nam được dự báo tiếp tục có diễn biến phức tạp ở cả đường chính ngạch và tiểu ngạch; hàng vi phạm ngày càng đa dạng về chủng loại, mẫu mã và chất lượng… Xu thế hoạt động của các nhóm đối tượng phát triển về quy mô, phương thức thủ đoạn và hình thức thể hiện. Những diễn biến nêu trên cũng đặt ra cho lực lượng kiểm soát hàng hóa vi phạm quyền SHTT của ngành Hải quan nói riêng và các cơ quan thực thi quyền SHTT của Việt Nam nói chung phải tự đổi mới, hoàn thiện và nâng cao năng lực thực thi dựa vào các yếu tố, nguồn lực nội tại. Đồng thời, tranh thủ, vận dụng các mối quan hệ phối hợp, các nguồn hỗ trợ từ bên ngoài, các cam kết về hỗ trợ và phối hợp hành động với các cơ quan, tổ chức có liên quan và cộng đồng DN, xã hội nhằm tạo được bước chuyển mới trong chất lượng, quy mô, cách thức triển khai các hoạt động thực thi bảo vệ quyền SHTT, chống hàng giả tại Việt Nam.