Tạo đột phá hạ tầng giao thông phải tính đến quy hoạch dài hơi

	Nhiều giải pháp tạo đột phá phát triển kinh tế
	Tạo điều kiện cho doanh nghiệp huy động vốn đầu tư hạ tầng giao thông
	Quy hoạch hạ tầng giao thông Việt Nam khá dở;

Thảo luận tại Tổ 12 gồm các Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh Bắc Ninh, Kiên Giang và TP Hải Phòng. Ảnh: quochoi.vn

Cho cơ chế đặc thù phải nâng cao tinh thần trách nhiệm

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, 5 dự án được bàn thảo rất kỹ, tốn nhiều thời gian trong quá trình chuẩn bị cho kỳ họp. Nếu cả khoá XIV chỉ có 1 dự án quan trọng quốc gia thì ngay kỳ họp này có đến 5 dự án. Nếu tính cả cao tốc Bắc Nam được Quốc hội quyết định tại Kỳ họp thứ 2 thì ngay năm đầu của Khoá XV đã có 6 dự án quan trọng quốc gia.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ: trong bối cảnh phục hồi kinh tế sau đại dịch, các dự án này được đề xuất áp dụng nhiều cơ chế đặc thù khác với luật hiện hành. Đơn cử như, Luật Ngân sách nhà nước không cho phép lấy ngân sách cấp này chi cho cấp kia. Đường cao tốc thuộc trách nhiệm của Trung ương, còn đường song hành thuộc trách nhiệm địa phương nhưng trong điều kiện hiện nay xin Quốc hội chấp thuận cho sử dụng cả vốn Trung ương và vốn địa phương để thực hiện vì “tình huống đặc biệt cần giải pháp đặc biệt”. “Hay theo Luật Giao thông đường bộ, cao tốc thuộc trách nhiệm của Bộ Giao thông vận tải, tỉnh lộ là của địa phương nhưng hiện nay để một bộ đảm trách 6 dự án quan trọng quốc gia, chưa kể các dự án khác thì bộ đó không thể làm hết được nên sẽ giao cho một số địa phương có dự án đi qua”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Cũng theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Luật Xây dựng chỉ cho phép lập dự án theo nguyên tắc vận hành độc lập, kể cả tiểu dự án. Tuy vậy giai đoạn này không quá máy móc nên đã thống nhất xin Quốc hội cho cơ chế chia dự án theo địa giới hành chính. “Đã cho cơ chế đặc thù thì phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, cá thể hoá được trách nhiệm, nhất là trách nhiệm giải trình, trách nhiệm người đứng đầu. Cần lưu ý tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát để tránh hệ luỵ xấu, chỉ định thầu mà năng lực không đúng, làm không đến nơi đến chốn thì người chỉ định thầu phải chịu trách nhiệm”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Cần tính đến quy hoạch dài hơi

Tham gia thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết: tập trung phát triển cơ sở hạ tầng được coi là 1 trong 3 đột phát lớn của nền kinh tế, đặc biệt là đường giao thông. “Đường giao thông đi đâu thì trăm nghề phát triển nên phát triển hệ thống giao thông sẽ tạo “mạch máu” quốc gia và khai thác tiềm năng sẵn có phục vụ sự phát triển của đất nước”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.

Tuy nhiên, “Tư lệnh” ngành Tài chính đề nghị Bộ Giao thông vận tải: “Khi xây dựng các tuyến đường phải tính quy hoạch dài hơi, phải có tầm nhìn dài hạn, thiết kế đường vững chắc, rộng rãi, đảm bảo cho tương lai, tránh tình trạng quy hoạch xong mấy năm sau làm xong đường đã lỗi thời. Bên cạnh đó cần khắc phục các khó khăn, vướng mắc để thi công nhanh, đưa vào sử dụng nhanh, hiệu quả tốt”.

Chia sẻ sâu hơn về chủ trương đầu tư dự án đường Vành đai 4 Thủ đô Hà Nội và đường Vành đai 3 TPHCM, đại biểu Lê Minh Nam (đoàn Hậu Giang) cho rằng, cần tính toán, đánh giá kỹ lưỡng, toàn diện hơn, đặc biệt là những tình huống không mong đợi như về thủ tục quy trình, về cân đối vốn, về biến động giá cả thị trường trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng, lương thực, suy thoái kinh tế toàn cầu chưa biết khi nào được kiểm soát, phục hồi. “Có tính kỹ thì việc triển khai mới đảm bảo đúng tiến độ, kế hoạch, tránh kéo dài, đội vốn, phát sinh tăng nguồn lực đầu tư”, vị đại biểu đoàn Hậu Giang nói.

Để bảo đảm tính khả thi và tiến độ của các dự án, Chính phủ đã trình Quốc hội cơ chế chính sách đặc thù về vật liệu xây dựng dựa trên cơ sở vận dụng cơ chế đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/1/2022. Tuy nhiên, theo đại biểu Lê Minh Nam, thực trạng khan hiếm và tăng giá nguồn nguyên vật liệu hiện nay đã và đang xảy ra trong quá trình triển khai các dự án. Đây là khó khăn thực tiễn cần quan tâm, nỗ lực kiểm soát và có giải pháp toàn diện, đồng bộ hơn chứ không chỉ dựa vào cơ chế, chính sách đặc thù đã được duyệt. Lý do vị này đưa ra là bởi cơ chế đặc thù cũng chỉ giải quyết được một số khó khăn chứ không thể giải quyết triệt để các khó khăn, vướng mắc phải đối mặt.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (đoàn Hải Dương) cho rằng, khi triển khai các dự án giao thông trên, các cơ quan của Chính phủ cần tính đến nguồn nguyên vật liệu khi tăng giá, đặc biệt là tránh tăng giá đột biến từ 30-40%. Mặt khác, quá trình đấu thầu cũng cần đảm bảo đúng quy định giá nguyên vật liệu, thiết bị thi công trên thị trường. Bên cạnh đó, các bộ, ngành cũng nên có sự đánh giá về tác động môi trường như khi khai thác cát, đá sỏi, việc đào sâu dưới lòng đất trong quá trình triển khai các dự án giao thông…